[24
25
26
NGL-
JUBILEUMCONGRES
berichten
JAARBEURS
UTRECHT
OKTOBER 1979
worden, wanneer men die coort slepen wil. Voorder
moet yder 5e part coende een Roede, met een
grootachtige Ringh zijn gesepareerd, hebbende den
selven Ringh een middenschot om de Roeden wel te
konnen onderscheyden, en dan voorts yder Roede,
met een soo kleijnder Ringh, op de helft gewerckt,
om desgelijcx de halve Roeden wel te sien, dan met
schakels van halve voeten langh, en tussen yder
twee schakels een kleijn ringhsken, dat telkens de
halve voeten aanwijst, zijnde yder Roede verdeelt in
20 gelijcke deelen, doende yder deel V2 voet, en
alsoo de heele Roede 10 voeten, omreden dat alles
op 't velt door de 10e deelinge uyt gewerckt werdt.
Dit soort meetketting van 18.84 m was reeds
omstreeks 1530 in gebruik en behoorde nog in
de 19e eeuw tot de uitrusting van de landmeter.
Men gebruikte ook wel een passente/ler. Dit is
een instrumentje dat het aantal passen regis
treert (vermoedelijk was het reeds in of om
streeks 1600 bekend): men mat ,,met de pas"
(vijf geometrische passen zijn gelijk aan één
Rijnlandse roede, zodat één pas gelijk is aan
ca. 75 cm).
Van Nispen noemt nog de transporteur als be
nodigd bij de kaartering. Dit is een gradenboog,
zijnde een half rondt van koper, en wel curieus
in 2 mael 90 graden verdeelt, met een Center, of
puntje in het midden om pertinentelijck, de
groote der hoecken af te konnen teijckenen, als
sulcks op 't papier geschieden moet. Ook kende
men de gradenboog als volle cirkel met graad
verdeling in 360°, voorzien van een tangentiële
lat met vizieren op de uiteinden van de diame
ter, de graden 0 en 180. Het instrument kon
worden opgehangen en dienst doen als astrola
bium. Deze gradenboog stamt trouwens recht
streeks af van het astrolabium (Mosselmans).
Het Delftse Laboratorium voor Geodesie heeft
een gradenboog in haar verzameling, uitge
voerd in 17e eeuwse stijl. De straal van de rand-
verdeling van dit uit messing vervaardigde hulp
middel is 14 cm.
AFSCHEID VAN DE HEER AUKEMA
De HTS voor de Bouwkunde, Vondellaan 2 te
Utrecht, neemt op vrijdag 15 juni a.s. afscheid
van de heer S. J. Aukema, sinds 1957 docent
Landmeetkunde aan de HTS. Afgestudeerden
worden uitgenodigd om de afscheidsreceptie bij
te wonen, die wordt gegeven in het gebouw
van de HTS. Aanvang 15.00 uur. Nadere inlich
tingen bij de HTS, tel. (030) 890514.
TH-ZOMERKAMP 1979
Ook dit jaar wordt door de Afdeling der Geode
sie weer een zomerkamp gehouden. Traditiege
trouw wordt ook nu op donderdag 21 juni een
open avond georganiseerd, waarop een ieder
uit het geodetische wereldje vanaf ±20.00 uur
van harte welkom is.
Het adres is: Openbare basisschool, Brinkheur-
ne 67, 7115 TE Winterswijk.
Namens de zomerkampcommissie,
J. W. Klein Poelhuis, secretaris.
170
