geluk af gedaan worden, zoals in tabel 2, of bestaat er
soms een stel gerelateerde classificatie-kenmerken,
met behulp waarvan de gehele basislijst van elemen
ten bruikbaar geclassificeerd kan worden? Ik geloof,
dat het antwoord op deze tweede vraag bevestigend
luidt.
Zoals in tabel 3 is weergegeven zijn de kenmerken van
topografische elementen niet op goed geluk aan el
kaar gerelateerd. Allereerst kan men zien dat ieder
kenmerk overeenkomt met een duidelijk omschreven
vraag over dat element. Eveneens is het duidelijk dat
de vragen zelf op systematische wijze met elkaar in
verband staan. Zij hebben tot doel drie verschillende
soorten van gerelateerde informatie betreffende het
element over te dragen en zijn dienovereenkomstig
gerangschikt.
De functie van de eerste groep is eenvoudigweg naar
het element te verwijzen („refereren"), het te benoe
men, het te localiseren in tijd en ruimte, de eigen
domssituatie te bepalen, enz.
De functie van de tweede groep is het element te
waarderen of te evalueren, te bepalen of het goed of
slecht is voor het menselijk welzijn.
De functie van de derde groep is het element in een
context van een sociale (algemeen) maatschappe
lijke actie te plaatsen. Dus voor te schrijven wat er
gedaan moet worden, wanneer het gedaan moet
worden, hoe het gedaan moet worden en door wie
het gedaan moet worden.
Type
Gegevenscategorie
(kenmerken evt. nader
in te delen in klassen)
refererend
hoe wordt het genoemd
naam
waar ligt het?
plaats
hoe oud is het?
leeftijd
wie is de eigenaar?
eigenaar
wie is de gebruiker?
gebruiker
waarvoor wordt het gebruikt?
gebruik
wat is de waarde?
economische waarde
andere kenmerken?
afmeting, gewicht, enz.
beoordelend
is het legaal?
rechtstoestand
hoe is de conditie?
condities
belast het het milieu?
milieu-aspecten
wordt het bedreigd door de omgeving
milieu-invloeden
is het nog functioneel?
functionaliteit
voorschrijvend
(verordenend)
wat moet er aan gedaan worden
actie-type
wanneer zal het gedaan worden?
moment van actie
door wie zal het gedaan worden?
uitvoerende instantie
hoe zal het gedaan worden?
instrumentarium
hoe urgent is de actie?
prioriteit
Tabel 3. Drie groepen van gerelateerde vastgoedinformatie.
Hieruit blijkt dat topografische informatie alles be
halve een mengelmoes van onsamenhangende gege
vens is, maar juist coherent systematisch. Een groot
gedeelte van de toekomstige taak van de BOCO-deel-
groep zal bestaan uit de ontwikkeling en verfijning van
de in tabel 3 weergegeven soorten gegevensclassifi-
caties.
4. Topografie op diverse schalen
De elementen in de basislijst zijn afkomstig van groot
schalige kaarten. Maar de problemen rondom identifi
catie, definiëring en classificatie van deze elementen,
zijn niet beperkt tot deze schaal. Deze fase van het
onderzoek zou onvolledig zijn, als we ons niet zouden
afvragen hoe een verandering in schaal (van groot
naar klein) onze lijst van elementen zou beïnvloeden.
Wat is de relatie tussen topografische elementen op
diverse schalen? Welke regels moeten bij de overgang
van groot- naar kleinschalige topografie worden toe
gepast?
Er zijn op zijn minst twee te onderscheiden processen
bij deze verandering betrokken:
1. De generalisering van grootschalige categorieën
naar kleinschalige categorieën, bijvoorbeeld:
kleinschalige
grootschalige
categorieën
barak
flatgebouw
hotel
woonboot
zomerhuis
ophaalbrug
vaste brug
hefbrug
draaibrug
categorieën
woningen
brug
2. Een tweede fase van het overgangsproces naar
diverse schalen bestaat niet uit de generalisatie,
maar uit de identificatie en het bepalen van de
categorie van een geheel verschillend stel van ele
menten; een stel dat hoort bij de kleinere schaal.
Dit stel moet uit de volgende elementen bestaan:
a. elementen van een zeer groot fysiek formaat
(een meer, een woestijn, een bos, etc.);
b. elementen van een groot economisch formaat
(sleutelelementen in de nationale economie,
bijv. plaatsen met veel werkgelegenheid);
c. sleutelelementen in de ontsluiting van de ge
meenschap (bijv. hoofdauto-, vrachtwagen-,
spoor-, water- en luchtvaartwegen);
d. unieke, bijzondere of zeer waardevolle culturele
en natuurlijke elementen;
e. civiele hoofdafscheidingen (bijv. politieke gren
zen).
Om kort te gaan, de overgang van een bepaalde
schaal naar een andere is zowel samenhangend als
onsamenhangend, zowel continu als discontinu. Er is
sprake van samenhang in die zin, dat categorieën op
een grotere schaal samengevoegd kunnen worden tot
minder, meer algemene categorieën op een kleinere
schaal. Hun gemeenschappelijke gegevens kunnen
eveneens worden samengevoegd. Het is onsamen
hangend als er op een kleinere schaal geheel nieuwe
elementen ontstaan. Dit houdt in dat we gelijktijdig op
meer dan één schaal moeten werken, met als doel de
ontwikkeling van gecorreleerde, maar wel te onder
scheiden benamingen, die aangepast zijn aan een be
paalde schaal. Het houdt eveneens in, dat we het
eens moeten zijn over het aantal en het formaat van
deze schalen.
374
NGT GEODESIA 80
