het eigendomsrecht uitoefent. Aan deze soort regi
stratie wordt veelal positieve rechtskracht verbonden.
Zij loopt parallel met het u wel bekende positieve
stelsel", hetgeen inhoudt dat derden te goeder trouw
worden beschermd indien zij op de publikatie afgaan.
De „registration of titles" vinden wij b.v. in landen
met een zogenaamd Grundbuch-systeem (Duitsland,
Oostenrijk, Zwitserland en verschillende Oost-Euro-
pese landen) en die met een Torrensstelsel (b.v. Aus
tralië, een gedeelte van Engeland en Ierland en be
paalde provincies in Canada, Honduras, Jamaica,
Sudan, Oeganda, Sri Lanka en Kenya).
Bij deze registration of titles worden de volgende be
ginselen gehanteerd:
1. Het mirror"of ,,spiegel"-beginsel, inhoudend dat
het register de actuele rechtstoestand weerspie
gelt;
2. Het curtain" of ,,gordijn"-beginsel, inhoudend
dat geen onderzoek nodig is buiten de registers
om;
3. Het insurance" of ,,verzekerings"-principe, in
houdend dat degene die schade ondervindt van
een onjuiste weergave in het register door de Staat
of door een daarvoor gestichte verzekeringsbank
schadeloos wordt gesteld.
In landen waar nog een keuze moet worden gedaan
tussen beide systemen van publiciteit, wordt ook al
vanwege de efficiency in de administratie de voor
keur gegeven aan de „registration of titles". Hierbij
moet evenwel opgemerkt worden dat de „registration
of titles" niet iets dwingends of onvermijdelijks is voor
een verantwoorde landregistratie. Een „registration
of deeds" kan ook goede vruchten afwerpen, indien
men de zwakke kanten die hieraan zitten tot een mini
mum terugbrengt. Vaak heeft in de ontwikkelingslan
den zij het soms in bepaalde gebieden reeds één
van deze principes wortel geschoten. Het meest han
dige, haalbare en doeltreffende is dan natuurlijk op dit
principe voort te bouwen.
Ontwikkelingslanden met Engelse invloed hanteren de
„registration of titles", terwijl in de landen waar direct
of indirect invloed bestaat of heeft bestaan van het
Franse rechtsstelsel, waaronder Suriname, de „regi
stration of deeds" wordt gebezigd.
Het specialiteitsprincipe houdt in dat de grondeen
heid, hetzij eigendoms- of gebruikseenheid welke
men hanteert voor de landregistratie, op een korte,
duidelijke en eenduidige manier op een grootschalige
kaart en daarna in het beschrijvend gedeelte wordt
geïdentificeerd. Deze identificatie vormt het wezen
van een landregistratie of kadaster. Zonder deze kan
geen verantwoord functionerend en bij te houden
landregistratiesysteem bestaan.
De aanduiding van de grondeenheden dient verstaan
baar, duidelijk en hanteerbaar te zijn voor:
a. degene die het meest verbonden is met en gehecht
is aan de grond, zoals de eigenaar en de gebruiker,
d.w.z. de gewone burger;
b. het openbaar bestuur, waarbij het bestuursgebied
of een gedeelte daarvan voorop staat;
c. de „technicus", d.w.z. degene die de zorg heeft
om ten behoeve van plannenmakers of beleidsbe-
slissers op een bepaalde overzichtelijke manier ge
gevens zo snel mogelijk te verstrekken en te com-
12
bineren, nadat zij ook op een snelle, efficiënte en
effectieve wijze zijn verzameld.
Een dergelijke aanduiding is m.i. niet in één vorm te
vangen. Daarom zal men naast elkaar gebruik dienen
te maken van o.v. een zogenaamd perceelsadres (voor
de burger), een aanduiding met b.v. gemeente, sectie
of blok en nummer (voor het openbaar bestuur) en
indien de automatisering voor de deur staat de
coördinaten- of vierkanten- (grid-)aanduiding (voor de
technicus).
Omdat in ontwikkelingslanden, vanwege het gemis
aan know-how en geld, in het algemeen de invoering
van de automatisering op korte termijn niet zo voor de
hand ligt, zal de coördinaten- of vierkanten- (grid-)
aanduiding veelal achterwege blijven, totdat bedoelde
know-how en geld aanwezig zijn.
Wel dient, door de uiterste zorg te besteden aan een
zo goed mogelijk geodetisch net van vaste punten, de
basis te worden gelegd hetgeen ook geldt voor
andere toekomstige ontwikkelingen om te zijner
tijd hiertoe over te gaan. Blijft dus voorshands over
voor de identificatie van de eigendoms- en gebruiks-
eenheden het z.g. perceeladres en de „kadastrale"
aanduiding.
Hoe geschiedt nu de kadastrale aanduiding na split
sing van de grondeenheden of percelen? In enkele
ontwikkelingslanden bezigt men reeds het systeem,
waarin de nummering is gebaseerd op basis van de af
komst van het perceel, d.w.z. dat de nieuwe aandui
ding het nummer van het moederperceel bevat. De
tendens is echter duidelijk aanwezig en kenbaar om
het systeem van de vrije nummering te gaan hante
ren, d.w.z. het nieuw gevormde perceel wordt aange
duid met het eerstvolgende ongebruikte perceel
nummer van het desbetreffende gebied. Dit zoals in
Nederland gebruikelijk.
Opleiding en organisatie
Het welslagen van het inrichten en bijhouden van een
landregistratiesysteem hangt ook in de ontwikkelings
landen af van een adequate voorlichting, opleiding en
organisatie. In dit soort landen wordt hieraan relatief
grote aandacht besteed. Politici op het hoogste ni
veau krijgen een korte en intensieve voorlichting over
de fundamentele aspecten, d.m.v. periodiek te hou
den seminars. Vakdeskundigen worden, afhankelijk
van het niveau waarop ze werken, opgeleid in binnen-
of buitenland. Aandacht wordt besteed aan het bij
houden van de ontwikkelingen verband houdend met
het landregistratiesysteem. In dit verband wijs ik op
het zeer vruchtbare werk, dat door het ITC te
Enschede wordt verricht. Het grote publiek wordt
voorgelicht met behulp van spreekbeurten en via de
massamedia. Vooral in gebieden waar het gewoonte
recht overheerst of waar angst bestaat voor aantas
ting van het goed, is deze voorlichting zeer belang
rijk.
Adviseurs en andere hulpverleners uit ontwikkelde
landen hebben hier een grote taak. Hun werk moet er
op gericht zijn de autochtone bevolking ertoe te
brengen om hun plaats in te nemen. Zij moeten zich
na korte tijd misbaar kunnen maken.
Eén van de aspecten van de organisatie van het land
registratiesysteem is welk bestuursorgaan de verant
woordelijkheid draagt. Hiervoor is geen algemeen
mondiaal werkende formule te geven. De landelijke of
plaatselijke omstandigheden spelen hierbij een grote
GEODESIA 80
