gang van zaken in een ruilverkaveling te belichten alvo
rens in te gaan op specifieke landmeetkundige proble
men. Daarom zal ik aan drie onderdelen van de ruilverka
veling aandacht besteden, te weten:
Algemene doelstelling van ruilverkaveling.
De ruilverkavelingsprocedure in het algemeen.
De plaats en de functie van de landmeetkundige
werkzaamheden binnen de ruilverkavelingsproce
dure.
Deze drie onderdelen kunnen in het kader van deze stu
diedag slechts globaal en misschien wel te oppervlakkig
worden behandeld. Men dient echter te bedenken, dat
deze inleiding slechts dient als een algemeen kader, dat
nodig is om de volgende inleiders de gelegenheid te
geven de diverse aspecten van landmeetkundige werk
zaamheden nader te kunnen belichten.
Algemene doelstelling van ruilverkaveling
Oorspronkelijk is ruilverkaveling bedoeld om de produk-
tieomstandigheden voor de land- en tuinbouw te verbe
teren. Dit is ook nu nog de belangrijkste doelstelling,
maar ruilverkaveling is niet alleen van belang voor de
agrariërs, maar voor alle gebruikers van het landelijk
gebied. Tegenwoordig wordt ook veel aandacht ge
schonken aan de belangen van natuur, landschap en
recreatie. Deze belangen zijn zeer nauw met elkaar ver
weven. Als de belangen strijdig zijn, moeten ze in de ruil
verkaveling worden afgewogen.
Voor de landbouw worden de produktieomstandigheden
verbeterd, zodat de boer zijn inkomen kan verbeteren,
kosten bespaart en zijn arbeidsomstandigheden kan ver
beteren. Die maatregelen moeten samengaan met de
zorg voor landschap en natuur. Het landschap wordt
versterkt en veilig gesteld, terwijl de belangen van de
natuur moeten worden beschermd. Ook voor de re
creant worden in een ruilverkaveling voorzieningen ge
troffen.
In een ruilverkaveling gaat het om maatregelen en wer
ken die de verkaveling, de waterbeheersing, de wegen
en het landschap verbeteren.
Vaak hebben boeren hun grond verspreid liggen, soms
ver van de boerderij. Door het ruilen van grond wordt ge
tracht de verkaveling te verbeteren. Om een betere ver
kaveling te verkrijgen, is het vaak gewenst, dat met
financiële hulp van de ruilverkaveling enkele boerderijen
worden verplaatst.
Verbetering van de wateraan- en afvoer is van groot be
lang voor de land- en tuinbouw. Om de waterbeheersing
te verbeteren, worden sloten, stuwen en gemalen aan
gepast en zonodig vernieuwd. Als het nodig is, worden
aparte maatregelen getroffen om het grondwater in
natuurterreinen op peil te houden.
Wegen zijn nodig voor de aan- en afvoer van produkten
en voor een goede bereikbaarheid van gebouwen en
gronden. Vaak voldoet het bestaande wegennet niet aan
de eisen van deze tijd. Dan worden in ruilverkavelings-
verband wegen verbeterd of nieuw aangelegd. In combi
natie met de nieuwe verkaveling kunnen soms wegen
komen te vervallen. Ze kunnen vaak nog worden ge
bruikt ten behoeve van de recreatie.
Bij de verbetering van de verkaveling, de waterbeheer
sing en de ontsluiting wordt rekening gehouden met het
landschap. Bij elk ruilverkavelingsplan hoort een land
schapsplan, waarin wordt aangegeven hoe het karakter
van het gebied kan worden behouden of versterkt. Daar
bij worden de agrarische belangen niet uit het oog verlo
ren.
NGT GEODESIA 83
Ook aan de natuur wordt de nodige aandacht besteed.
Natuurterreinen kunnen bijvoorbeeld worden veilig ge
steld door te zorgen dat ze in handen van de overheid
komen, of door ze te laten beheren door instanties, die
daarvoor de nodige deskundigheid bezitten. Dit kan
onder meer gebeuren door het afsluiten van beheers
overeenkomsten of onderhoudsovereenkomsten.
De ruilverkavelingsprocedure
De hoofdpunten van deze procedure zijn:
1. Aanvraag.
2. Voorbereiding.
3. Stemming.
4. Uitvoering.
1. AANVRAAG
De aanvraag voor een ruilverkaveling wordt meestal ge
daan door landbouworganisaties, gemeenten of water
schappen, maar kan ook worden gedaan door ten
minste 20% van de grondeigenaren. De aanvraag moet
worden ingediend bij het college van Gedeputeerde Sta
ten (GS) van de provincie, waarin de ruilverkaveling ligt.
GS sturen de aanvraag door naar de Centrale Cultuur
technische Commissie (CCC). Deze commissie heeft de
algemene leiding in ruilverkavelingszaken.
De Landinrichtingsdienst, die het secretariaat van de
CCC voert, onderzoekt de aanvraag en gaat na of ruil
verkaveling een oplossing kan zijn voor de problemen in
het gebied. Als het onderzoek positief uitvalt, wordt de
ruilverkaveling in voorbereiding genomen.
2. VOORBEREIDING
De CCC benoemt een voorbereidingscommissie, die
bestaat uit vertegenwoordigers van de belanghebben
den in de betreffende streek, die bij de ruilverkaveling
een rol spelen. Gewoonlijk telt de voorbereidingscom
missie vijf tot zeven leden. De districtsingenieur van de
Landinrichtingsdienst is secretaris. Aan de voorberei
dingscommissie worden adviseurs toegevoegd van o.a.
Staatsbosbeheer, Kadaster, Landbouwvoorlichting, ge
meenten en waterschappen.
Deze voorbereidingscommissie onderzoekt welke de
knelpunten zijn aan de hand van een viertal adviezen
over landbouw, landschap, natuur en recreatie, op
gesteld door instanties, die specifiek op dit terrein werk
zaam zijn. De commissie bekijkt welke mogelijkheden er
zijn voor de inrichting van het gebied, waarbij tevens de
effecten voor landbouw, natuur, landschap en milieu
worden bekeken. Daarna stelt de voorbereidingscom
missie een plan op.
Inspraak op het voorontwerp
Nadat de voorbereidingscommissie een eerste plan,
eventueel met enkele alternatieve plannen het voor
ontwerp genoemd heeft opgesteld, wordt dit gepubli
ceerd. Het is een voorlopig plan met een kaart, waarop
ideeën met betrekking tot wegen, waterlopen en land
schap staan aangegeven.
De mogelijkheden tot oplossing van de problemen wor
den omschreven. Tevens wordt een kostenbegroting in
het plan opgenomen. Ook worden de effecten van de
ruilverkavelingsplannen beschreven om een goed inzicht
te krijgen in de kosten en baten en de gevolgen van de
plannen voor natuur en landschap.
Het voorontwerp wordt ter hand gesteld van alle belang
hebbenden en belangstellenden. Dan worden er in
spraak- en voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd in
193
