Het gebruik van kleine programmeerbare
calculators
een boek kunnen vullen, wil ik nu ingaan op enkele
andere toepassingsgebieden van de bedrijfseconomie
in een fotogram metrisch bedrijf en eigenlijk breder: in
de Meetkundige Dienst.
6. Kostprijsontwikkeling
Het MD-bedrijf is niet op winst georiënteerd en produ
ceert in RWS-verband „om niet". Als overheids
dienst heeft de MD een maatschappelijke verantwoor
ding om tegen de laagst mogelijke kosten te produ
ceren. Om de kostprijs van alle activiteiten te kunnen
berekenen zijn normen nodig: „Wat is de haalbare
machineproduktie, wat is de realistische output van
de mens/machine-combinatie?"
Basis voor de beantwoording van dit soort vragen is
een adequate tijdverantwoording van activiteiten, die
vervolgens kan worden verwerkt tot een norm voor de
ontwikkeling van tarieven en daarmee een kostprijs
per eenheid produkt. Tijdschrijving in dit proces (ach
teraf) dient natuurlijk altijd aangevuld te worden met
een gericht nadenken vooraf (plannen). Voor de plan
ning in bijv. het schema van figuur 2 is een stuk tijd
schrijving een nuttige basisinformatie (iteratief pro
ces).
Sinds enkele jaren zijn er programmeerbare calcula
tors in de handel. Vooral de calculators met een per
manent programmageheugen geven veel mogelijk
heden. Om een voorbeeld te noemen: Vroeger wer
den cirkelbogen uitgezet met de „kwart pijl-methode",
hetgeen maar een benadering is van een zuivere
boog, thans kunnen we van onze calculator een
„elektronisch bogenboekje" maken. Nog een voor
beeld: Bent u aan het meten in een gebied waar
terreinvoorwerpen in coördinaten bekend zijn, dan is
het mogelijk om binnen enkele seconden met behulp
van de geprogrammeerde gelijkvormigheidstransfor
matie „omboogmaatjes" of voetpunt en loodlijn te
berekenen, teneinde ondergrondse punten (vaste
punten, afsluiters, T-aansluitingen e.d.) op te zoeken.
Het maken van programma's vergt nogal wat tijd,
zodat het praktisch zou zijn om tot een uitwisseling
van programma's te komen. Enkele fabrikanten of im
porteurs hebben daartoe al of niet op commerciële
basis z.g. „userclubs" opgericht. De landmeetkun-
Middelbare Technische School, Thorbeckestraat 6, 6828 TV
Arnhem, t.a.v. ing. J. M. Bakker.
7. Organisatievraagstukken
Een ander toepassingsgebied, waar de bedrijfsecono
mie ondersteuning kan verlenen, is haar inbreng bij
organisatievraagstukken. In de meest ruime zin geïn
terpreteerd is dit de organisatie van de produkten
(mens en produktiemiddelen). Enkele onderwerpen
hierbij zijn de organisatie van de produktie, de bepa
ling van de optimale produktie-omvang, de bepaling
van de optimale bestelgrootte, de optimale voorraad-
bepaling en de bepaling van het omspanningsver-
mogen.
8. Beleidsondersteuning
Tenslotte kan nog als toepassingsgebied de beleids
ondersteuning worden genoemd. Eén van de nieuw
ste ontwikkelingen in RWS-verband is het maken van
bedrijfsplannen (directieplannen). Dit zijn integrale
beleidsplannen met een tijdshorizon van tien jaren.
Ontwikkelingen binnen het directie/dienstgebied en
daarbuiten (setting), sterkte/zwakte-analyse in het
huidig functioneren, beleidskeuzes, programmering
van activiteiten, prioriteitstelling en programmering
binnen randvoorwaarden, zijn onderwerpen uit het
directieplan, waarbij een bedrijfseconomische afde
ling een actieve inbreng kan en zelfs moet hebben.
dige programma's vormen echter maar een onderdeel
van dat programmabestand. Het grote nadeel is, dat
het aanbod waaruit een geïnteresseerde kiest door het
merk van de calculator wordt beperkt. Bovendien is
mij van minstens één fabrikant bekend, dat hij bij
voorbaat de auteursrechten claimt van de ingezonden
programma's.
Het bovenstaande is voor mij reden genoeg een
poging te ondernemen een gebruikersclub op te rich
ten voor hen die uitsluitend landmeetkundige pro
gramma's willen uitwisselen, bestemd voor alle mer
ken programmeerbare calculators. Eventueel kunnen
ook „handprogramma's" (of knoppenschema's) van
n/ef-programmeerbare calculators worden uitgewis
seld. De MTS-Arnhem*) heeft zich bereid verklaard
om aan deze oprichting en uitvoering zonder winst-
doel gestalte te geven. Hoe en onder welke voor
waarden deze uitwisseling zal moeten plaatsvinden,
zijn eventueel punten voor nader overleg tussen de
„uitwisselaars van het eerste uur".
NGT Geodesia lijkt mij een uitstekend medium om die
uitwisseling op gang te brengen. Om hiertoe een aan
zet te geven volgt in dit artikel een voorbeeld van
programma's voor de Casio FX 502 P (zie figuur 1)
door ing. J. M. Bakker, leraar Landmeten aan de MTS te Arnhem.
260
NGT GEODESIA 80
