oranjewoud
ingenieursbureau
'oranjewoud'bv
Topografische Kaarten van Nederland vóór 1750. Handgetekende
en gedrukte kaarten, aanwezig in de Nederlandse rijksarchieven,
door dr. Marijke Donkersloot-de Vrij.
Repertorium van oud-Nederlandse landmeters, 14e-18e eeuw, door
ing. P. S. Teeling.
Voor uitvoerige recensies van deze publikaties vanuit twee verschil
lende gezichtshoeken wordt verwezen naar het Kartografisch Tijd
schrift jg. VIII, 1982 no. 1, p. 45-47 en NGT Geodesia 24e jg., maart
1982, p. 102 en 103.
Tijdschriftartikelen
E. Muller. Nederlandse landmeters en hun opleiding vóór 1800.
Spiegel Historiael, 16e jg. no. 9, september 1981, p. 450-455.
E. Muller. Kadastrale plans vóór 1832. NGT Geodesia, 23e jg. no.
5, mei 1981, p. 178-182.
E. Muller. Het jaartal 1600. NGT Geodesia, 23e jg. no. 10, oktober
1981, p. 359-361.
H. C. Pouls. De oorsprong en de eerste toepassingen van de trian
gulatie. NGT Geodesia, 23e jg. no. 3, maart 1981, p. 90-94.
A. Scheffer. Het kadaster in de provincie Noord-Brabant van
1811-1844. Deel 1. NGT Geodesia, 24e jg. no. 4, april 1982,
p. 117-126.
K. Bosma. Landmeten in de 17e en 18e eeuw. Futura. Informatie-
en communicatieblad van het Nederlands Architekten Genoot
schap. 16e jg. no. 11, november 1981, p. 2-5.
Dit is een typisch voorbeeld van een goed bedoeld artikel van een
niet-deskundige, die zijn kennis alleen uit literatuur put en daardoor
hele en halve waarheden afwisselt met onwaarheden! Het beste is
het slot van dit artikel, waarin Bosma een pleidooi houdt voor nader
onderzoek vanuit diverse invalshoeken. Een kreet die mij uit het
hart is gegrepen. Maar dan wel onderzoek door deskundigen op
landmeetkundig gebied!
Gaan we van Nederland naar het oude Rome, dan wil ik de aan
dacht vestigen op een tweetal artikelen over instrumenten door
Vitruvius.
Marcus Vitruvius Pollio was een Romeins architect die leefde in de
eerste eeuw voor Christus. Hij is vooral bekend geworden door zijn
uit tien boeken bestaande publikatie De Architecture. In deze boe
ken wordt ook aandacht besteed aan de landmeetkunde en land
meetkundige instrumenten.
Über die Rekonstruktionsversuche des Chorobates, eines römi-
schen Nivelliergerates nach Vitruv. K. Grewe. Allgemeine Ver-
messungs-Nachrichten, 88. Jahrg., Heft 6, Juni 1981, p. 205-213.
Vitruvius beschrijft een waterpasinstrument. De werking en het ge
bruik zijn daardoor duidelijk. De vormgeving niet, hierover gaat dit
artikel.
Vitruvius' Odometer. André Wegener Sleeswyk. The Scientific
American, 1981, p. 158-171.
Vitruvius heeft een machine beschreven, waarmede afstanden kon
den worden gemeten. Diverse pogingen om uit deze beschrijving
een werkbaar model te vervaardigen, o.a. door Leonardo da Vinei,
zijn tot nog toe mislukt. Sleeswyk beschrijft een door hem op halve
schaal vervaardigde werkende machine. Een knap stukje werk.
Toch ben ik sceptisch t.o.v. het gebruik, ik geloof niet dat de
Romeinen in de praktijk zo'n instrument hebben gebruikt. Ik geloof
dat we hier met een op papier verzonnen idee te maken hebben,
zoals ook in latere eeuwen vaak voorkomt. Instrumenten die alleen
op papier of hoogstens als proefmodel hebben bestaan, maar in de
praktijk nooit zijn gebruikt.
Tenslotte wil ik nog wijzen op een aantal artikelen van C. Baars, ge
pensioneerd medewerker van de afdeling Weg- en Waterbouwkun
de en Irrigatie van de Landbouwhogeschool. Deze artikelen gaan
alle over de geschiedenis van bedijkingen en inpolderingen, werk
zaamheden waar altijd landmeters bij betrokken zijn geweest. Zij
zijn verschenen in het Landbouwkundig Tijdschrift (LT).
Geschiedenis van de bedijking van het deltagebied. LT jg. 91 no.
2, februari 1979, p. 29-36.
De oorspronkelijke verkaveling van de polders in het deltagebied,
LT jg. 92 no. 12, december 1980, p. 416-423.
Oorspronkelijke verkaveling en grootte van de bezittingen in enige
polders in Noord-Holland. LT jg. 93 no. 7, juli 1981, p. 193-201.
Discussie rond bovenstaand artikel. LT jg. 93 no. 2, februari 1982,
p. 51-53.
H. C. Pouts, secretaris.
132 NGT GEODESIA 83
De GBKN als werkgelegenheidsobject
In opdracht van het Kadaster Friesland
is'Oranjewoud'-Geodesie op 6 juli 1981
gestart met de vervaardiging van de
GBKN-Leeuwarden.
De GBKN-Leeuwarden omvat 184
kaartbladen in de schaal 1 500 en 10
kaartbladen in de schaal 1 1000.
'Oranjewoud'-Geodesie verzorgt hierin
de opmeting en het tekenwerk, alsmede
de naverkenning van de fotogramme-
trische uitwerking.
In het kader van de zgn. werkgelegen-
heidsverruimende maatregel zijn bij
deze werkzaamheden werklozen ingezet
als meethulp, instrumentman en
tekenaar.
De tewerkgestelde tekenaars zijn met
toepassing van de regeling scholing in
samenwerking tussen overheid en
bedrijfsleven intern opgeleid.
Een en ander betekent dat circa 30%
van de kosten van de terrestrische uit
werking wordt gedekt door de
verstrekte loonsubsidies.
Hoofdkantoor
HEERENVEEN
Koningin Wilhelminaweg 11 Tel. 05130-31415
Afdeling Geodesie
Jan Mankeslaan 35 Tel. 05130-24805
Districtskantoren
APELDOORN
Langeweg 9
Tel. 055-214935
OOSTERHOUT
Slotlaan 15
Tel. 01620-55953
Afdeling Geodesie
Beneluxweg 7
Tel. 01620-55953
DRIEHUIS
Driehuizerkerkweg 138
Tel. 02550-19137
