Computergeheugens*)
door ing. L. Honderdors, rayonchef van de afdeling Mutaties van het Kadaster
in de provincie Limburg.
1. Algemeen
Mens en computer
Computers zijn door mensen bedacht en ontwikkeld
en zowel de mens als de computer verwerken de
binnenkomende gegevens op dezelfde wijze. In en
gere zin zouden we het geheugen van de mens
kunnen omschrijven als een orgaan dat iets inprent,
onthoudt en reproduceert. Deze elementen zijn terug
te vinden bij het bespreken van een computergeheu
gen. Het inprenten is te vergelijken met het invoeren
en vastleggen van gegevens; het onthouden is verge
lijkbaar met het bewaren van gegevens in het geheu
gen (opslagruimte); het reproduceren is te vergelijken
met het opvragen en uitvoeren van gegevens.
Plaats van het geheugen
Alvorens het geheugen te bespreken is het goed om
aan te geven welke plaats het geheugen inneemt
binnen de computer (ook wel centrale machine ge
noemd). Bij de computer onderscheiden we de vol
gende onderdelen:
besturingsorgaan:
Dit orgaan zorgt ervoor dat de achtereenvolgende
stappen van een bewerking worden uitgevoerd.
Het regelt en controleert de opdrachten en zorgt
voor de juiste besturingssignalen. In feite regelt dit
orgaan het gehele gegevensverkeer binnen de
computer.
rekenorgaan:
In dit orgaan worden de bewerkingen uitgevoerd.
Deze bewerkingen zijn: optellen, aftrekken, delen,
vermenigvuldigen, sorteren, vergelijken en orde
nen. Het rekenorgaan kan twee getallen tegelijk
behandelen. Gezien deze beperking is een ander
orgaan nodig nl.
geheugen:
Het geheugen is passief, het is een opslagplaats.
Er kan informatie in worden opgeslagen, waar
onder ook een programma, waarin het hele proces
van invoer, besturen, bewerken en uitvoer is ge
regeld.
Het besturingsorgaan, rekenorgaan en geheugen vor
men samen de Centrale Verwerkings Eenheid (CVE).
De Engelse benaming is Central Processing Unit
In het kader van het opleidingenplan invoering van geautomati
seerde systemen bij de Dienst van het Kadaster en de Openbare
Registers zijn een aantal medewerkers opgeleid tot docent in
formatica. Tijdens deze opleiding werd hun opgedragen een
spreekbeurt te verzorgen over een onderwerp dat betrekking
had op het vakgebied informatica. Omdat de door hen verza
melde informatie op schrift staat en beschikbaar werd gesteld
voor het tijdschrift kan de lezer een serie tegemoet zien, die het
gebied van de toegepaste informatica bestrijkt.
(CPU). Met de term CVE wordt ook wel bedoeld het
besturingsorgaan en rekenorgaan. In dat geval vor
men CVE en geheugen samen de centrale machine.
Bij de computer behoort verder nog de randappara
tuur, onder te verdelen in
invoerapparatuur
Dit is alle apparatuur waarmee gegevens kunnen
worden ingevoerd, zoals ponskaartlezers en pons-
bandlezers.
uitvoerapparatuur
Dit is alle apparatuur waarmee de resultaten van
bewerkingen kunnen worden uitgevoerd, zoals
printers en plotters.
2. Het geheugen
Het geheugen van een computer is passief. Het is
niets anders dan een opslagplaats. Het dient slechts
om gegevens in vast te leggen. De gebruikers en be
heerders van het geheugen zijn het rekenorgaan en
het besturingsorgaan. Er worden tussenresultaten in
vastgelegd en volgende opdrachten uit opgehaald.
Dit betekent, dat er een druk gegevensverkeer plaats
vindt tussen geheugen en besturingsorgaan en tussen
geheugen en rekenorgaan.
Opbouw van het geheugen
Het geheugen van een computer is opgebouwd uit
elementen. Deze elementen moeten voldoen aan
twee voorwaarden
ze moeten van twee waarden er één kunnen vast
houden, zoals aan of uit, ja of nee, één of nul;
de vastgelegde waarde moet waarneembaar zijn
voor het rekenorgaan en besturingsorgaan.
Dit waarnemen kan bijv. door middel van elektrische
spanning. Als er geen stroom is, betekent dit ,,0"; is
er wel stroom, dan betekent dit ,,1".
Een element is het kleinste plekje in het geheugen dat
een gegeven kan bevatten. Zo'n element duiden we
aan met de naam BIT. Het woord BIT is de afkorting
van binary digit, en betekent tweetallig cijfer. Met
deze benaming wordt eigenlijk al het verband aan
gegeven tussen de taal van de computer (aan of uit,
één of nul) en het talstelsel, dat geschikt is voor het
rekenen binnen een computer, nl. het binaire of twee-
tallige stelsel.
Organisatie van het geheugen
We spreken van een geheugen, als we er niet alleen
,,iets" in kunnen vastleggen, maar als we dit „iets"
ook weer kunnen terugvinden. Uit het binaire tal
stelsel weten we, dat bijv. om getallen aan te geven,
we combinaties gebruiken van 0 en 1
In het geheugen hebben we dus veel bits nodig om
gegevens op te slaan. Daartoe worden groepjes bits
280
NGT GEODESIA 81
