Digitale terrein-modellen (DTM's)
geven nieuwe mogelijkheden
w
Wat is een digitaal terrein-
nodel?
ën DTM kan men zich voor
tellen als een fijnmazig raster
n het terrein, waarbij ieder
astersnijpunt in situatie en in
roogte bekend is. Naar gelang
ie geëiste nauwkeurigheid
al de maaswijdte van het
aster tussen de 5 en 50 meter
iggen.
Wat kan je met een DTM doen?
DTM's worden reeds lange tijd
jebruikt in de wegenbouw
jm er bijv. cut and fill bereke-
ïingen mee te maken. Ook
dlerlei andere inhoudsbere-
ceningen worden er al mee
rerricht.
Nieuw is echter dat sinds kort
DTM's met veel succes
gebruikt worden voor vervaar
diging van hoogtelijnkaarte-
ringen. Deze laatste toepas
sing stelt nogal hoge eisen
aan de kwaliteit van het DTM
en aan de benodigde verwer
kingscapaciteit (programma's
en computer).
KLM AEROCARTO brengt
deze nieuwe toepassing met
succes in de praktijk.
Onderstaand schema geeft
het verband aan tussen de
verschillende methoden
waarop een DTM kan ontstaan
en de daarmee samen
hangende toepassingen.
iij de vroege toepassingen van
DTM's werd de dataverzame-
ng verkregen óf uit terrestri-
che opnamen óf door digita-
.sering van bestaande hoogte-
jnkaarten. Via reken
programma's (rechts-midden
.angegeven in het schema)
/erden daaruit wegconstruc-
es, 'cut and fill' calculaties,
ellingkaarten e.d. gemaakt.
lieuw is de toepassing in de
otogrammetrie,
[ie mogelijk is geworden door
ie invoering van efficiënte
rethoden om uit stereo-
aartering digitaal coördinaten
verzamelen.
[LM AEROCARTO past deze
.ieuwe methode toe en ge-
iruikt daarvoor SCOP (Stutt-
[arter Contour Program) ont
wikkeld door het Forschungs-
ïstitut Photogrammetrie te
Ituttgart (Prof. Ackermann).
gelijke hoogte geregistreerd.
Door deze punten wordt direkt
de hoogtelijn getekend. Bij de
DTM-methode worden de
hoogtelijnen via een indirecte
methode geconstrueerd.
Eerste fase: Het fotogram-
metrische model wordt met
parallele lijnen gescand,
waarbij de hoogte van punten
op deze profielen wordt
vastgelegd.
Deze punten liggen niet regel
matig verdeeld maar de
gemiddelde dichtheid wordt
bepaald door de hoogte
situatie. We noemen deze
punten referentiepunten.
Tweede fase:
Vervolgens wordt uit de refe
rentiepunten een fijnmazig
net geconstrueerd, waarbij de
X, Y en Z waarden van elk snij
punt berekend worden.
Dit raster of grid in X, Y en Z
is het feitelijke Digitale
Terrein-Model.
Opgemerkt moet worden dat
de Z-waarden de berekende
hoogte weergeven en natuur
lijk niet mooi afgerond zijn op
de hoogtelijnintervallen.
Derde fase:
De volgende stap is daarom
dat uit dit raster door inter
polatie de hoogtelijnen met de
gewenste intervallen worden
berekend.
Vierde fase:
Uittekenen van de berekende
hoogtelijnen in de gewenste
schaal.
Volledigheidshalve vermelden
we dat - om de hoogtelijnen
de nodige hoge realiteits
waarde te geven - tevens
significante breuklijnen in het
terrein en markante hoogte
punten moeten worden gere
gistreerd tijdens de stereo-
kaartering (fase 1).
Deze informatie wordt door
het SCOP programma mee
genomen in de berekeningen.
SCOP benut nog enkele
andere procedures waardoor
een hoge mate van aanpassing
van de hoogtelijnen aan de
werkelijkheid wordt verkre
gen.
Wat zijn de voordelen van
SCOP?
SCOP maakt het mogelijk om
hoogtelijnen met hoge kwali
teit - ook in onoverzichtelijke
situaties - digitaal te vervaar
digen.
De nauwkeurigheid is, naar
is gebleken uit wetenschap
pelijk opgezette vergelijkings-
proeven, minstens gelijk aan
de traditionele hoogtelijn-
kaartering.
Omdat het Digitale Terrem-
Model het basisbestand is
kunnen behalve hoogtelijnen
ook andere gegevens bere
kend worden uit dezelfde
kaartering
- hellingen
- volume bv. van erts en kolen-
opslag
- tekening van driedimensio
naal kaartbeeld
Zoals bij elke digitale kaarte
ring kan de schaal gevarieerd
worden en daarmee samen
hangend ook het hoogtelijn-
interval. Ook de plaatsing van
de hoogtelijncijfers is variabel.
Doordat de hoogtelijnen
automatisch worden gegra
veerd of getekend is de
tekenkwaliteit zeer hoog en
de produktietijd korter.
Fotogrammetrisch
scannen van
profielen uit stereo-
fotopaar
Terrestrische
opnamen van
hoogtegegevens
Digitaliseren
van bestaande
hoogtelijnkaarten
SCOP
DIVERSE
Digitaal Terrein
Model
SCOP
PROGRAMMA'S
Hoogte-
lijnkaarten
Helling-
Inhouds-
bere-
keningen
Cut/fill
Wegcon
kaarten
voor wegen
structies
Referentiepunt.
Snijpunt van het raster.
N.B. In de tekening is de verhouding
tussen raster- en referentiepunten
schematisch weergegeven.
Deel van een driedimensionale afbeelding van een D.T.M., gemaakt van een
mergelgroeve in Limburg.
