samenwerkingsverbanden die zijn ontstaan tus
sen maatschappelijke en wetenschappelijke in
stellingen. Ik noem in dit verband als voorbeel
den de samenwerking in de Rijkscommissie
voor Geodesie en de subcommissies, de samen
werking tussen de CCLK (contactorgaan van
vier grote rijksdiensten) en de Afdeling der
Geodesie van de Technische Hogeschool te
Delft en de pogingen om een instituut voor
landmeetkundig onderzoek van de grond te
krijgen.
Omschrijving landmeetkunde
Het wordt tijd dat ik ga definiëren wat ik met
,,de landmeetkunde" bedoel. Ik ga hierbij niet
uit van de beschrijvingen van het beroepsge-
bied, want dat ontstaat juist uit de interactie van
de landmeetkunde en de aanrakingsgebieden in
de maatschappij.
Ik ga bij mijn definitie terug naar de kern en
beschouw de landmeetkunde als een groep
technieken op wetenschappelijke fysisch-ma-
thematische basis, die zich bezighouden met
het verzamelen en het verwerken van meet
kundige informatie betreffende het aardopper
vlak, die deze informatie combineren met an
dere gegevens en die de resultaten in een voor
de maatschappij bruikbare vorm presenteren.
In deze opsomming lijkt wel een volgorde
gegeven, namelijk: 1) verzamelen, 2) verwer
ken, 3) combineren en 4) presenteren, maar dat
geldt alleen de uitvoering; de planning zal in een
andere volgorde verlopen.
In het algemeen zal het op de derde plaats ge
noemde proces (het combineren van andere in
formatie met meetkundige informatie) bepalend
zijn voor de andere processen. In het „combi
neren" kunnen plannings- en ontwerptheorieën,
systeemleer en integratie van externe plannings
aspecten een belangrijk aandeel hebben. Die
andere informatie, die met meetkundige infor
matie wordt gecombineerd, kan wel op aanwij
zing of omschrijving door landmeters verzameld
worden, maar is in wezen niet van landmeet
kundige aard. Topografische grenzen en be
grenzingen van zakelijke rechten zijn pas land
meetkundige begrippen nè limitatie. Bij de
meetkundige idealisatie begint het landmeet
kundig proces.
In het op de vierde plaats genoemde proces, het
„presenteren", zijn, naast de van oudsher
bekende grafische en numerische methoden,
geheel nieuwe informatiesystemen ontwikkeld.
Hierin heeft binnen de landmeetkunde de vast
goedinformatie, voor zover deze gekoppeld is
aan meetkundige informatie, een grote plaats.
Sommigen zullen in mijn definitie de relatie
mens/grond missen. Die relatie als zodanig be
hoort niet tot de landmeetkunde. Wel hebben
bepaalde vormen van menselijke activiteiten
met betrekking tot de grond (gebruik, bezit,
overdracht, bebouwing, planvorming) conse
quenties voor de gevormde of te vormen com
binatie van informatie. Die activiteiten zullen lei
den tot wijzigingen in de verstrekking van de
meetkundige informatie, maar zijn niet essen
tieel voor het begrip landmeetkunde.
Maatschappelijke betrokkenheid
Uit mijn omschrijving volgt dat de landmeet
kunde zonder aanrakingsvlakken in de maat
schappij als beroepsgebied niet kan bestaan.
Misschien is dit een te absolute uitspraak met
betrekking tot de wetenschap: het is denkbaar
dat bijdragen aan de vermeerdering van het
weten, van de kennis omtrent de meetkundige
vorm, eigenschappen en veranderingen van het
aardoppervlak een doel in zichzelf zijn. Maar
dan nog kan deze wetenschap niet beoefend
worden zonder contacten, inspiratie en mede
werking van andere wetenschappen en technie
ken. Bovendien zal de maatschappij gebruik
maken van de ontwikkelde wetenschap, waar
door ook in die situatie een maatschappelijke
wisselwerking aanwezig is.
De aanraking met de maatschappij (de landmeet
kunde maakt deel uit van de maatschappij) is
dus wederzijds. Dit wil zeggenvanuit de land
meetkunde gezien is er een stroom van binnen
naar buiten en van buiten naar binnen. (De
maatschappij is het mooiste interactieve sys
teem dat we kennen!). In het spanningsveld
tussen de elementen waaruit de maatschappij is
opgebouwd, zijn de sectoren van de landmeet
kundige beroepsuitoefening aan te wijzen.
De maatschappij, waarvan we in dit verband
spreken, kunnen we opgebouwd denken uit een
groot aantal vak- en wetenschapsgebieden,
technieken en groepsactiviteiten, ongelijk van
inhoud, grootte en gewicht. Deze elementen
zijn constant in beweging en veranderen onder
ling van plaats. Ze raken elkaar steeds weer,
maar er blijft ruimte tussen. Eén van die elemen
ten is de landmeetkunde. (Zie de figuren 1 t.m.
3).
Tot de kern, dat wil zeggen tot het wezen, be
horen elementen van de fysica en mathematica,
waarop de geodetische wetenschap voort
bouwt. Hiermee wordt de basis gevormd voor
de technieken van de landmeetkunde:
het verzamelen van meetkundige informatie
van het aardoppervlak;
het verwerken van die informatie;
het combineren met andere informatie en
404
