nominale laser golflengte 532 of 539 nm uitgezonden energie 0,01 J pulsduur 0,2 ns pulsfrequentie 600/min opening ontvangeroptiek 40 cm Tabel II: Technische gegevens betreffende het nieuwe transpor tabele SLR-systeem. De MTLRS zal zowel over de weg, per schip als per vliegtuig kunnen worden verplaatst, in korte tijd (onge veer binnen één dag) op een waarnemingspunt kunnen worden opgesteld en ook afstanden naar signalen op de grond, op afstanden tussen 100 m en 150 km, kunnen meten, voor zover topografische en atmosferische om standigheden dit toelaten. Figuur 5 laat zien hoe men zich de MTLRS in het veld kan voorstellen. Fig. 5. Het Modular Tansportable Laser Ranging System (MTLRS) te velde. De telescoop met de laser en ander toebehoren is voor het doen van de waarnemingen naar buiten gerold. De transportabele behuizing biedt ruimte aan de besturingsapparatuur en aan de waarnemers tekeningTPD). Te verwachten is dat TPD in de loop van 1983 één MTLRS zal leveren aan IfAG en één aan de THD, deze laatste te gebruiken door het Observatorium te Kootwijk. Zeker in het begin zullen deze systemen onderling slechts verschillen in hun manier van transport en het is de bedoeling deze onderlinge gelijkheid van de instru menten ten volle te benutten door ze in samenspel voor eenzelfde wetenschappelijk hoofddoel te gebruiken. Dit hoofddoel is het bepalen van bewegingen in de aard korst over gemiddelde tot grote afstanden, door herhaal de nauwkeurige meting van geodetische netten, om op die manier bij te dragen tot onderzoek betreffende het optreden van aardbevingen. Met het oog op de belangstelling, door verschillende Europese en Amerikaanse aardwetenschappers uitge sproken, voor het in tectonisch opzicht ingewikkelde aardbevingsgebied van de Middellandse Zee, kozen de THD en de IfAG dat gebied voor het eerste gebruik van de MTLRS-apparatuur in operationeel transportabel be drijf. Zij stelden voor, dat het daarmee samenhangende onderzoek deel zou uitmaken van NASA's „Crustal Dy namics Project" (zie onder 3), zulks in nauwe samen werking met onderzoekers uit de betrokken landen in het gebied. Deze keuze vormde de kern van het al genoem de WEGENER-voorstel en de doelgerichte inzet van de MTLRS-apparatuur kan nog steeds worden gezien als het basiselement ervan. IWilson en Aardoom, 1982 bl gaven een overzicht van het WEGENER-plan; IVan Gelder en Aardoom, 1982 a] en [Van Gelder en Aardoom, 1982 bl beschreven het pa troon van tectonische bewegingen dat wordt geacht in het oostelijk deel van de Middelandse Zee te bestaan, en wel met het oog op het ontwerpen van een optimaal netwerk om de veronderstelde relatieve bewegingen, die in dat gebied wel nergens meer dan 4 cm/jaar zullen be dragen, te bevestigen en eventueel nauwkeuriger te schatten. Figuur 6 toont een stadium van het netsont- 15 wet 16 KOO MAT 19 ii- I AM 10 15 20 25 30 35 40 Fig. 6. Het laserafstandmeetwerk in de oostelijke Middellandse Zee in ontwerp. Door periodieke hermeting van de afstanden tussen een aan tal, voorlopig gekozen, punten zou het verwachte patroon van relatieve aardkorstbewegingen in het gebied in hoofdzaken kunnen worden bepaald. 154 NGT GE0DESIA 83

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

(NGT) Geodesia | 1983 | | pagina 12