nederlands geodetisch tijdschrift
Bedrijfseconomie in een fotogrammetrisch
bedrijf, de Meetkundige Dienst van de
Rijkswaterstaat
door drs. J. J. M. Wartna, hoofd van de hoofdafdeling Bedrijfseconomische en
Algemene Zaken (BEAZJ van de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat.
SUMMARY
On March the 7th. 1980 the author of this article has given a lecture to the Nederlandse Vereniging voor
Fotogrammetrie about aspects of Business Administration. After some introductory remarks about
Economics, Business Administration and the role of Business Administration at a governmental agency,
he focused further more on: planning and accounting, cost-price development, organizational problems
and management support at the Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat.
1. Inleiding
Economie wordt wel omschreven als de wetenschap,
die zich bezighoudt met de verdeling van schaarse
middelen over in principe oneindige behoeften. Deze
omschrijving impliceert, dat men te maken heeft met
keuzevraagstukken: ,,Hoe deelt men schaarse „mid
delen" (natuur, arbeid en kapitaal) op een zodanige
manier toe, dat men de behoeften het best be
vredigt". Die behoeften lopen uiteen van primaire
behoeften, zoals voedsel, kleding en huisvesting, tot
luxe behoeften, zoals allerlei duurzame consumptie
artikelen en vele diensten.
De manier van verdelen kan via twee ingangen wor
den bekeken:
1. Hoe bevredigt men met een bepaalde hoeveelheid
middelen zo veel mogelijk behoeften (effectiviteit)?
2. Als de behoeften (het doel) constant worden ge
houden: hoe bereikt men dit doel met de minste
inzet van middelen (efficiency)?
2. De bedrijfseconomische specialisatie
Bedrijfseconomie is een specialisatie van de hierboven
beschreven algemene economie en stelt zich de
vraag: ,,Hoe handelt een bedrijf met de haar ter be
schikking staande middelen, zodat de bedrijfsdoel
stellingen waaronder winstmaximalisatie op de lange
termijn) zo goed mogelijk worden bereikt? Ontstaan in
de sfeer van bedrijfshuishoudingen, die het winst
streven in het vaandel voeren, heeft de moderne be
drijfseconomie een veel breder toepassingsgebied ge
kregen.
Een overheidsdienst met bepaalde doelstellingen, bij
voorbeeld de Rijkswaterstaat met (niet uitputtend) het
oppertoezicht op waterstaatswerken in het algemeen
en voorts de aanleg, het beheer en het onderhoud van
Voordracht gehouden op 7 maart 1980 in Apeldoorn op een bij
eenkomst van de Nederlandse Vereniging voor Fotogrammetrie.
NGT GEODESIA 80
waterstaatswerken die door het Rijk worden bekos
tigd, krijgt voor het uitvoeren van zijn doelstellingen
een bepaalde set middelen ter beschikking en dient te
zorgen dat de besteding van deze middelen zo effi
ciënt en zo effectief mogelijk geschiedt.
3. De organisatie van de studie
De bedrijfseconomie kan vanuit een viertal invalshoe
ken worden bestudeerd:
1. Financiering: investeringsselectie, keuzehandelin
gen onder onzekerheid en bedrijfseconomische
kosten-baten-analyses zijn hier enkele hoofdonder
werpen.
2. Interne organisatie: bestudering van de organisa
tievraagstukken in de onderneming in de meest
ruime zin.
3. Kosten- en winstbepalingsvraagstukkenwaarde
ringsvraagstukken, balansberekeningen, bedrijfs-
berekeningen en ook boekhouden en bedrijfs-
rekenen. Deze invalshoek is de oudste en vormt
nog steeds het „hart" van de bedrijfseconomische
studie.
4. Commerciële beleidsvorming: bestudering van het
commerciële beleid (marketing) van de onderne
ming. Produkt, prijs, distributie en reclame zijn
object van studie.
De taakstelling van een bedrijfseconoom in een be-
drijfshuishouding bestrijkt dus een tamelijk breed ter
rein en is moeilijk kernachtig samen te vatten. Verder
is die taakstelling ook erg afhankelijk van de bedrijfs-
huishouding zelf en de plaats van die huishouding in
de omgeving („setting"). Daarom is het zaak aller
eerst naar het bedrijf zelf te kijken.
De Meetkundige Dienst (MD) is één van de dienst
onderdelen van de Rijkswaterstaat (RWS), dat op
haar beurt een Directoraat-Generaal van het Ministerie
van Verkeer en Waterstaat is. De MD is géén zelf
standig bedrijf en is afhankelijk van begrotingsgelden
257
