Koen:
Ik wil de discussie beginnen door wat dieper in te
gaan op enkele aspecten van de GBKN. Twee belang
rijke vragen zijn:
wat is het doel van de GBKN?
en verder
beantwoordt de GBKN aan dat doel?
Het doel van de GBKN is eenvoudig, nl. het bevorde
ren van de communicatie tussen kaartgebruikers door
het vervaardigen van een gemeenschappelijk topo
grafisch fundament voor de vele thematische kaarten
bij die gebruikers.
De tweede vraag is veel moeilijker. Hoe moetje meten
of een kaart aan zijn doel beantwoordt en hoe meet je
überhaupt wat het nut van een kaart is? De voordelen
van goed kaartmateriaal liggen sterk in de kwalitatieve
sfeer:
betere informatie;
betere communicatie;
soepeler draaiende organisatie.
Er bestaan wel modellen om de effecten hiervan te
meten, maar de bruikbaarheid van die modellen voor
dit probleem is dubieus. Beter is het daarom op basis
van ervaringen en gezond verstand de effectiviteit van
het kaartmateriaal te beoordelen. De vraag aan welke
eisen een kaart moet voldoen, is in feite een optimali-
seringsvraagstuk dat in de praktijk en via een iteratie
proces moet worden opgelost.
Over de inhoud van de GBKN vinden nog steeds dis
cussies plaats, hoewel de afnemers het vaak in grote
lijnen hierover wel eens zijn.
Overigens blijkt het toch moeilijker dan aanvankelijk
werd gedacht de inhoud ook landelijk uniform te hou
den. De neiging bestaat om de bestaande inhouds
beschrijving zodanig te interpreteren, dat die inhoud
steeds toeneemt. Wanneer je de wensen van de ge
bruikers m.b.t. de kaartinhoud inventariseert, kom je
tot een indrukwekkende lijst. Zeker wanneer een be
paalde verdeelsleutel voor de kosten is afgesproken,
wil men graag zoveel mogelijk onder die verdeelsleutel
stoppen. Aan de andere kant is een tendens waar te
nemen om op basis van kostenoverwegingen de in
houd te beperken.
Belangrijk is naar mijn mening het karakter van een
basiskaart zo goed mogelijk te handhaven door naar
een minimum produkt te blijven streven, al was het
alleen maar uit een oogpunt van kostenbeheersing.
Dat geldt zowel voor de vervaardiging als voor de bij
houding.
Een belangrijk onderdeel van de inhoud wordt ge
vormd door de gebouwen. Vooral de gebouwen, die
van een adres zijn voorzien, worden in veel vastgoed
administraties gebruikt voor de identificatie van het
object. De volledigheid van het afbeelden van gebou
wen is voor veel doelen tenminste zo belangrijk als de
precisie van die afbeelding.
Ik kom daarmee op een belangrijk punt. Bij de ver
vaardiging van de GBKN blijkt een belangrijk deel van
de vervaardigingskosten te gaan zitten in de terrestri-
sche metingen, die nodig zijn om met name de gevels
van de gebouwen goed op de kaart af te beelden. Dit
maakt de kaart duur (mijns inziens onnodig duur). Het
is vooral door deze strenge naverkenningseisen, dat
de GBKN onvoldoende in de breedte van de grond
komt.
Lang niet alle gebruikers of potentiële gebruikers heb
ben die volledige naverkenning direct nodig. Veel ge-
NGT GEODESIA 82
bruikers hebben slechts belang bij een GBKN, die een
geordende inventarisatie is van de aanwezige objec
ten. Voor het op een landmeetkundig en kartografisch
verantwoorde manier toevoegen van informatie aan
de GBKN door de gebruikers, kan worden volstaan
met een zeer beperkte naverkenning, waarbij een
soort grafisch grondslagnet in de kaart tot stand
komt.
Wanneer wij ons in eerste opzet beperkingen opleg
gen vooral met betrekking tot de naverkenning, heb
ben wij de mogelijkheid de GBKN binnen het bereik te
brengen van gebruikers die wel behoefte hebben aan
een GBKN (en dat zijn er velen), maar voor wie het
niet nodig is, en voor wie het zelfs niet verantwoord is
het huidige produkt te kopen. In mijn opvatting hoeft
dit geen kwaliteitsverlies met zich mee te brengen,
zeker niet wanneer wij de mogelijkheid van fasering bij
de vervaardiging creëren. In dat geval kun je spreken
van een optimalisering van de kwaliteit en van een
betere spreiding van de kwaliteit in de tijd.
De fasering van de vervaardiging houdt in, dat de
mogelijkheid wordt gecreëerd te starten met een mini
mum produkt. Dit minimum produkt zal wel het fun
dament moeten zijn om uit te groeien tot een meer
volledig of kwalitatief beter produkt. Belangrijk is dat
een dergelijke Groei-GBKN" dan aan bepaalde mini
mum kwaliteitseisen moet voldoen.
Om uit te kunnen groeien naar een meer volledig
produkt of een kwalitatief beter produkt, zal op de
kaart een betrouwbare kartografische grondslag aan
wezig moeten zijn. Dit zal bij voorkeur een keuze uit
goed zichtbare en gemakkelijk te identificeren objec
ten moeten zijn, bijv. hoeken van huizen. In bepaalde
gebieden kan een selectie uit de andere topografie
even goed een grondslagfunctie vervullen.
In bepaalde gebieden, waar geen of weinig bebou
wing aanwezig is, kan de grondslagfunctie worden
vervuld door dat deel van de topografie, dat de hoog
ste idealisatienauwkeurigheid heeft. Bij het Kadaster
wordt dit overigens al jaren in de praktijk gebracht,
zelfs in hermeten gebieden.
Ten slotte wil ik nog een opmerking maken over de
schaal. Ik ben van mening dat over de schaal van de
GBKN veel algemenere afspraken moeten worden
gemaakt dan nu het geval is. De kadastrale schalen
72000 en 71000 en in uitzonderingen 7500 zijn de
schalen, die het beste passen bij de verschillende ge-
biedssoorten. Deze schalen passen ook het beste bij
een eerste fase, indien men tot fasering besluit. In
zo'n eerste fase ligt immers het accent sterker op de
informatieve functie van de kaart en veel minder op de
landmeetkundige functie. Bij die informatieve functie
passen nu eenmaal wat kleinere schalen.
Polman:
Graag wil ik ingaan op de vraag aan welke eisen de
GBKN moet voldoen qua inhoud en kwaliteit.
Nu in de afgelopen vijf jaar de GBKN in verschillende
vormen en uitvoeringen is gerealiseerd op basis van
de wensen van de afnemers, is het tijd de balans op te
maken. Ondanks de diversiteit in het vragenpatroon,
denk ik dat na de periode van de proefprojecten een
landelijke keuze zal moeten worden gemaakt. Niet
voor niets spreken we over een uniforme GBKN. We
gaan in de fout als we steeds opnieuw met afnemers
gaan praten over de inhoud van de GBKN. Dan treedt
11
