omdat wij op de vergadering aanwezig waren toen
besloten werd de noordzijde van het element aan de
zuidzijde van het bouwdok te leggen. Ik had me
echter niet gerealiseerd wat voor gevolgen zo iets kan
hebben.
Ik ben ook later met dergelijke situaties geconfron
teerd. Dit soort fouten ontstaat omdat je vanuit je vak
te weinig integreert in de toepassing daarvan. Men is
eigenlijk geneigd om te zeggen: Wat willen jullie, zeg
maar wat er gemeten moet worden en wij zullen het
meten. Terwijl men onvoldoende in staat is, of in be
ginsel niet toe bereid is, om in het toepassingsgebied
mee te denken.
3. Een pijpenlegger
Het volgende onderwerp betreft een pijpenlegger.
Vanuit het vaartuig, een dubbelponton, worden de
pijpen gemonteerd en via een glijsysteem in zee ge
legd. Tussen de kolommen zitten elementen, die ter
versteviging van het geheel dienen en moeten worden
aangebracht. Het gaat hierbij om de assemblage van
de diverse onderdelen. Het werk stond onder leiding
van mijn collega en partner Volkers, die dit op een uit
stekende wijze heeft gedaan, mede omdat hij zich in
het bijzonder in staalconstructies had verdiept.
Bij zo'n assemblage gaat het er om dat de onderdelen,
al of niet gedeeltelijk gekoppeld, worden geplaatst op
een zodanige wijze, dat zij ten opzichte van de andere
elementen, die reeds aanwezig zijn, en vooral ook ten
opzichte van het element dat daar weer op aan moet
sluiten, in dat model binnen de werktoleranties komen
te liggen. Deze werktoleranties worden bepaald door
het lassen. Om de kolommen in een zodanige positie
ten opzichte van het dubbelponton te krijgen moet
het trimmen worden uitgevoerd, de in- en uitlaat van
het ballastwater worden geregeld, waardoor je de zaak
gaat corrigeren en contra-deformeren. Hierbij gaat
het erom dat er een bijzonder goed samenspel is
tussen degenen, die belast zijn met het trimmen, de
genen die de maatvoering verzorgen, de kraanmachi
nisten enz. Op zo'n moment is het van groot belang
dat de motivatie bij deze grote groep mensen uit
stekend is, dat er een goede stemming is en op z'n tijd
ook gein is, zodat ze met plezier dat werk met z'n allen
gaan verrichten.
Op de dag dat de onderdelen moesten worden ge
plaatst, was Volkers echter verhinderd en heb ik hem
vervangen. Naast de meetdienst, ander top- en mid
denkader was een vrij groot aantal gastarbeiders,
waaronder Yoegoslaven, Turken en Grieken aan
wezig. Zij waren vrij goed ingespeeld op het werk dat
zij moesten verrichten. Op deze bewuste dag, 20 juli
1974, landden echter Turkse troepen op Cyprus.
Dit bericht drong via de radio door op het werk, waar
door de oorlog op Cyprus in feite werd overgeheveld
naar de werf. Wij waren nog niet klaar met trimmen
en het controleren daarvan. Ik heb er toen op aan
gedrongen aandacht te besteden aan deze gewijzigde
situatie en het programma niet tot elke prijs proberen
door te voeren. Vanuit de ervaring die ik had in dit
soort zaken, was ik van mening dat men niet de fout
mocht begaan door gewoon halstarrig het werk vol
gens de voorschriften te willen uitvoeren.
Daar het werk niet kon worden uitgesteld, omdat dat
een te kostbare zaak is, hebben wij voor een andere
oplossing gekozen. Deze oplossing valt echter buiten
de orde van deze studiedag. Het gaat er mij alleen om,
dat men op zo'n moment het mathematisch denken
niet zalig verklaart, maar ook rekening houdt met
plotseling intredende gebeurtenissen, die in dit geval
de onderlinge werkhouding sterk en zeer ongunstig
beïnvloedden.
Bij velen was de zo noodzakelijke aandacht voor het
werk vrijwel verloren. Daarom mocht niet op de „nor
male" wijze worden doorgewerkt en werd voor een
andere, aan de omstandigheden aangepaste oplos
sing gekozen en wel direct, staande de uitvoering;
van te voren had men hier natuurlijk geen rekening
mee kunnen houden.
Dit montagewerk, dat altijd op zaterdag plaatsvond,
heeft nog met andere beïnvloedingsfactoren te doen
gehad, namelijk met het feit dat in deze periode de
wereldkampioenschappen voetbal 1974 plaatsvon
den, ook op zaterdag; wedstrijden die door velen op
radio of televisie heel graag werden gevolgd. Hiermee
was bij het opmaken van het draaiboek rekening ge
houden, d.w.z. ook met een eventueel uitlopen van
het werk; had men dit niet gedaan, dan was dit m.i.
een ernstige fout geweest.
Deze voorbeelden laten duidelijk zien, dat men het
werk, ook t.a.v. zijn directe uitvoering, maatschappe
lijk moet plaatsen; planmatig wanneer dat mogelijk is,
direct ingrijpend wanneer dat noodzakelijk is.
4. De metro in Amsterdam
Het derde onderwerp heeft betrekking op de bouw
van de metro in Amsterdam en in het bijzonder in het
roerige gebied van de Nieuwmarkt. Om een indruk te
geven van de sfeer, die er daar toen heerste, geef ik u
hier een paar leuzen die hier en daar op de muren
waren gekalkt: „Speculanten voeren hier de boven
toon"; „Wij zullen moeten vechten, werken en lijden
nu en hier"; „Geen banken, hotels of kantoren" (hier
komt de angst voor city-vorming tot uitdrukking);
„Geen buizen maar huizen"; „Komt hier een buis,
dan slopen wij Lammers z'n huis" (Han Lammers was
de toenmalige wethouder van Amsterdam); „Slo
pers, jullie werk is besmet".
Opgemerkt moet worden, dat de meesten van de oor
spronkelijke bewoners van de Nieuwmarkt er al lang
niet meer woonden. Verder zijn al in de oorlog veel
huizen verloren gegaan en later ook nog door sane
ring. Jarenlang is er niets gebouwd. Een aanklacht
zoals de actievoerders dat zeggen tegen het stads
bestuur.
Fig. 2. Het verstevigingselement is neergelaten door het hefeiland.
328
NGT GEODESIA 80
