nederlands geodetisch tijdschrift
Organisatie van het Remote Sensing-
onderzoek in Nederland*)
door ir. A. Waalewijn, hoofd van de Meetkundige Dienst van de Rijkswater
staat en voorzitter van de Begeleidingscommissie Remote Sensing (BCRS).
SUMMARY
Organization of Remote Sensing research in the Netherlands
After abolishing the Netherlands' Interdepartmental Working group on the Application of Remote
Sensing techniques (NIWARS) in 1977 remote sensing research in the Netherlands is continued
under the auspices of the Advisory Commission on Remote Sensing (BCRS: Begeleidingscom
missie Remote Sensing), in which is participated by four departments applying or planning to
apply remote sensing techniques. Attention is paid to international cooperation.
Het begrip Remote Sensing
Letterlijk betekent Remote Sensing „voelen op af
stand". In de meest ruime zin verstaan we hieronder
alle technieken, waarbij eigenschappen van voorwer
pen worden waargenomen zonder dat het waarne
mingsinstrument in rechtstreeks contact komt met
deze voorwerpen.
Een paar eenvoudige voorbeelden uit ons dagelijkse
leven. We kunnen een rode bloem zien met behulp
van onze ogen; we kunnen daarbij zelfs opmerken dat
het door de bloem teruggekaatste rode licht anders is
dan het door de bladeren van de plant teruggekaatste
groene licht. Deze waarnemingstechniek heeft na
tuurlijk zijn beperkingen. Het onderscheid tussen rood
en groen wordt niet waargenomen door iemand die
kleurenblind is. En de totale waarnemingstechniek
„zien" faalt zodra het donker is of als zich een obsta
kel bevindt tussen ons oog en het object. Misschien
kunnen we dan met een andere techniek de bloem
nog wel opmerken, bijvoorbeeld door middel van de
geur.
Evenzo kunt u de mug die in het donker uw slaap
kamer onveilig maakt niet zien, maar wel horen; uit de
toonhoogte van het geluid kunt u, door ervaring wijs
geworden, het onderscheid tussen een mug en een
vlieg waarnemen. Misschien voelt u op een gegeven
moment de aanwezigheid van de mug zelfs, maar dan
is het geen Remote Sensing meer omdat er direct
contact tussen uw huid en de mug optreedt. Als we
door middel van het gevoel op enige afstand van het
haardvuur de warmtestraling voelen, dan is dat weer
wel Remote Sensing.
We zijn dus uitgerust met een aantal zintuigen, orga
nen die gevoelig zijn voor bepaalde signalen (straling
of geluid) welke door objecten om ons heen worden
uitgezonden of weerkaatst. In de techniek worden
dergelijke zintuigen nagebootst en dan heten ze sen
soren. Zo'n sensor verzorgt de opname; hij is gevoelig
Inleiding gehouden op 24 maart 1981 in Assen, op de door de
rayoncommissie Noord van het NGL georganiseerde studiedag
over Remote Sensing.
voor een bepaalde soort straling of geluid en hij is in
staat deze om te zetten in een zodanige vorm, dat de
verkregen signalen kunnen worden vastgelegd. Denkt
u maar aan een fotografische film of een geluidsband.
Een nauwkeurige analyse van de aldus vastgelegde
signalen kan ons informatie verschaffen over be
paalde eigenschappen van het object dat oorspronke
lijk de signalen heeft uitgezonden. Dit is de zoge
naamde verwerking en interpretatie; het zal u zonder
meer duidelijk zijn dat hiervoor kennis en een grote
ervaring noodzakelijk is.
Dit waren enkele voorbeelden op het gebied van
(zichtbaar) licht, warmte en geluid. In de engere
betekenis van het begrip Remote Sensing beperken
we ons meestal tot elektromagnetische straling; ge
luidswaarnemingen, bijvoorbeeld sonartechnieken,
vallen daar dan buiten. Het elektromagnetische spec
trum strekt zich uit vanaf het gebied van de naar de
ontdekker genoemde Röntgenstraling (kortste golf
lengte) via ultraviolet, zichtbaar licht en infrarood naar
warmtestraling en zo vervolgens via de zogenaamde
microgolven naar de radiogolven (lange golflengte).
Slechts een zeer klein deel van dit elektromagnetische
spectrum, namelijk het zichtbare licht, is voor ons oog
waarneembaar. De exploratie van het gehele spec
trum met behulp van sensoren (meestal ten behoeve
van aardobservatie) duiden we aan met Remote
Sensing.
Zoals meestal in de geschiedenis van de mensheid is
ook deze nieuwe techniek het eerst ter hand genomen
in de militaire sfeer en daarbij werden opmerkelijke
successen geboekt. Denkt u maar aan het gebruik van
radar, waarmee men ondanks mist of duisternis de
omgeving kan waarnemen en aan het gebruik van
infraroodkijkers die reageren op de warmtestraling,
die de soldaat in het donker van zijn omgeving onder
scheidt.
Op den duur komen deze militaire ontwikkelingen
beschikbaar voor civiel gebruik, maar ze moeten dan
nog voor vreedzame doeleinden worden geschikt
gemaakt. Dat geschikt maken kost vaak nog veel
NGT GEODESIA 81
217
