Het is de bedoeling dat het gehele zuidwestelijke deel
van Nederland, uitgezonderd de Westerschelde, maar
inclusief de Dordtsche Kil en Oude Maas, wordt bedekt
met het Trident-plaatsbepalingssysteem. Dit systeem,
dat simultaan vier afstanden kan meten met een
nauwkeurigheid van 1 a 2 meter (standaardafwijking)
is reeds in gebruik bij de bouw van de Stormvloed
kering Oosterschelde. Het Trident-systeem, dat het
IJsselmeer en de Randmeren bedekt is in 1980 opera
tioneel geworden. De Meetkundige Dienst bezit bo
vendien zelf drie van deze systemen, die vrijwel voort
durend in gebruik zijn. Met dit Trident-plaatsbepa
lingssysteem is dan ook bijzonder veel ervaring opge
daan.
Een aspect van de adviestaak is de coördinatie van de
aanschaf van plaatsbepalingssystemen binnen de
Rijkswaterstaat en het bevorderen van een standaar
disatie hierin, voor zover dit althans voordelen op
levert.
Een andere taak van de Meetkundige Dienst, die in de
opsomming van taken is genoemd, is de ondersteu
ning van andere Rijkswaterstaatsdiensten op mariene
geodetisch gebied. Dit houdt in:
het inzetten van de eigen Trident-apparatuur bij
incidentele metingen van de betreffende diensten,
waarbij eventueel ook het bedienende personeel
wordt geleverd;
het ontwikkelen van programmatuur voor een (op
timaal) gebruik van plaatsbepalingssystemen;
de uitvoering van bijzondere metingen, vooral bij
waterbouwkundige werken, zoals de aanleg van
tunnels, maar ook metingen als de nauwkeurige
bepaling van de vaarbaan van schepen;
de begeleiding van civieltechnische projecten in
het algemeen.
Eén voorbeeld van dit laatste is de bouw van de
Stormvloedkering Oosterschelde, waaraan de Meet
kundige Dienst naast landmeetkundige activiteiten bij
de pijlerbouw, ook een aanzienlijke mariene geode
tische bijdrage levert. Deze bijdrage omvat onder an
dere de medewerking aan de meetsystemen voor de
bijzondere vaartuigen, het operationeel maken van
het Trident-systeem in de Oosterschelde (fig. 6),
waaronder ook het schrijven van de programmatuur
voor gebruik en controle van het Trident-systeem.
Ook het gebruik van de side looking sonar in de Oos
terschelde is gestart en wordt begeleid door de Meet
kundige Dienst.
De Meetkundige Dienst verricht naast de genoemde
adviserings- en ondersteuningsactiviteiten ook nog
ijkmetingen. Zij is namelijk verantwoordelijk voor de
bepaling van de juiste kalibratiegegevens van de drie
hyperbolische plaatsbepalingssystemen op de Noord
zee. Eén hiervan is het reeds genoemde Hi-Fix sys
teem, de andere twee zijn minder nauwkeurige syste
men, die bestemd zijn voor navigatie. Deze drie syste
men worden minimaal éénmaal per jaar gekalibreerd.
Op het plaatsbepalingsgebied zijn genoemd advise
ring, ondersteuningen het verrichten van ijkmetingen.
Naast deze activiteiten is de Meetkundige Dienst op
het ogenblik bezig met de ontwikkeling van een geïn
tegreerd plaatsbepalingssysteem op basis van een
dopplersatellietontvanger. Het doel van het satelliet-
plaatsbepalingssysteem is het opvullen van leemten in
de bestaande plaatsbepalingssystemen op de Noord
zee. Dit geldt met name voor het noordelijke gedeelte
van het Nederlands deel van het continentale plat.
Met deze leemten worden niet alleen bedoeld de niet
of onvoldoende gedekte gebieden in de Noordzee,
maar ook de niet-eenduidigheid van het hyperbolische
plaatsbepalingssysteem Hi-Fix 6. Immers, met een
dergelijk plaatsbepalingssysteem meet men de positie
tussen twee opeenvolgende hyperbolische positie-
lijnen. Door een teller wordt bijgehouden tussen wel
ke positielijnen men zich bevindt, echter zo nu en dan
treedt hierbij een fout op. Het satelliet-plaatsbepa
lingssysteem is ook bedoeld om dit soort fouten (lane-
slips) op te sporen.
Naast deze functies heeft het systeem ook betekenis
als studie-object. In Nederland is nog vrij weinig erva
ring met satelliet-plaatsbepaling, zeker op zee. Het
ziet er echter naar uit, dat satelliet-plaatsbepaling in
de nabije toekomst nog in de 80-er jaren een
belangrijke rol zal gaan spelen in de mariene positie
bepaling. Het is daarom nuttig om op dit gebied enige
ervaring op te bouwen. De uiteindelijke bedoeling is
om met het systeem de nauwkeurigheid van ca. 50 m
te realiseren. Op het ogenblik wordt nog slechts het
dubbele gehaald: ca. 100 m.
Een heel andere nauwkeurigheidsgraad wordt be
haald met het z.g. Minilir-systeem (fig. 7). Minilir is
een zeer nauwkeurig, automatisch uitlezend richting
meetinstrument. Het richtpunt is een infraroodbron,
waarop het instrument, eenmaal daarop ingesteld,
Zierikzee
Oostkapelle
Fig. 7. Minilir met Aga 112.
Fig. 6. Trident Oosterschelde.
NGT GEODESIA 81
