landmeetkunde
leidingenregistratie
ingenieurs- en adviesbureau
D
Fig. 4. Principe van een dubbele achterwaartse insnijding. De pun
ten A, B, C en D zijn in coördinaten bekend, de coördinaten van P
worden gevraagd. Gemeten worden de hoeken (1, |"S, Y en 5. Hier
door is de constructie meetkundig bepaald. Berekend worden de
punten P' en O', dit zijn de snijpunten van de iijn PQ met de cirkels
door resp. A, B, P en C, D, Q. Hiermee wordt het argument PQ
berekend en, met de hoeken a en de argumenten AP en BP.
Dan zijn met een voorwaartse insnijding vanuit A en B de coördi
naten van P te berekenen. De gestippelde lijnen in deze figuur zijn
hulpconstructies.
wel op twee onderling zichtbare punten twee
maal twee richtingen kunnen worden waargenomen
(zie figuur 4).
Als oriënteringsmethoden worden gebruikt:
gyro-oriëntering en oriëntering met behulp van het
kompasrichttoestel. Deze instrumenten zijn in het
voorgaande reeds besproken;
de uurhoek-zon methode: met een zonneprisma
van Roelofs dat op de kijker van de theodoliet
wordt geplaatst, wordt het instrument op de zon
georiënteerd. Berekeningen worden uitgevoerd
met behulp van de Star Almanac for Land Sur
veyors van het British Nautical Almanac Office;
poolsteroriëntering: op zeker tijdstip wordt de
hoek gemeten tussen de poolster en een richt
punt, waarnaar men het argument wil bepalen.
Met behulp van tijdstip van meting en de geogra
fische coördinaten van de standplaats wordt het
argument naar de poolster bepaald en, door toe
passing van de gemeten horizontale hoek, het
argument naar het richtpunt;
simultaanmeting: op een hoofdstation dat geo
riënteerd is op een (terrestrisch) richtpunt en op
één of meer ongeöriënteerde bijstations wordt ge
lijktijdig op de zon gemeten, waardoor de oriën
tering van het hoofdstation op de bijstation(s) kan
worden overgebracht.
In alle gevallen is het de commandant van de terrein-
meetgroep, die bepaalt welke meetmethoden zullen
worden gebruikt. Dit is onder meer afhankelijk van de
terreinomstandigheden, de beschikbare tijd, de aan
wezigheid van vaste punten en het weer (uurhoek
zon, poolster).
7. 101 AMA en AOC
Een speciale meetafdeling van de artillerie is de 101
Artillerie Meetafdeling (101 AMA). Dit is een onder
steunende afdeling voor alle TMD-groepen op batte
rijniveau. Ze houdt zich niet bezig met het inmeten
van stellingen, maar met onder andere:
het aanvullen, controleren en onderhouden van
het bestaande net van artilleriepunten;
het testen van de accuraatheid van de „gewone"
TMD-groepen, door middel van het opzetten van
oefeningen en het nameten van de waargenomen
en berekende resultaten;
geluidmetingen: op drie of meer plaatsen worden
tijdstip en sterkte van het geluid van een vuur
mond geregistreerd, waaruit plaats en aard van de
vuurmond kunnen worden berekend.
In een afzonderlijk artikel in dit nummer van Geodesia
worden, in verband met het 50-jarig jubileum van de
101 AMA, deze taken nader omschreven.
In de terreinmeetwereld speelt verder, zij het op een
geheel ander „terrein", het Artillerie Opleidings Cen
trum (AOC) een belangrijke rol. Dit AOC herbergt de
opleiding van zowel kanonniers (soldaten) als onder
officieren (dienstplichtig en vrijwillig) tot TMD-er.
Deze opleiding duurt voor kanonniers drie maanden,
en voor alle onderofficieren vijfeneen halve maand. De
opleiding is sterk gericht op de praktijk. Men leert
allerlei meet- en rekenmethoden gebruiken, maar er
wordt slechts globaal aandacht geschonken aan de
(meetkundige) achtergrond. Verder omvat de oplei
ding instructie in allerlei militaire zaken. Na afloop van
de opleiding volgt overplaatsing naar een terreinmeet-
groep bij een paraat onderdeel. De functie die men
daar krijgt is afhankelijk van rang, „vacatures" en
(eventueel) eigen capaciteiten en belangstelling. On
derofficieren hebben een meer leidende functie, coör
dineren het werk, verkennen de veelhoeken, enz. De
kanonniers doen het meetwerk hoekmeten, „meet
banden", gyro draaien en soms ook het rekenwerk.
Doorgaans volgens een binnen de groep afgesproken
taakverdeling. Het komt echter ook voor, dat de
onderofficieren eveneens de instrumenten bedienen,
waardoor de kanonniers alleen tot taak hebben het
noteren van de waarnemingen en het uitvoeren van
lengtemetingen met de band.
A
Hoofdkantoor: Dordrecht - tel. 078 - 14 70 53
Bijkantoren: Utrecht, Den Haag, Dordrecht
424
NGT GEODESIA 80
