De herverkavelingsprocedure
De procedure voor de vaststelling van de rechten en
van de schatting in een te herverkavelen blok is in
grote lijnen dezelfde als in de Ruilverkavelingswet
1954. Dit is ook met de overige procedures in een blok
het geval. Voor elk blok wordt een lijst van recht
hebbenden opgesteld. De voor de herinrichting uit te
voeren eerste schatting heeft evenals in de Wet
Midden-Delfland een tweeledig doel, n.l. als grond
slag voor de toedeling (ruilbasis) en als basis ter be
paling van verandering in waarde als gevolg van de
herinrichting. De verandering in waarde kan tot stand
komen als gevolg van de uitgevoerde werken en als
gevolg van het plan van toedeling. De tweede schat
ting heeft tot doel de waardeverandering te bepalen;
deze vormt de basis voor de door de eigenaren te
betalen kosten.
Omdat elders in deze editie een artikel gewijd aan het
stadsmeierrecht is opgenomen, kan hier worden vol
staan met de consequenties voortvloeiend uit deze
zakelijke rechtsvorm. Op basis van de uitgiftebepa
lingen, als gevolg van de zeer sterke stijging van de
prijzen van onroerend goed, vormen de stadsgronden
voor de stad Groningen een belangrijke bron van
inkomsten. Deze bron van inkomsten bestaat uit een
drietal componenten, waarvan de belangrijkste is de
heffing van de 20e of 30e penning over de verkoop
waarde van het stadsmeierrecht, zowel over de grond
als over de daarop voorkomende opstallen en/of
beplantingen. Door de verkrijger is het zogenaamde
overgangsrecht verschuldigd; dit vormt daarom zo
wel voor particulieren als voor bedrijven, ook voor
handel en industrie t.o.v. andere regio's, een bij
zondere last.
De stad Groningen heeft thans buiten haar grondge
bied ca. 9500 ha (ca. 13.000 percelen) zogenaamde
stadsgronden in blote eigendom en verder ca. 66 kilo
meter aan kanalen, 36 kilometer aan langs deze kana
len liggende wegen en de kunstwerken behorende bij
deze wegen en kanalen. Het zal duidelijk zijn dat het
onderhoud van deze laatste zaken de stad Groningen,
in verschillend opzicht, voor grote problemen stelt.
De stadsmeierrechten worden per deelgebied opge
heven. Voordat hiertoe wordt overgegaan dienen de
aard en de omvang van elk stadsmeierrecht vast te
staan. Op de lijst van rechthebbenden van het bij het
herinrichtingsplan daartoe aangewezen blok vermeldt
de Herinrichtingscommissie alle in het deelgebied
voorkomende stadsmeierrechten, met uitzondering
van de stadsmeierrechten die eventueel in een ander
blok liggen.
Bij de vermelding in de lijst van rechthebbenden
moeten de natuurlijke en de rechtspersonen worden
onderscheiden. Voor een natuurlijk persoon, die ge
rechtigde is tot een stadsmeierrecht, houdt dit in de
vermelding van de grootte van de jaarlijkse rente of
pacht of de vermelding dat het gebruik gratis is.
Voor een rechtspersoon, die gerechtigde is tot een
stadsmeierrecht, wordt vermeld:
a. de 20e of 30e penning, dan wel een andere of geen
vergoeding bij overgang van het onroerend goed;
b. de eerstvolgende vaste vervaldag van het over
gangsrecht van het onroerend goed.
Ingewijden zal het duidelijk zijn, dat het geautomati
seerde ruilverkavelingsadministratiesysteem van het
Kadaster (het ARAK-systeem) moet worden uitge
breid. De opheffing van de stadsmeierrechten, welke
GEODESIA 80
binnen één blok liggen, geschiedt via het plan van
toedeling, waarbij de stadsmeiers in plaats van het
stadsmeierrecht een eigendomsrecht krijgen toebe
deeld. De opheffing van stadsmeierrechten, welke
zijn gelegen buiten het blok, geschiedt door de stads
meiers in de akte van het aangewezen blok aan te
wijzen als eigenaren van het onroerend goed waarop
hun stadsmeierrecht rust.
De opheffing van de stadsmeierrechten zal niet zon
der verrekening kunnen plaats vinden. De stad Gro
ningen zal voor het verlies van de blote eigendom
schadeloos worden gesteld, doordat zij van de Staat
de gekapitaliseerde waarde ontvangt van de inkom
sten uit de stadsrechten.
We hebben bij de opmaking van de lijst van recht
hebbenden met betrekking tot de stadsmeierrechten
natuurlijke personen en rechtspersonen onderschei
den. Dit hangt samen met een verschil in de financiële
afwikkeling. Natuurlijke personen dienen in contanten
een bedrag van 50 maal de jaarlijkse pacht- of huur
waarde te gaan betalen. Rechtspersonen zijn de
waarde van het overgangsrecht verschuldigd, gere
kend naar de waarde van het onroerend goed bij de
passering van de akte van toedeling enerzijds, maar
anderzijds rekening houdende met de eerstvolgende
vaste vervaldag. Voor de bepaling van de verkoop
waarde zal de president van de Arrondissements
rechtbank te Groningen, zoals gezegd, per betrokken
deelgebied een schattingscommissie benoemen.
De te ontvangen bedragen (door de stad Groningen)
en de te betalen bedragen (door de stadsmeiers) wor
den opgenomen in de lijst der geldelijke regelingen.
Na de vaststelling hiervan zal worden betaald casu
quo worden ingevorderd. Betaling over 26 jaar vindt
dus niet plaats.
De toedelingsaanspraak van een eigenaar van onroe
rende goederen, gelegen in een te herverkavelen blok,
berust op zijn inbreng. Een korting tot een maximum
van 3% kan worden toegepast voor de in het belang
van de herverkaveling noodzakelijke wegen en water
lopen en met die wegen en waterlopen samen
hangende voorzieningen. Een uitzondering voor een
aanspraak op toedeling is gemaakt voor de onroe
rende goederen, die de eigenaar door onteigening
verliest.
Alvorens in een te herverkavelen blok het plan van
toedeling kan worden opgemaakt, dient het inventari
satieplan te zijn vastgesteld. Bekend is dan welke ele
menten in een blok buiten de toedeling staan. Evenals
in de Wet Midden-Delfland is in de wet bepaald dat
een wenszitting moet worden gehouden en dat in het
belang van de herverkaveling zakelijke rechten kun
nen worden gevestigd. Voor ingewijden zij vermeld
dat artikel 14 van de Ruilverkavelingswet niet is op
genomen.
In de lijst der geldelijke regelingen komt de waarde
vermeerdering als gevolg van de herinrichting ten
laste van de eigenaren. Terzake van de door de eige
naren verschuldigde bedragen rust op de aan hen toe
gedeelde kavels, onder de naam herinrichtingsrente,
een schuldplichtigheid ten behoeve van de Staat.
De herinrichtingsrente bedraagt 6% van het verschul
digde bedrag over 26 jaar. Zoals reeds is vermeld
worden in de lijst der geldelijke regelingen ook opge
nomen de financiële gevolgen van de opheffing van
de stadsmeierrechten, die contant worden verrekend.
Naast de ook in de Ruilverkavelingswet 1954 voor-
59
