Internationale ontwikkelingen op het
gebied van de mathematische
geodesie*)
Met behulp van dit systeem kan op een videobeeld
scherm een autorit door een stad worden gesimuleerd.
Ook de simulatie van een helicoptervlucht boven een
stad is mogelijk. Deze technieken bieden geweldige mo
gelijkheden voor de presentatie van vastgoedinformatie
voor bijvoorbeeld land- en stadsinrichting, systemati
sch wegbeheer enz.
Vanwege deze geweldige mogelijkheden zit men in ons
land ook niet stil. In samenwerking met o.a. het Natio
naal Lucht-en Ruimtevaartlaboratorium (NLR),deTech-
nisch Physische Dienst (TPD), de Technische Hoge
school, afd. Geodesie en de NV Optische Industrie de
Oude Delft, wordt gewerkt aan een hard- en software-
systeem. Hiermee kunnen niet alleen dynamische beel
den van bebouwde en onbebouwde gebieden worden
verkregen, maar is het ook mogelijk topografische kaar
ten en/of topografische gegevensbestanden te vervaar
digen.
Ik hoop dat ik met deze voordracht enigszins een beeld
heb gegeven van de internationale ontwikkelingen op
het vakgebied van de vastgoedinformatiesystemen en
1. Inleiding
Er is geen algemeen aanvaarde definitie van „mathe
matische geodesie". Omdat er veel verschillende be
grippen aan deze term worden verbonden, moet hier
worden benadrukt dat in dit overzicht met „mathema
tische geodesie" wordt bedoeld de ontwikkeling van
wiskundige modellen voor de bepaling van coördinaten
(en de zwaartekrachtspotentiaal). Ik wil duidelijk stellen
dat de hieronder gegeven visie op de mathematische
geodesie persoonlijk en subjectief is.
Wanneer men iets wil doen met een stel waarnemings
uitkomsten, zoals hoeken, lengteverhoudingen, zenit-
hoeken, astronomische breedten, lengten en azimuts,
potentiaalverschillen, zwaartekracht enz., dan is het
noodzakelijk een wiskundig model met betrekking tot
deze waarnemingen in te schakelen. Dit vereist een
grondig onderzoek van het meetproces of de waarne
mingsprocedure.
Omdat het wiskundige model wordt ondersteld te gel
den voor de midwaarden van de waarnemingsgroothe-
Inleiding gehouden op 23 juni 1982 tijdens de door de NVG
georganiseerde studiedag in het kader van de bijeenkomst
van het Comité Permanent van de FIG te 's-Gravenhage.
NGT GE0DESIA 82
de rol die Nederland daarin speelt. Gezien de mogelijk
heden in ons land zou deze rol veel groter kunnen zijn,
als onze wetenschappelijke artikelen door de taal niet zo
ontoegankelijk voor anderen zouden zijn.
Ik wil deze voordracht daarom graag besluiten met een
suggestie.
Toen ik voorzitter was van de NVG, hebben wij in het
bestuur vaakgepiekerd overde besteding van degelden
uit het fonds „bijzondere doeleinden".
Is het niet mogelijk door een jury een of meerdere goede
artikelen uit het Nederlands Geodetisch Tijdschrift Geo-
desia te selecteren, te laten vertalen en vervolgens aan
te bieden aan buitenlandse gerenommeerde tijdschrif
ten. Ik denk dat wij het wetenschappelijk onderzoek in
ons land daarmee een goede dienst zullen bewijzen.
Bij andere gelegenheden heb ik over dit systeem gerappor
teerd, zie o.a. „De kaartering van Nederland tot het jaar
2000". Artikelenserie samengevat in bulletin van de Vak
groep Kartografie no. 13, november 1981, ter gelegenheid
van het afscheid van prof. Koeman.
den, is vaak een vereffening nodig. De toetsingstheorie
biedt nu de mogelijkheid het aangenomen wiskundige
model te toetsen, met daarbij het aangenomen kansmo
del voorde waarnemingsgrootheden.
Een zeer belangrijk aspect van de bepaling van coördi
naten is de berekening van de precisie en de betrouw
baarheid van de coördinaten.
Precisie is gemakkelijker te kwantificeren dan betrouw
baarheid. Daarom worden specificaties voor geodeti
sche netwerken meestal gericht op het bereiken van een
zekere precisie, hoewel het hoofddoel betrouwbaarheid
is.
Het is tegenwoordig een normale zaak dat geodetische
analyses en berekeningen driedimensioneel worden
uitgevoerd; dit komt vooral doordat ruimtetechnieken
de vereiste metingen verschaffen.
Satelliettechnieken, met name Doppler-plaatsbepaling,
worden al gebruikt om primaire geodetische netwerken
te versterken. Maar er moeten nog veel problemen
worden opgelost [Ashkenazi, 1981; Baarda, 1979], Het
wordt nu nodig meer aandacht te besteden aan de kop
peling van verschillende wiskundige modellen.
Naast coördinaten gaat de factortijd een steeds belang
rijkere rol spelen in de geodesie.
Met het invoeren van de aarde als een aan vervormin
gen onderhevig lichaam, is de geodesie een nieuw tijd
perk binnengetreden. Hierdoor komt de geodesie meer
199
door profir. J. van Mierlo, hoogleraar aan de Technische Universiteit van Karlsruhe.
