n
nil irii.fr
I «i
Eigendomsonderzoek zonder kadaster
=j
,1 f*-'
rrsr
W'f
If.- J'
rcnr
O .£L—1
hh
M.
lij
hl
doorir. E. Muller.
SUMMARY
Investigating the history of ownership of real estate without using cadastral registers
The cadastral registers contain a vast amount of historical information on ownership of real estate in the
last hundred and fifty years. From registers kept in the archives of the city of Utrecht the ownership of
Utrecht's real estate can be examined between 1594 and 1811.
Het mag bekend worden verondersteld, dat het Ka
daster beschikt over een rijke schat aan gegevens om
trent de eigendom van onroerend goed gedurende de
laatste anderhalve eeuw. Het is vaak mogelijk hieruit
tevens een aardig tijdsbeeld op te bouwen. Helaas zijn
de kadastrale registers nogal moeilijk te raadplegen,
enerzijds door hun ingewikkeldheid, anderzijds door
de kosten die bij raadpleging anders dan voor
wetenschappelijke doeleinden in rekening moeten
worden gebracht.
Minder bekend is het, dat deze gegevens tevens een
goede basis kunnen verschaffen om verder terug te
gaan in de tijd, en wel naar de registers van transpor
ten en plechten, naar de registers van de hypotheek
bewaarder over de periode 1811-1838 en naar de
oude notariële protocollen; alles in bewaring bij de
Rijks- en Gemeente-archieven.
Om te bewijzen, dat hij is gerechtigd een gebouw of
een stuk grond te verkopen, geeft de verkoper in veel
gevallen aan hoe hijzelf eigenaar is geworden. Dan
worden de akten vermeld, waarbij hijzelf of zijn familie
de eigendom verkreeg. Daardoor is het mogelijk ver
band te leggen tussen de kadastrale gegevens en de
oudere registraties. En wanneer dit zgn. eigendoms
bewijs, zoals in veel oudere akten, ontbreekt, is het
voor eigendommen binnen de stad Utrecht toch
mogelijk verder te zoeken. Op het Gemeente-archief te
Utrecht heeft men namelijk de inhoud van de registers
van transporten en plechten tussen 1594 en 1811 in
tien perioden gesplitst; alfabetisch gerubriceerd naar
de naam van de koper, van de verkoper en van de
straat, waaraan het verkochte ligt.
Zo'n onderzoek moet men zich, ook met behulp van
deze rubricering, niet al te simpel voorstellen. Omdat
er nog geen kadasternummer of huisnummer was,
noemde men de namen van eigenaren of gebruikers
van naastgelegen huizen, zo men die kende; aan dat
laatste schijnt het ook wel eens ontbroken te hebben.
Een ander probleem is, dat er geen aaneensluitende
reeks van eigenaren geregistreerd was. Bij verer-
-vv w*
'■t l
-
-C
""T 'T
Plattegrond van een blok huizen
bij het Sint Elisabeth's Gasthuis
ca. 1611. In de twee percelen
linksboven en in het middelste
perceel links, staat ingeschreven
„leech erif". Hier heeft het Sint
Elisabeth's Gasthuis gestaan.
Langs de linker muur van het
middelste perceel moest de uit
gang van zes voet breed naar het
Vredenburg worden aangelegd.
K I —4'Jj—ffl!
1 j:
-tl
-7 f «j T
ti
hl
lU
T
ij
:r; f -
j-,
-4 ,r
'K
F
--f ~f;
ijïi -1
•T ...r
NGT GEODESIA 1
469
