Gegevensverwerking op afstand
door ing. E. Hadderingh, rayonchef van de Dienst van het Kadaster in de
provincie Groningen.
Inleiding
In deze bijdrage zal worden ingegaan op een aantal
aspecten van datatransmissie. Datatransmissie is
transport van gegevens via een openbare telefoon- of
telexverbinding. Uit een onderzoek van het bureau
Logica Ltd. te Londen, in opdracht van de Eurodata-
stichting (een samenwerkingsverband tussen 17 PTT-
organisaties in West-Europa) naar de ontwikkelingen
van dataverkeer in de verschillende Europese landen,
zijn de volgende resultaten naar voren gekomen. In
Nederland waren in 1979 ongeveer 16500 aanslui
tingen van datatransmissielijnen op het PTT-net en
ca. 25000 terminals. In 1987 zal het aantal terminals
zijn gegroeid tot ca. 200000.
Datacommunicatie
Gegevensverwerking op afstand wordt ook wel „tele
processing" genoemd. Gegevens kunnen op vele
manieren naar de plaats van verwerking worden ge
bracht.
Op dit moment worden gegevens overgebracht via de
postbesteller, telefoon, telegraaf of via telex. T.b.v.
teleprocessing wordt gebruik gemaakt van „data
transmissiesystemen". Onder datatransmissie ver
staan we het overbrengen van gegevens over afstand,
(in gecodeerde vorm) via kabel- of draadloze commu
nicatieverbindingen. De gegevens worden veelal in
een computer ingevoerd, al dan niet voor onmiddel
lijke verwerking.
Datatransmissie biedt mogelijkheden voor het over
brengen van gegevens die bij de bron zijn verzameld.
Vanaf dat punt worden de gegevens naar de com
puter gezonden ter verwerking. Tevens kan meestal
vanaf dat punt informatie uit computerbestanden
worden opgevraagd (z.g. retrieval functie). Ook kun
nen de verwerkte gegevens via datatransmissie naar
het invoerstation of naar andere stations worden
getransporteerd. De apparatuur die hiervoor wordt
gebruikt, bestaat veelal uit beeldscherm- en schrij
vende terminals. Deze bestaan respectievelijk uit een
toetsenbord met beeldscherm en toetsenbord met
regeldrukker. Bij gebruik van de juiste apparatuur,
In het kader van het opleidingsplan „Invoering van geauto
matiseerde systemen bij de Dienst van het Kadaster en de
Openbare Registers", is een aantal medewerkers opgeleid tot
docent „Basiskennis informatica". Tijdens deze opleiding werd
hun opgedragen een spreekbeurt te verzorgen over een onder
werp, dat betrekking had op het vakgebied van de toegepaste
informatica, waarmee primair een oefening in kennisoverdracht
werd beoogd. In deze spreekbeurt vertelt de docent iets over
de gegevensverwerking op afstand.
programmatuur en datatransmissielijnen kan ook
directe communicatie (dialoog) tussen mens en com
puter mogelijk worden gemaakt. Om deze reden
wordt in toenemende mate gesproken van „data
communicatie", in plaats van datatransmissie.
Datatransmissiesystemen
Datatransmissiesystemen werden operationeel in het
begin van de jaren zestig, toen de z.g. derde generatie
computers op de markt kwam. Deze onderscheidde
zich van de voorgaande generaties door de volgende
toepassingen:
het werd mogelijk een aantal met de hand te
bedienen eindapparaten aan één computer te
koppelen;
meer dan één programma kon gelijktijdig worden
uitgevoerd;
administratieve processen konden post voor post
worden afgewerkt. In het verleden was dit alleen
via stapelverwerking (batchverwerking) mogelijk;
er kwamen z.g. subsystemen ter beschikking,
waarmee een bepaald gegevensbestand naar de
centrale computer kon worden overgebracht.
Een subsysteem is een afgerond onderdeel van een
systeem. Een subsysteem is gericht op het uitvoeren
van een bepaalde systeemfunctie en kan daartoe
apart worden geprogrammeerd en uitgetest.
Netwerken
De combinatie van computers, databases of gege
vensbanken en datatransmissiesystemen wordt „net
werk" genoemd. Organisaties beschikken veelal over
een eigen netwerk (banken, overheid, handelsbedrij
ven enz.). Zij kunnen desgewenst wel toegang heb
ben tot openbare nationale en internationale compu
ternetwerken.
Functies en toepassingen van datacommunicatie
Ter verklaring van de verschillende soorten data
transmissiesystemen kunnen we een administratief
proces splitsen in een aantal hoofdbewerkingen.
1. het vastleggen en verzamelen van de gegevens;
2. het verplaatsen van de gegevens;
3. het verwerken en bewaren van de gegevens;
4. het kenbaar maken van de resultaten.
De combinatie 1 en 2 noemt men gegevensverzamel-
systeem of datacorrectiesysteem.
Datatransmissiesystemen die zich vooral richten op
het presenteren van de eindinformatie, gecombineerd
met de verplaatsfunctie, duidt men aan als informatie
verspreidingssysteem of datadistributiesysteem. Bij-
NGT GEODESIA 82
131
