Wzbn
rKivaey
Computers, een gevaar voor de
privacy?*)
door ing. J. W. Kunneman, rayonchef bi] de afdeling Mutaties van de Dienst van het
Kadaster en de Openbare Registers in de provincie Gelderland.
Inleiding
De privacy of persoonlijke levenssfeer wordt in onze
samenleving reeds lang wettelijk beschermd. Deze be
scherming gaat uit van het oorspronkelijke privacybegrip
,,het recht om zich onbespied in eigen huis en gezin te
bewegen".
De wettelijke bescherming is niet absoluut, er vindt
steeds een afweging plaats van de belangen van de
samenleving en die van het individu. Zo kan de on
schendbaarheid van de woning worden opgeheven door
een gerechtelijk bevel tot huiszoeking.
Het totale pakket van maatregelen, dat nodig is om in
breuken op de persoonlijke levenssfeer te voorkomen,
noemen we privacybescherming". Deze privacybe
scherming omvat onder meer:
onschendbaarheid van de woning;
onschendbaarheid van het briefgeheim;
bescherming van persoonsgegevens;
beveiliging van persoonsgegevens.
De laatste twee onderdelen van de privacybescherming
spelen een rol in de persoonsregistraties.
Persoonsregistraties
Voor het doen functioneren van een samenleving is er
altijd de behoefte geweest om persoonsgegevens te
registeren.
Er zijn persoonsregistraties met een beperkt en intern
karakter:
ledenadministraties;
abonnementenbestanden;
salarisbestanden;
telefoongidsen;
maar ook persoonsregistraties met „gevoelige" per
soonsgegevens:
ras;
levensovertuiging;
strafrechtelijk verleden;
medische of psychologische gegevens.
Zolang deze gegevens met de hand en in relatie met het
oorspronkelijke doel van de registratie werden opge
slagen en geraadpleegd, was het gevaar voor de privacy
zeer beperkt. Betrokkene kon een eventueel misbruik
van zijn persoonsgegevens constateren en maatregelen
treffen om dit tegen te gaan.
In het kader van het Opleidingsplan „Invoering van geautoma
tiseerde systemen bij de Dienst van het Kadaster en de Open
bare Registers", zijn een aantal medewerkers opgeleid tot
docent informatica. Tijdens deze opleiding werd hun opge
dragen een spreekbeurt te verzorgen over een onderwerp dat
betrekking had op het vakgebied informatica.
De belangrijkste verandering vond plaats, toen men tot
de ontdekking kwam, dat de computer meer kon doen
dan alleen maar zeer snel berekeningen uitvoeren. De
snelle ontwikkeling van de computertechnologie van
elektronenbuis tot chip, van ponskaartbestand tot data
base en van telex tot datatransmissienet, maakt het
mogelijk om zeer snel, zeer veel persoonsgegevens te
verwerken, te bewaren, te raadplegen en uit te wisselen.
De registratiewoede van zowel particuliere instanties als
van de overheid heeft ervoor gezorgd, dat er naar schat
ting 50 000 tot 100 000 persoonsregistraties in ons
land zijn. Op zich vormt dit al een bedreiging van de per
soonlijke levenssfeer. Niemand weet precies in welke
persoonsregistratie hij/zij voorkomt. Men kan een brief
ontvangen, keurig voorzien van naam en adres, zonder
dat men ooit iets met de afzender te maken heeft gehad.
Hieruit blijkt dat persoonsregistraties worden uitgewis
seld.
Bovendien kan de computer uitstekend persoonsgege
vens selecteren en combineren. De één wordt uitgeno
digd om een tweede huis in Spanje te kopen, de ander
krijgt een catalogus van een postorderbedrijf toe
gestuurd. ledereen krijgt van de computer wat hem/haar
toekomt.
Medio maart 1982 heeft de PTT het DATANET I in ge
bruik genomen. Computers, aangesloten op dit DATA-
NET I, kunnen in enkele seconden grote hoeveelheden
gegevens uitwisselen. Om deze uitwisseling nog wat
H« qqqqqqq
Cxwaueua Rew*
1 j<Wt znsauoew
HypotViav: f-Sbooo-
f vsoowooec*
rct qq
434
NGT GEODESIA 82
