Sedert 1972 is het technisch beheer van de bij de
Rijkswaterstaat in gebruik zijnde radio-plaatsbepa
lingssystemen opgedragen aan de MD, zodat ook op
dit vakgebied verbreding van het bij de MD aanwezige
specialisme noodzakelijk was. Deze uitbreiding is
eigenlijk een logisch gevolg van het reeds sedert het
begin voor de Rijkswaterstaat gevoerde technisch
beheer van fijne instrumenten. Oorspronkelijk een
zuiver optisch-mechanische aangelegenheid, is dit
technische beheer thans ook op het gebied van de
elektronika adequaat toegerust.
Een onderwerp dat de laatste tien jaar sterk in de
belangstelling van de MD staat is de Remote Sensing
of teledetectie. In de interdepartementale werkge
meenschap NIWARS speelde de Rijkswaterstaat een
belangrijke rol; aan de MD werd de coördinatie en
begeleiding van het Remote Sensing-onderzoek bij de
Rijkswaterstaat opgedragen. Tegelijkertijd stichtte de
MD een Afdeling Foto-interpretatie, die zich bezig
houdt met kaartering van vegetatie en morfologie ten
behoeve van milieu-onderzoek.
Bij de opheffing van de NIWARS in 1977 werd be
halve de inventaris, ook de coördinatie van het Neder
landse Remote Sensing-onderzoek overgedragen aan
de MD; daartoe functioneert de interdepartementale
Begeleidingscommissie Remote Sensing (BCRS),
waarin de in toepassing geïnteresseerde departemen
ten samenwerken.
Nauw verwant aan Remote Sensing is de onderwater
inspectie met behulp van diverse sonar-technieken.
Naast een groot aantal praktijkopnamen verrichtte de
MD uitgebreide onderzoekingen op dit terrein.
Dat de ontwikkeling van het takenpakket van de MD,
zoals in dit historische overzicht geschetst, niet alleen
maar geodetisch specialisme vereist, zal u zonder
meer duidelijk zijn. In de laatste jaren zijn dan ook
medewerkers met specialistische kennis op het gebied
van de fysica, de elektronika, de civiele techniek, de
natuurbouw, de bedrijfseconomie en de wiskunde in
de MD opgenomen.
De invloed van de Meetkundige Dienst
Vijftig jaar moge voor een ambtelijke dienst geen hoge
leeftijd zijn, de invloed die er van het ontstaan en de
groei van de Meetkundige Dienst op de ontwikke
lingen in de laatste 50 jaar in de landmeetkundige
wereld is uitgegaan, is van ingrijpende betekenis.
Daar is in de eerste plaats de belangrijke bijdrage tot
de ontwikkeling van de landmeetkunde in dienst van
de civiele techniek, en daarmee van de landmeetkun
dige techniek in het algemeen. Schermerhorn wees
bij de aanvaarding van zijn hoogleraarsambt in 1926
[9] op het ontbreken van een goed gedreven, tech
nisch georiënteerde landmeetkunde in Nederland,
waarmede in de technische wereld veel goed werk
zou kunnen worden verricht (zie ook [7]). De MD
heeft dit manco in 1931 opgevuld. Zoals gezegd,
werden van de aanvang af, ik zou zeggen conse
quent, nieuwe methoden beproefd en voor de praktijk
bruikbaar gemaakt. Een zeer belangrijke factor daarbij
was het samengaan van theorie en praktijk (het Labo
ratorium voor Geodesie en de Meetkundige Dienst) in
het oude Geodesiegebouw, onder de bezielende lei
ding van Schermerhorn. Dank zij deze combinatie
kwam naast de klassieke landmeetkunde de mogelijk
heid van toepassing van de fotogrammetrie voor
grootschalige kaartering (in beide betekenissen) reeds
vóór 1940 met sprongen vooruit. „Delft" was tot ver
over onze grenzen bekend, hetgeen voor elk van
beide partners apart nooit in die mate het geval zou
zijn geweest.
Naderhand werd, in de jaren zestig, opnieuw een
soortgelijke sprong voorwaarts gemaakt en wel op het
gebied van de automatisering in de landmeetkunde.
Ook deze ontwikkeling was de vrucht van een inten
sieve samenwerking van theorie en praktijk in een
(bijna) gemeenschappelijke huisvesting van ITC en
MD.
Door deze en vele andere ontwikkelingen groeide de
landmeetkunde in enkele tientallen jaren uit van een
intelligent handwerk tot een moderne techniek, die in
de technische wereld van vandaag op niveau kan
meespelen.
Overigens, het invoeren van nieuwe technieken is bij
de MD niet altijd zonder problemen in het produktie-
proces verlopen; maar steeds weer heeft het enthou
siasme van de medewerkers en het geloof in de moge
lijkheden uiteindelijk tot uitstekende resultaten geleid.
Vooral in de eerste vijfentwintig jaar heeft niet alleen
de Rijkswaterstaat, maar ook het Kadaster, geprofi
teerd van de ontwikkelingen bij de MD, met name op
het gebied van de fotogrammetrie. Immers, vooral
voor de ruilverkaveling, voerde de MD in opdracht
van het Kadaster een groot aantal fotogrammetrische
kaarteringen uit. Ik vind het jammer dat in publikaties
uit de jaren vijftig over toepassing van fotogrammetrie
voor kadastrale doeleinden [7] 1191 de naam van de
Meetkundige Dienst als uitvoerder van deze kaarte
ringen niet wordt genoemd, of het moest zijn onder
de aanduiding „Delft". De publikatie van Witt [20],
destijds landmeter van het Kadaster, vormt in dit op
zicht een uitzondering, maar hij was dan ook één van
de groep civiel-landmeters, die voorheen bij de MD
een tijdelijk onderdak had gevonden. Deze groep
heeft, samen met een klein aantal civiel-ingenieurs,
een belangrijk aandeel gehad in de ontwikkeling van
nieuwe methoden en technieken in de beginjaren van
de MD. Dat aan deze mensen geen blijvend perspec
tief werd geboden, is vanuit de Rijkswaterstaat gezien
onverstandig geweest. Het feit echter, dat zij uit
eindelijk de in de MD opgedane ervaring bij andere
landmeetkundige diensten (waaronder vooral het
Kadaster) ten nutte konden maken, heeft voor de
landmeetkunde als geheel een zeer positief effect
gehad.
De Meetkundige Dienst werd in de eerste jaren zowel
door de kadastrale wereld als door de Rijkswaterstaat
met enig wantrouwen beschouwd. Door het niet af
latende streven van leiding en medewerkers tot het
leveren van kwaliteitsprodukten werd na enige tijd
erkenning en waardering verworven van beide zijden.
De opleiding aan de Technische Hogeschool Delft,
waaruit zowel door het Kadaster als door de MD staf
medewerkers worden gerecruteerd, heeft daartoe
zeker bijgedragen, terwijl de uitbouw van de geode
tische studierichting tot een volwaardige ingenieurs
opleiding, de acceptatie in de Rijkswaterstaat heeft
bevorderd 111
De MD van vandaag heeft zich zowel in de Rijks
waterstaat als in de Nederlandse landmeetkundige
wereld een vaste plaats verworven. De kloof die voor
462
NGT GEODESIA 81
