b. In vele ontwikkelingslanden zien bepaalde stam
men of etnische groeperingen in de landregistratie
een te grote inmenging van de overheid in de eigen
levenssfeer en in de familie- of stamverbonden-
heid met de grond. Het bewaren voor het nage
slacht van de grond die men bezit, is b.v. in vele
Afrikaanse gebieden een, zelfs op religie steunende
opdracht voor de gehele stam of de individuele
leden van deze stam. Men is bevreesd dat door
deze landregistratie voor de Staat een gelegenheid
wordt geschapen om op korte of op lange termijn
hier afbreuk aan te doen. Deze bezwaren dienen te
worden weggenomen of verkleind door een open,
eenvoudige en voor ieder duidelijke toelichting van
de betekenis van de landregistratie voor burger en
Staat.
c. Een niet uitdrukkelijk geuit, maar toch voelbaar be
zwaar is wel eens afkomstig van invloedrijke bur
gers of families in hun hoedanigheid van groot
grondbezitter. Zij hebben soms samen 90% of
meer van de totale oppervlakte van het land in
eigendom. Doordat dit verschijnsel door het me
dium landregistratie wordt zichtbaar gemaakt aan
de gewone burger kan dit wel eens tot politieke
onrust in het land leiden.
d. Een doorslaggevend bezwaar is soms zoals
reeds eerder werd genoemd het gemis aan geld
en know-how. Dit kari worden weggewerkt of ver
kleind via financiële hulp en personele ondersteu
ning uit de ontwikkelde landen. Met welke motie
ven deze hulp overigens wordt gegeven, laat ik hier
natuurlijk onbesproken.
Indien, na afwegen van de voor- en nadelen, de be
voegde autoriteiten het groene licht hebben gegeven
voor het invoeren van een landregistratiesysteem, dan
dient met een aantal aspecten, waarvan er hier enkele
worden genoemd, rekening te worden gehouden.
De wettelijke basis
Wil een landregistratiesysteem haar beoogde kracht
hebben en haar beoogde effect sorteren, dan zullen er
dwingende en duidelijke regels moeten worden gege
ven, die de burger, de overheid en degenen die de
zorg voor het systeem hebben, binden. Deze regels
vormen dan de wettelijke voorschriften.
Bij de invoering van een dergelijke registratie dient
men steeds ervan uit te gaan welke regelingen er
reeds in het land van kracht zijn. Zijn deze er niet, dan
moet voorkomen worden dat zonder meer van een
bepaald land de bestaande regelingen worden over
genomen. Aansluiting dient te worden gezocht
hetgeen eveneens geldt voor andere facetten bij de
sociale, politieke, religieuze, financiële en economi
sche situatie van het land, bij de gewoonten en
levenswijze van de burgers, families en stammen, als
mede bij geschreven en ongeschreven rechtsregels.
Voor degenen die uit ontwikkelde landen ter advise
ring b.v. van deze wetgevende arbeid worden geroe
pen, is het een eerste vereiste om zich van genoemde
facetten op de hoogte te stellen.
In deze wettelijke regeling of regelingen dient o.m. te
worden aangegeven
a. dat er een landregistratie is en wat de inhoud hier
van is;
b. wie de zorg en verantwoordelijkheid heeft voor het
systeem;
c. wanneer, waar en hoe de eerste inrichting ge
schiedt, alsmede welke de procedures van be
zwaar en beroep zijn, die ten behoeve van de be
scherming van de belangen van de eigenaars en/of
gebruikers van de grond worden gehanteerd;
d. wat de rechtskracht is van de bepaalde in het sys
teem verwerkte gegevens;
e. hoe en wanneer de bijhouding dient te geschieden.
In een onderdeel van de regeling dient aandacht te
worden geschonken aan het codificeren van het ge
woonte- of het ongeschreven stamrecht (customary
law). Zoals reeds eerder is vermeld bestaat hierdoor
ook de mogelijkheid om ongewenste elementen in het
bestaande gewoonterecht te doen verdwijnen.
In dit kader kan ik vermelden dat in Suriname tegelij
kertijd met de invoering van een landregistratiesys
teem de rechten, genaamd allodiale eigendom en erfe
lijk bezit, geconverteerd worden naar een zakelijk
recht, welk recht haar grond vindt in het aldaar gel
dende burgerlijk wetboek. In datzelfde kader stip ik
tevens aan, dat de werkzaamheden die nodig zijn om
tot een verantwoorde landregistratie te komen veelal
ook gepaard gaan met werkzaamheden, die nodig zijn
om tot een betere landverdeling of landinrichting te
komen. In verschillende ontwikkelingslanden vindt
men dit gepaard gaan van het inrichten van een land
registratie met het tot stand brengen van een land-
verbetering of landinrichting ook duidelijk terug in het
feit dat de hierop betrekking hebbende regelingen in
één wet zijn verwerkt.
Alvorens op andere aspecten in te gaan wijs ik op de
op te nemen wettelijke regeling die tot strekking heeft
de burgers en anderen ertoe te verplichten alles te
doen en alle informatie te verstrekken, die nodig en
noodzakelijk is om het beoogde effect te sorteren van
de in te richten en bij te houden registratie.
De principes van publiciteit en specialiteit
Omdat het principe van publiciteit en dat van speciali
teit „conditiones sine qua non" zijn voor het opzetten
en bijhouden van ieder verantwoord landregistratie
systeem, worden er hier enkele woorden aan gewijd.
Het principe van publiciteit houdt kort gezegd in dat
bepaalde rechtshandelingen, dan wel rechtsgevolgen
met betrekking tot onroerend goed, dienen te worden
gepubliceerd ten behoeve van een ieder die een aan
toonbaar belang heeft bij inzage.
Met betrekking tot het publiceren van rechtshande
lingen enerzijds en rechtsgevolgen of titels anderzijds
worden veelal twee verschillende systemen onder
scheiden:
a. de z. g. registration of deeds;
b. de z. g. registration of titles.
Bij de „registration of deeds" wordt het document
(de akte), waarin de rechtshandeling betreffende wij
ziging in de zakelijke rechtstoestand van het onroe
rend goed is vervat, in haar geheel gepubliceerd. De
publikatie heeft veelal niet tot gevolg dat ten opzichte
van raadplegers te goeder trouw de rechtsgeldigheid
van het beoogde rechtsgevolg vanzelfsprekend is.
Het z.g.negatieve stelsel" is hier veelal annex mee.
Bij de „registration of titles" wordt niet de rechtshan
deling in haar volle omvang gepubliceerd, maar
slechts datgene wat partijen beogen rechtsge
volg). Dus gepubliceerd wordt wie op welk goed b.v.
GEODESIA 80
11
