"agenda
pccr^
flHlyUffl.
Trogloditi
Fragment van de kaart van Africae TABVL A III uit de door
Mercator bewerkte editie van Ptolomaeus' ,,Geographia".
Gemma Frisius (1508-1555), een befaamd
medicus, astronoom en wiskundige, professor
te Leuven, had reeds in 1529 Petrus Apianus'
Cosmografievermeerderd uitgegeven. Vier
jaar later publiceerde hij: ,,Een boecxken seer
nut ende profijtelijck allen Geographiens lee-
rende hoe men eenighe p/aetsen beschrijven,
ende het verschil oft distantie derselver meten
sal..." Hij beschrijft een primitieve wijze van
driehoeksmeting, waarbij hij uitging van een
basis waarvan de lengte bekend was (Antwer
pen-Mechelen). Hij mat de hoeken van de
beide uiteinden naar een onbereikbaar punt
(Leuven). Op deze wijze kon het onbereikbare
punt op de kaart getekend worden. Aldus kon
men door een schetsmatig net van driehoeken
tot de samenstelling van een kaartbeeld komen.
Het belangrijke is, dat Gemma Frisius de voor
zulk een meting nodige instrumenten nauwkeu
rig beschreef.
Het krachtige staatsgezag dat zich na 1500
overal ontwikkelde, had behoefte aan kaarten,
waarop het eigen en aangrenzende gebied dui
delijk was afgebeeld. Een vorst als Karei V die
Duits Keizer, Koning van Spanje met de over
zeese gebieden in Amerika, Afrika en Azië en
dan nog Heer van de Nederlandse en Italiaanse
gewesten was, moest zich een denkbeeld kun
nen vormen van de ligging en de omvang van
zijn over de hele wereld verspreide rijk. De pro
jectie van Mercator, die in het volgende artikel
zal worden behandeld, maakte het als conforme
projectie mogelijk dit rijk op een wiskundig ver
antwoorde wijze op één kaart af te beelden.
De afbeeldingen in dit artikel zijn tot stand geko
men dank zij de welwillende medewerking van
de heren dr. W. H. G. de Haas en AB. Smits
van de afdeling Geodesie van de TH te Delft.
Een overzicht van de geraadpleegde literatuur
zal onder het volgende artikel worden vermeld.
30 maart 1979
Nederlandse Vereniging voor Fotogrammetrie.
Algemene ledenvergadering, voorafgegaan door
een lezing van dr. ir. M. Tienstra.
10,12 en 17 april 1979
Harris Infodagen. Zie verder de advertentie elders
in dit nummer.
20 april 1979
Kring voor Remote Sensing. Introduktiedag. Zie
verder het bericht elders in dit nummer.
23-27 april 1979
7th European Symposium on Urban Data Mana
gement. Congresgebouw te 's-Gravenhage.
10 mei 1979
Rayonbijeenkomst NGL/NVG te Goes. Nadere
aankondiging in het volgende nummer.
10 mei 1979
Rayonbijeenkomst NGL/NVG te Eindhoven. Na
dere aankondiging in het volgende nummer.
18 mei 1979
Vereniging van Landmeetkundigen. Excursie
naar de in aanbouw zijnde brug over de Maas na
bij Well. Aansluitend een bijzondere Algemene
Ledenvergadering.
24-28 september 1979
37. Photogrammetrische Woche in Stuttgart.
24, 25 en 26 oktober 1979
NGL Jubileum Congres.
103
