Landschapsinventarisatie van de in voor
bereiding zijnde Ruilverkaveling Ruinen
ons geval de terugverstrooide spectrale radiantie).
Theoretische en experimentele studie van de ver
banden tussen de gemeten spectra en de samen
stelling van de ondergrond, met andere woorden het
onderzoek naar de interpretatie van de spectra, is
onontbeerlijk. Gegevens over deze verbanden in kust
gebieden zijn tot nu toe schaars en de specifieke
omstandigheden in de Waddenzee vereisen een doel
gerichte aanpak. De hoge concentratie van de orga
nische afbraakprodukten (geelachtige humuszuren)
veroorzaken een hoge absorptie van het kortgolvige
(tot ongeveer 450 nm) licht; planktonische en op de
bodem groeiende algen absorberen in het blauw (440
nm) en reflecteren het licht hoofdzakelijk in het groen
(520 nm); het gesuspendeerde anorganische mate
riaal is verantwoordelijk voor een hoge reflectie in het
hele zichtbare lichtgebied. Daarnaast kunnen ook
grotere organismen die vaak op bepaalde plaatsen
geconcentreerd voorkomen (zeewiervelden, mossel-
banken) in belangrijke mate de optische eigenschap
pen van het wadoppervlak beïnvloeden. In tegenstel
ling tot open zee speelt in de Waddenzee de bodem
altijd een belangrijke rol in alle fysische, chemische en
biologische processen. Naast de produktie zijn ook de
biologische afbraak (mineralisatie) en de verticale
migratie van de micro-organismen (eencellige algen)
in het droogvallende wad bepalend voor de kleur van
het oppervlak [Cadée, 1978; Vosjan, 1979].
Er moet worden gezocht naar de relaties tussen de
terugverstrooide radianties bij verschillende golfleng
ten, gekozen aan de hand van de fysische achter
gronden van de spectrale absorptie- en verstrooi
ingsverschijnselen. Het ligt in de bedoeling algemene
formules (algoritmen) te ontwikkelen, die het verband
tussen de gemeten optische grootheden en aan
wezige concentraties van opgelost en gesuspen
deerd, levend en dood, organisch en anorganisch
materiaal zo nauwkeurig mogelijk beschrijven. Met
het uiteindelijke doel deze kennis te gebruiken om de
ruimtelijke verdeling en de dynamische processen in
het gebied te volgen.
1. Inleiding
De inventarisatie van het landschap van de ruilver
kaveling in voorbereiding „Ruinen" vond plaats in de
periode 1977-1978. Het gebied Ruinen is gelegen
even ten noorden van de lijn Meppel-Hoogeveen en
Inleiding gehouden op 24 maart 1981 in Assen, op de door de
rayoncommissie Noord van het NGL georganiseerde studiedag
over Remote Sensing.
In de praktijk betekent dit, dat een zo groot mogelijk
aantal optische metingen moet worden verricht in
combinatie met programma's voor het uitvoeren van
water- en bodemanalyses. Iedere meting moet wor
den gekoppeld aan een simultane monsterneming.
De nodige aandacht moet worden besteed aan een
adequate manier van het toeleveren der genomen
monsters en aan een snelle verwerking hiervan. De
metingen moeten ook de meest representatieve plaat
sen in het betreffende gebied bestrijken onder varië
rende fysische en biologische omstandigheden (bijv.
voor, tijdens en na de algenbloei en gedurende enkele
getijcycli).
Geschikte satellietbeelden (Landsat, Nimbus 7), geïn
terpreteerd aan de hand van „ground truth"(,,sea
truth")waarnemingen, kunnen een nuttige bijdrage
leveren.
Gericht onderzoek naar de toepassing van optische
Remote Sensing in de Waddenzee zal in het voorjaar
1981 van start gaan. Naast het Nederlands Instituut
voor Onderzoek der Zee zullen het Rijksinstituut voor
Natuurbeheer en de Rijkswaterstaat aan dit project
deelnemen. Mogelijk kunnen de resultaten van dit
onderzoek leiden tot het introduceren van optische
Remote Sensing vanuit vliegtuigen en/of satellieten
voor een operationeel gebruik.
Literatuur
Hovis, W. A., et al, 1980. Nimbus 7 Coastal Zone Color Scanner:
System Description and Imagery, Science 210, 60.
Gordon, J. R., et al, 1980. Phytoplankton Pigments from the
Nimbus 7 Coastal Zone Color Scanner: Comparison with Surface
Measurements, Science 210, 63.
Morel, A., 1980. In-water and remote measurements of ocean
color. Bound.-layer Meteor. 18, 177.
Zimmerman, J. T. F., 1978. De Waddenzee, Zoutgehalte en
menging, Natuur en Techniek, 46, 381
Cadée, G. C., 1978. Voedsel en produktie in de Waddenzee, Natuur
en Techniek 46, 731
Vosjan, J. H., 1979. Microbiologische afbraak in de Wadbodem,
Natuur en Techniek 47, 233.
Bokhove, H., 1980. Optische instrumentatie voor aardobservatie,
Ruimtevaart 29, 47.
bezit een nog gave landschapsstructuur, die ken
merkend is voor het brinkdorpiandschap met essen,
stroomdalen en „velden" (gedeeltelijk in cultuur ge
brachte heidevelden). De huidige waterbeheersings-
toestand en de ontsluiting zijn in het te verkavelen
gebied zeer redelijk, de verkaveling slecht. De ge-
bruikseenheden zijn over het algemeen klein en liggen
zeer verspreid. In eerste instantie was het de bedoe
ling geen werken uit te voeren en het begrip „admini
stratieve ruilverkaveling" gestalte te geven.
door ing. M. J. Steffers, districtsambtenaar Landschapsbouw Staatsbosbeheer
ZW-Drenthe.
SUMMARY
Landscape inventory in behalf of the re-allotment Ruinen
In view of the development of a landscape plan for the re-allotment Ruinen the landscape inventory was
made using false colour images. Because of the experimental character of the use of this technique its
application is reviewed on quality of interpretation and time efficiency.
224
NGT GEODESIA 81
