hierbij ook de vereffenings- en toetsingsmodellen in de
beschouwingen te betrekken.
Uit de vereffening van klassieke netwerken (zonder ge
meten zenithoeken) verkrijgt men over het algemeen de
ellipsoïdische coördinaten B en L.
Een Doppler-netwerk levert driedimensionele coördina
ten X, Y, Z. Het gebruik van de Doppler-waarnemingen
bij de vereffening van ellipsoïdische netwerken is een
urgent probleem. Veel oplossingen zijn al voorgesteld,
maar er is tot nu toe geen overeenstemming bereikt.
Een andere opzet, die sterk wordt voorgestaan door
Grafarend, is de operationele opzet van de geodesie,
waarbij men uitgaat van alle beschikbare waarnemin
gen en de vraag stelt: hoe kan ik het beste gebruik
maken van al mijn waarnemingen.
Het vereffeningsmodel van de operationele geodesie
wordt opgesteld als een Tweede Standaardvraagstuk.
De diverse bronnen van modelfouten dienen zo goed
mogelijk gescheiden te worden gehouden. Om deze
reden is door Hein [1981] een fasevereffening voorge
steld. In de eerste fase van de vereffening wordt een
„meetkundige oplossing" verkregen. De gemeten po
tentiaalverschillen, de zwaartekracht en de zwaarte
krachtsgradiënten worden in de tweede fase vereffend.
Op grond van dezelfde gedachte heeft Baarda het pro
bleem van de driedimensionele geodesie opgelost door
voorwaardevergelijkingen op te stellen [Baarda, 1979].
Men heeft nu de mogelijkheid om de vereffeningsmo
dellen van de „operationele geodesie" te verifiëren.
Ik ben er mij volledig van bewust dat veel onderwerpen
uit de mathematische geodesie niet zijn behandeld,
maar wellicht heb ik toch een idee kunnen geven van het
vele onderzoek dat er nog moet worden gedaan.
Bronnen
Alberda, J.E., 1980. A review of analysis techniques for engi
neering survey control schemes. Paper presented to Industrial
and Engineering Survey Conference, London.
Ashkenazi, V., 1981. Comparison of control network adjust
ment models. IAG Special Study group 1.69. Paper presented
to IAG Symp. on geodetic networks and computations,
Munich.
Baarda, W., 1968. A testing procedure for use in geodetic
networks. Neth. Geod. Comm., Publ. on Geodesy, New Series
5, no. 2, Delft.
Baarda, W., 1973. S-transformations and criterion matrices.
Neth. Geod. Comm., Publ. on Geodesy, New Series 5, no. 1,
Delft.
Baarda, W., 1977. Measures for the accuracy of geodetic net
works in „Optimization of Design and Computation of Control
Networks", edited by F. Halmos and J. Somogyi, p. 419-436,
Akadémiai Kiadó, Budapest, 1979.
Baarda, W., 1979. A connection between geometric and gravi
metric geodesy. A first sketch. Neth. Geod. Comm., Publ. on
Geodesy, New Series 6, no 4, Delft.
Bjerhammar, A., 1973. Theory of errors and generalized inver
ses. Elsevier Sc. Publ., Amsterdam, London, New York.
Fritsch, D. and Schaffrin, B., 1981. The „choice of norm" pro
blem for the free net adjustment with orientation parameters.
Paper presented to the VIII. Hotine-Symp. on mathematical
geodesy, Como.
Förstner, W., 1980, Evaluation of block adjustment results.
Paper presented to Comm. Ill, ISP Hamburg.
Grafarend, E.W., 1978. Operational Geodesy, in: Approxima
tion methods in Geodesy, ed. H. Moritz and H. Sünkel, Wich-
mann Verlag Karlsruhe, p. 235-284.
Grafarend, E.W., Heister, H., Kelm, R., Kropff, H. and Schaffrin,
B., 1979. Optimierung geodatischer MeBoperationen, Wich-
mann Verlag, Karlsruhe.
Grafarend, E.W., 1981, Adjustment procedures of geodetic net
works. Paper presented to IAG Symp. on geodetic networks
and computation, Munich.
Grafarend, E.W., Knickmeyer, E.H. and Schaffrin, B., 1982.
Geodatische Datumtransformationen. ZfV. 107, p. 15-25.
Helmert, F.R., 1924. Die Ausgleichungsrechnung nach der Me
thode der kleinsten Quadrate, 3. Auflage, Teubner, Leipzig.
Hein, G.H., 1981. A contribution to 3D-operational geodesy.
Part I: Principle and observational equations of terrestrial type.
Part II: Concepts of Solution. Paper presented to IAG Symp. on
geodetic networks and computations, Munich.
Huber, P.J., 1981Robust Statistics. John Wiley and Sons, New
York.
Koch, K.R., 1980. Parameterschatzung und Hypothesentests in
linearen Modellen. Dümmler Verlag, Bonn.
Kok, J.J., Ehrnsperger, W. and Rietveld, H., 1980. The 1979
adjustment of the united european levelling network (UELN)
and its analysis of precision and reliability. Paper presented to
the Second. Int. Symp. on problems related to the redefinition
of North American vertical geodetic networks (NAD 1980),
Ottawa.
Krarup, T., Juhl, J. and Kubik, K., 1980. Götterdammerung over
least squares adjustment. Paper presented to XIV. ISP con
gress, Hamburg.
Meissl, P. 1962. Die innere Genauigkeit eines Punkthaufen
ÖZfV 50, p. 159-165, p. 186-194.
Meissl, P., 1965. Über die innere Genauigkeit dreidimensiona-
ler Punkthaufen, ZfV 90, p. 109-118.
Meissl, P., 1969. Zusammenfassung und Ausbau der inneren
Fehlertheorie eines Punkthaufens, in K. Rinner, K. Killian and P.
Meissl. Beitrage zur Theorie der geodatischen Netze im Raum,
DGK-Publ. A 61München.
Mierlo, van J., 1980. Free network adjustment and S-transfor
mations, in Beitrage aus der BR Deutschland zur Vorlage bei
der XVII. Generalversammlung der IUGG vom 2.-14. Dez. 1979
in Canberra, DGK, Publ. B-252. München.
Mierlo, van J., 1981. A review of model checks and reliability.
Paper presented to IAG Symp. on geodetic networks and com
putations, Munich.
Mittermayer, E., 1971. Eine Verallgemeinerung der Methode
der kleinsten Quadrate zur Ausgleichung freier Netze, ZfV 96,
p. 401-410.
Mittermayer, E., 1972 a. Zur Ausgleichung freier Netze, ZfV 97,
p. 481-489.
Mittermayer, E., 1972 b. A generalization of the least-squares
method for the adjustment of free networks, Bull. Géod. 46, p.
139-157.
Moritz, H., 1980. Advanced physical Geodesy. Herbert Wich-
mann Verlag, Karlsruhe.
Pelzer, P., 1980. Geodatische Netze in Landes- und Ingenieur-
vermessung, Konrad Wittwer, Stuttgart.
Sjöberg, L., 1980. Maximum likehood-estimation of covarian-
ces and weighted mean with application to repeated EDM-
observations, ZfV 105, p. 484-490.
Schaffrin, B., 1981. Best invariant covariance component esti
mators and its application to the generalized multivariate ad
justment of heterogeneous deformation observations. Bull.
Géod. 55, p. 73-85.
Wolf, H., 1968. Ausgleichungsrechnung nach der Methode der
kleinsten Quadrate. Dümmler Verlag, Bonn.
NGT GEODESIA 82
203
