Fig. 1. Opstelling in opnamevliegtuig IDornier Skyservant): Digitale
multispectrale scanner en twee verticaal camera's voor de simul
tane opname van meerdere kanalen met de scanner en op kleuren-
en kleureninfrarood film (Eurosense bvI.
wordt dan opgenomen met een kleureninfrarood of
zwart-wit infrarood film, waarbij het blauwe licht wordt
weggefilterd. Hoe de kleurweergave op de kleureninfra
rood of false-colour („valse kleuren") film tot stand
komt, wordt in de volgende artikelen behandeld.
Vooral omdat de reflectie in het nabij-infrarood door
vegetatie relatief hoog is, en sterk varieert met de soort
vegetatie en de toestand waarin die vegetatie verkeert,
leent infrarood fotografie zich goed voor vegetatie
studies. Dit kenmerkende reflectiegedrag beperkt zich
overigens niet tot de nabij-infrarood band, maar speelt
tevens in het zichtbare gedeelte van het spectrum. We
spreken in dit verband van de spectrale signatuur; dit is
het specifieke spectrale gedrag van een vegetatie
object, van een bepaalde soort en een zekere vitaliteit,
dat als kenmerkend kan worden beschouwd. Ook wan
neer het zichtbare gedeelte van het spectrum wordt be
schouwd, is het bij fotografie de kleureninfrarood film
waarop het meest sprekend de verschillen in reflectie
zichtbaar zijn.
Bij scanneropnamen (althans, bij een lijnscanner) wordt
het terrein opgenomen in stroken, loodrecht op de vlieg
richting. De opgevangen straling valt op een detector die
een elektrisch signaal afgeeft. Bij een digitaal systeem
wordt het signaal direct in digitale vorm opgeslagen. (Op
figuur 1 is op de achtergrond de z.g. „high density re
corder" in het vliegtuig te zien.)
Bij een multispectrale scanner worden meerdere banden
tegelijkertijd opgenomen en geregistreerd. Bij de scan
ner van ons bedrijf zijn dit tien kanalen in het reflectieve
deel van het spectrum, alsmede twee thermische kana
len. De toepassingen van deze thermische kanalen zul
len hier verder buiten beschouwing worden gelaten.
In het navolgende wordt de scannerregistratie be
schouwd als een digitale informatiedrager, omdat de
essentie van het gebruik van de scanner vooral ligt
besloten in het digitale of numerieke karakter van de op
genomen gegevens.
Bij de vitaliteitsbeoordeling van straatbomen wordt al
thans in deze artikelen uitgegaan van een objectieve,
kwantitatieve beoordeling. De visuele (stereoscopische)
interpretatie van kleureninfrarood fotografie wordt hier
dan ook niet nader beschouwd. Dit ondanks de moge
lijkheid, dat ook bij een kwantitatieve beoordeling visue
le interpretatie aanvullende informatie zou kunnen leve
ren.
4. Analoog versus digitaal
Wat is nu het verschil tussen de fotografische camera en
de lijnscanner? Met fotografie krijgen we een analoog
beeld, met een hoge ruimtelijke resolutie. De foto is bij
uitstek geschikt voor analoge beeldvorming. Door de an
dere auteurs wordt nog uitvoerig beschreven dat de hoe
veelheid reflectie niet rechtstreeks aan de foto kan
worden ontleend: daarvoor zijn metingen en een aantal
correcties nodig.
De scanner verschaft ons direct kwantitatieve (digitale)
informatie met een hoge spectrale resolutie, waardoor
een numerieke vergelijking van de waarnemingen moge
lijk is. Bij de scanner zijn, anders dan bij fotografie, ook
nog smalle spectrale banden te onderscheiden. Dit geeft
de mogelijkheid tot numerieke manipulatie van de gege
vens in dié delen van het spectrum, die het meest speci
fiek of kenmerkend zijn voor het object, of de toestand
waarin het object verkeert.
Ter illustratie van het verschil tussen fotografie en scan
ning het volgende: we kennen allemaal de ontwerpen
die bij ontoereikende creativiteit bij het borduren kunnen
worden gebruikt. Op het ontwerp zijn hier alleen de con
touren aangegeven; binnen iedere „vlek" is een num
mer vermeld, dat correspondeert met een bepaalde
kleur.
Bij de verwerking van digitale gegevens, die veelal met
beeldvorming gepaard gaat, gebeurt iets soortgelijks. De
getallen, in de vorm van een digitale registratie, worden
dan met optimaliseringstechnieken in kleuren omgezet.
Dit gebeurt op een manier die de gezochte informatie
optimaal (dat is bijvoorbeeld met een maximaal contrast)
weergeeft. De verwerking van digitale Remote Sensing-
gegevens komt dan in hoofdzaak neer op het opbouwen
van visuele informatie vanuit een numeriek bestand.
Bij de foto hebben we alleen een plaatsafhankelijke
kleurdekking (densiteit), en bij een numerieke verwer
king zijn de corresponderende waarden en coördinaten
nodig. Dit is nogal lastig omdat de kleuren zijn ontstaan
door een samenspel van fysische en chemische facto
ren.
Het is niet zonder meer mogelijk de direct of indirect ge
meten waarden naar reflecties te herleiden. Zoals we in
de volgende artikelen nog zullen zien, kent fotografie
een aantal beperkingen, die bij de scanner niet van in
vloed zijn. Hoewel het gebruik van de scanner bij deze
toepassingen voor de hand lijkt te liggen, staat door
onvoldoende ontwikkelde algorithmen voor deze speci
fieke toepassing, de scanner als opnamesysteem nog
niet rechtstreeks ter beschikking van de gebruiker. De
huidige operationele toepassingen van de scanner liggen
nog vooral op beeldvormend gebied; door de hierboven
aangestipte mogelijkheden tot numerieke manipulaties
heeft de scanner hier reeds duidelijk zijn plaats naést
de fotografische camera veroverd.
Ten aanzien van de kosten van de opname kan nog iets
worden opgemerkt. Wanneer deze kosten als onderdeel
van het totaal opname - verwerking - presentatie (in opti-
190
NGT GEODESIA 83
