desie gebruikelijke voorwaardevergelijkingen (in een
kringnet is het produkt van de lengteverhoudingen
gelijk aan 1 en de som van de hoeken staat ook vast).
De meest bekende systeemcontrole, die in elke boek
houding (en dus ook bij een grondbedrijf) wordt uit
gevoerd, is de voorwaarde, dat het totaal van uit
gaven en inkomsten gedurende een jaar gelijk moet
zijn aan het verschil tussen de kas-stand van 1 januari
en die van 31 december. Een dergelijke controle ont
breekt echter per definitie voor de gegevens die be
trekking hebben op het nog uit te voeren deel van de
exploitaties in een grondbedrijf. In het reeds genoem
de Eindhovense prospectieve grondbedrijfsysteem
zijn daarom twee systeemcontroles toegevoegd
De oppervlaktecontrole. De oppervlakte van de
eigendommen van het grondbedrijf, vermeerderd
met de oppervlakte die nog moet worden verwor
ven, moet gelijk zijn aan de som van de opper
vlakte van nog uit te geven kavels en de opper
vlakte van nog uit te voeren werken. Zie figuur 1.
Deze oppervlaktecontrole controleert de volledig
heid van de gegevens betreffende het nog niet
gerealiseerde deel van de exploitaties, niet alleen
qua oppervlakte, maar ook qua financiën, aan
gezien de financiële en technische gegevens aan
elkaar vastzitten.
De verschillencontrole. De verschillencontrole is,
kort samengevat, de voorwaarde, dat het verschil
van de sommen gelijk is aan de som van de ver
schillen, met name in de financiële cijfers. Zo moet
het verschil tussen het totaal van gemaakte en nog
te maken kosten per 31 december 1979 en per 31
december 1980, gelijk zijn aan de som van alle
kleine verschillen die ten gevolge van de mutaties
gedurende het jaar 1980 zijn opgetreden in de
kostenrubrieken. Hetzelfde geldt voor de opbreng
sten.
Ook bij de vastgoedsystemen kunnen verschillende
systeemcontroles worden toegepast. Meestal komt
dit neer op het confronteren van twee gegevensbe
standen met elkaar*). Zo kan men vergelijken of de
woningen die in een vastgoedsysteem zijn opgeno
men, overeenkomen met de adressen in het bevol
kingsbestand te zamen met de adressen in het leeg-
standsregister.
Zo kan men in een kadastraal of ander vastgoedbe
stand controleren of de som van de oppervlakten van
een gemeente steeds gelijk blijft aan een vaste waar
de, gecorrigeerd voor oppervlaktecorrecties, die uit
de metingen naar voren zijn gekomen.
c. Geprogrammeerde controles
Ten slotte is er, wanneer men met geautomatiseerde
bestanden werkt, nog de mogelijkheid om in de pro
grammatuur controles op te nemen. Hierbij gaat het
meestal om een hele reeks van allemaal kleine con
troles, van de soort ,,een oppervlakte moet altijd uit
cijfers, niet uit letters bestaan" of ,,als in de rubriek:,
stadium van deze verkoopkavel 'verkoopvoorstel'
staat vermeld, dan moet er ook een naam van de
gegadigde zijn ingevuld".
*1 Een speciaal probleem bij de koppeling van bestanden die voor
dit soort koppelingen nodig zijn, is natuurlijk de privacy. Zou bij
het ontwerpen van wetgeving inzake de privacy-aspecten ook
rekening worden gehouden met de koppelingen ten behoeve
van het opvoeren van de betrouwbaarheid?
134
Alhoewel doorgaans hoog wordt opgegeven van dit
type controles, is de waarde hiervan in de praktijk vrij
klein. Enerzijds omdat dit soort controles vaak in de
plaats is gekomen van de visuele controle van de
vroegere handmatige administraties. In die zin voegen
zij dus niets toe. Anderzijds blijken dit soort program
ma's dikwijls slechts marginale controles te zijn, met
name als het gaat om de controles op de bestaanbaar
heid.
Als van een bepaalde rubriek wordt onderzocht of de
waarde van de ingevulde code niet buiten het be-
staanbaarheidsgebied ligt, is daarmee nog niet gecon
troleerd of de waarde van de ingevulde code op zich
juist is. Ook binnen het bestaanbaarheidsgebied kun
nen genoeg fouten worden gemaakt. Sterker nog:
het is waarschijnlijker dat een fout binnen de be
staande codes wordt gemaakt dan er buiten. Net zo
goed als het veel waarschijnlijker is, dat een kind de
spelfout ,,fergeleiking" maakt dan ,,ver3elij87ing".
Hiermee is niet gezegd, dat alle programmatische
controles zinloos zouden zijn, maar het wekken van te
hoge verwachtingen moet worden vermeden.
d. Een beeld van de betrouwbaarheid
Hoe verkrijgt men nu een beeld van de bereikte of
bereikbare betrouwbaarheid van een informatiesys
teem? Misschien is het goed deze vraag letterlijk op te
vatten en te proberen relaties en controles visueel vast
te leggen in schema's en netwerken. Dikwijls is het
dan mogelijk de zwakke plekken in het schema aan te
wijzen, zodat verstevigingen kunnen worden ontwor
pen. Dit is natuurlijk geen sluitende methode, want
dat iets wordt gecontroleerd, wil nog niet zeggen dat
het voldoende wordt gecontroleerd. Maar het is wel
een eerste stap.
Enkele voorbeelden om dit toe te lichten
kadastraal
bestand
kad nr K 2
vast-goed o-
bestand
leegstands-
IA2*IA3y register
VadresrAj
bevolkings
bestand
adres=A2
Figuur 2. Centraal vastgoedsysteem met controles.
NGT GEODESIA 81
