CSsodmtéL
nederlands geodetisch tijdschrift
De waterpassingen boven het Groninger
gasveld in 1978*)
door ing. W. A. van Beusekom, landmeetkundig hoofdambtenaar A bij de Meet
kundige Dienst van de Rijkswaterstaat.
SUMMARY
The 1978 levelling survey in the Groningen gasfield
The 1978 levelling survey in the natural gas field in the province of Groningen, the Netherlands, is
reported upon. Comparisons with the results of the 1964/65 levelling survey show a maximum sub
sidence of 8 cm in the center of the area.
1. Inleiding
Dit artikel is bedoeld om u op de hoogte te houden
over de bodemdaling in Groningen, die optreedt als
gevolg van de onttrekking van aardgas aan de bodem.
In [Leegte, 1974] en [Van Beusekom, 1977] is inge
gaan op het ontstaan, de ligging en de grootte van
het gasveld, alsmede op de drie toegepaste meet
methoden, t.w.: meting van de eigenlijke opper
vlaktebeweging d.m.v. conventionele waterpassing,
meting van de compactie in de oppervlaktelagen en
meting van de reservoircompactie. Er werd tevens in
gegaan op de te verwachten bodemdaling op lange
termijn. In [De Jonge, 1977] werd u geïnformeerd
over de resultaten van de waterpassing van 1975 en
de toegepaste rekenmethode.
In [Strang van Hees, 1980a en 1980b] wordt het hoe
en waarom van zwaartekrachtmetingen uiteengezet,
de toepassingsmogelijkheid en de wenselijkheid om
deze te combineren met nauwkeurigheidswaterpas
singen. Een en ander geldt zeker voor gebieden met
grote(re) hoogteverschillen, maar ook in gebieden
waar de samenstelling van de massa van de onder
grond ingrijpend verandert (onttrekking van delfstof
fen), kunnen meetbare veranderingen van het niveau
vlak optreden.
In Groningen zijn pas éénmaal zwaartekrachtmetingen
(in 1978) uitgevoerd. Deze zijn nog niet met de water
passingen gecombineerd. Herhalingsmetingen zullen
moeten uitwijzen of de zwaartekrachtverandering te
zamen met de waterpassing een meer gedetailleerd
inzicht geeft in de bodembewegingen.
Bij de samenstelling van deze publikatie is gebruik gemaakt van
het „Rapport over de NAM-waterpassing van 1978 over het
gasveld Groningen", door de Meetkundige Dienst van de Rijks
waterstaat. Delft, augustus 1979.
2. Waterpassing
De laatste waterpassing werd in 1978 in opdracht van
de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM)
door een drietal particuliere bureaus uitgevoerd. Door
één van die bureaus werd in Nederland voor het
eerst de methode van gemotoriseerde waterpas
sing toegepast [Becker en Urbèn, 1978]. Het water-
pasnet (figuur 1) werd gevormd door 92 kringen, be
staande uit 296 trajecten, opgebouwd uit 1862 secties
met een totale gewaterpaste lengte van 1471 km. Het
aantal aangesloten peilmerken bedroeg 1771, waar
van er 205 als knooppunt werden gebruikt.
Door de Meetkundige Dienst (MD) werd in hetzelfde
jaar een hydrostatische en een optische controle
waterpassing uitgevoerd (figuur 1). Het doel van deze
meting was een onafhankelijke controle te verkrijgen
NGT GEODESIA 80
173
