grootte, ligging, cultuur etc. Als basiselementen van
een landregistratiesysteem worden veelal onderkend:
1. Een korte, eenvoudige, eenduidige identificatie
van de grondeenheden, welke vermeld staat op
een op grond van een opmeting vervaardigde
grootschalige kaart.
2. Een beschrijvend gedeelte, b.v. gevormd door
registers, waarin de met de rechts- of gebruiks-
toestand samenhangende actuele gegevens zijn
weergegeven, alsmede een beschrijving betreffen
de de gesteldheid van het onroerend goed. In dit
gedeelte dient nu voor het onroerend goed de
onder 1 genoemde identificatie te worden ge
bruikt, waardoor de kaarten en registers één geheel
gaan vormen.
Onder „ontwikkelingslanden" of landen van de Derde
Wereld worden die landen verstaan, welke door een
gebrek aan kennis, kapitaal en organisatie ten op
zichte van zowel de Eerste als van de communistisch
georiënteerde Tweede Wereld een grote achterstand
hebben, o.m. op het gebied van de technologie, de
communicatie en de produktie van industrie en land
bouw.
Na de vastlegging van de begrippen landregistratie en
ontwikkelingslanden schenk ik nu aandacht aan de
volgende onderdelen
a. de betekenis van een landregistratiesysteem, waar
onder de voor- en nadelen;
b. de wettelijke basis;
c. de principes van publiciteit en specialiteit;
d. opleiding en organisatie;
e. de eerste inrichting van het systeem;
f. de bijhouding;
g. de invloed van het politieke stelsel.
De betekenis van een landregistratiesysteem
Voor beleidsvormers of „policy-makers", vooral van
een staat in ontwikkeling, is de totstandkoming en bij
houding van een landregistratiesysteem niet het
meest geliefde produkt, waarover zij hebben te beslis
sen. De terughoudendheid van deze beslissers is te
rug te voeren tot een aantal factoren van financieel-
politieke aard. De kosten van de inrichting van een
landregistratiesysteem zijn vrij hoog te noemen, ter
wijl daar geen direct zichtbare en kwantificeerbare
resultaten tegenover staan. Deze resultaten manifes
teren zich eerst op langere termijn.
Het over het algemeen in een ontwikkelingsland
spaarzaam beschikbare kapitaal wordt het liefst geïn
vesteerd in projecten, waarvan de policy-makers de
effecten nog gedurende hun ambtsperiode zien. Bo
vendien is de materie voor een jonge staat wezens
vreemd en zijn eigen deskundigen die over een derge
lijk systeem kunnen oordelen niet in het betrokken
land aanwezig.
Om desondanks deze beslissers te overtuigen van de
voor de burger en de staat nuttige landregistratie, lijkt
het mij aanbevelenswaardig bepaalde voordelen van
een dergelijk systeem naar voren te brengen. Hierbij
zij opgemerkt dat het bestaan en de invloed van deze
voordelen in relatie staan tot de sociale, politieke, reli
gieuze, financiële en geografische situatie van het be
trokken land, alsmede afhankelijk zijn van het in dat
land bestaande rechtsstelsel.
Voordelen
De voordelen van een landregistratiesysteem zijn:
a. Een goed opgezet en bijgehouden landregistratie
systeem geeft zowel de rechthebbende als derden
zekerheid en duidelijkheid ten aanzien van de
rechtstoestand van de grond. Meer zekerheid heeft
tot gevolg, dat er door de eigenaar en/of gebruiker
meer en meer op lange termijn zal worden geïnves
teerd, hetgeen de opbrengst van de grond, welke
een basis vormt voor de ontwikkeling van een der
gelijk land, ten goede komt.
b. Een ander gevolg van een grotere rechtszekerheid
t.a.v. het onroerend goed is te vinden in de grotere
bereidheid van financieringsinstellingen om lenin
gen op b.v. hypothecaire basis te verstrekken,
waardoor hogere investeringen in de grond kunnen
plaatsvinden. Hierdoor wordt op haar beurt de ont
wikkeling van de land-, bos- en mijnbouw gestimu
leerd, welke de bron vormt voor het particuliere in
komen alsmede voor de overheidsinkomsten.
c. De vorengenoemde rechtszekerheid draagt bij tot
een afname van het aantal grensgedingen met als
gevolg besparing van tijd en kosten zowel voor de
staat als voor de burger. Het elimineren van grens
conflicten bevordert in positieve zin de onderlinge
verhouding met de naburen.
d. Zoals reeds onder b is vermeld, is in ontwikkelings
landen de grond de voornaamste bron van de
staatsinkomsten. Om deze inkomsten van de juiste
persoon op een rechtvaardige wijze te ontvangen
(grondbelasting heffing) is een landregistratiesys
teem of kadaster onontbeerlijk.
e. Het landregistratiesysteem verschaft de primaire
gegevens ten behoeve van het uitvoeren van legio
andere overheidstaken. B.v. in zaken als landin
richting, landverdeling, stedelijke planning en sta
tistiek. Tevens vormt het een middel om onecono
mische versnippering, alsmede om buitensporige
vervreemding van grond b.v. aan buitenlanders, te
voorkomen.
Samenvattend kunnen we stellen dat een landregi
stratiesysteem een zeer belangrijk basisinstrument
vormt voor de stimulering van de economische en
sociale ontwikkeling van zowel landelijk als stedelijk
gebied, terwijl tevens een effectief bestuur van het
land wordt bevorderd.
Nadelen
De bezwaren, die al dan niet uitdrukkelijk door policy
makers geopperd of voelbaar gemaakt worden, die
nen ook onderkend te worden. Enkele veel voorko
mende bezwaren zullen thans worden aangestipt:
a. Soms bestaat de vrees dat de registratie van de
rechten op de grond zou leiden tot de afschaffing
van het op een bepaald gebied of voor een bepaal
de groep of stam van burgers geldend ongeschre
ven recht, ook aangeduid met gewoonterecht of
„customary law". Ten aanzien hiervan merk ik op,
dat er in wezen door de registratie niets, althans
niets wezenlijks, verandert aan de inhoud van dit
recht. De invoering van de landregistratie geeft wel
de gelegenheid om ongewenste elementen, die
verbonden kunnen zijn aan rechten en rechts
regels die voortspruiten uit het gewoonterecht, op
een soepele wijze te elimineren.
10
GEODESIA 80
