7T j
Fig. 9. Holografische opname van een volumereflectie hologram
met laserlicht lal, en de reconstructie daarvan (b) in wit licht.
vaardigen van het transmissiehologram. Bij de voorko
mende emulsiedikten van 7 a 15 pm bedraagt het aantal
interferentielaagjes in de emulsiedoorsnede vele tien
tallen. Wanneer nu een dergelijk systeem van veelvoudi
ge equidistante vlakjes met een witte puntbron (heldere
ballon met gloeidraad) wordt verlicht, zal voor de be
schouwer achter het hologram, in reflectie, een scherp
monochromatisch beeld worden opgeroepen van het
oorspronkelijke object. De monochromasie van de re
constructie vindt zijn oorzaak in het feit, dat een dergelijk
veelvoudig vlakkensysteem slechts die golflengte opti
maal zal reflecteren, die met haar periode p overeen
komt. Het invallende licht wordt successievelijk door de
tientallen interferentievlakjes gereflecteerd, en deze ach
tereenvolgende reflecties zullen alleen constructief kun
nen interfereren, indien is voldaan aan de reflectievoor-
waarde van Bragg, die wederom overeenkomstig verg.
(1) wordt gegeven door:
2opt 2 np sin a
(3)
In verg. (3) is n de brekingsindex van het medium (gela
tine) waarin het interferentiepatroon is vastgelegd. Wan
neer het hologram nu met een witte puntbron onder de
oorspronkelijke hoek wordt verlicht, zal de kleur van de
reconstructie dus overeenkomen met de kleur van de
laserbundel waarmee het werd opgenomen, mits de pe
riode van het interferentiepatroon niet door de fotografi
sche werkwijze werd gewijzigd (bijv. door emulsie-
krimp). Tevens blijkt uit de reflectievoorwaarde, dat de
kleur van de reconstructie afhankelijk is van de verlich-
tingshoek; naarmate men het hologram onder een klei
nere hoek verlicht, zal de kleur van de reconstructie naar
kortere golflengten verlopen.
Dergelijke wit-licht hologrammen worden wel „volume
reflectie" hologrammen genoemd. Figuur 10 (p. 259)
toont de reconstructie van een dergelijk hologram, „The
Wig" van Nick Phillips, vanuit twee verschillende „ge
zichtshoeken", waardoor een duidelijke indruk van de
ruimtelijkheid van de reconstructie wordt verkregen.
Een geheel andere oplossing werd later uitgevonden
door de Amerikaanse natuurkundige Stephen Benton,
die in 1969 de techniek publiceerde voor het maken van
het zogenaamde „regenboog hologram", onder de titel
„Hologram reconstructions with extended incoherent
sources" [5], Zoals de titel aangeeft, wordt de mogelijk
heid gedemonstreerd hologrammen te vervaardigen, die
met een uitgebreide witte lichtbron (gloeidraad) kunnen
worden gereconstrueerd. Deze vereenvoudiging van de
gebruikelijke verlichtingseisen voor het lasertransmissie-
hologram (laser of gefilterde kwiklamp) wordt hier ver
kregen ten koste van de verticale parallax in de recon
structie van het hologram. Het resultaat is een scherpe
ruimtelijke reconstructie van het hologram in één kleur,
met volledige horizontale parallax.
Daar ons ruimtelijk zien in de gebruikelijke gevallen ge
heel wordt bepaald door horizontale parallax, is de opof
fering van de verticale parallax niet storend. De optische
techniek die voor de vervaardiging van het regenboog
hologram wordt toegepast, is nogal ingewikkeld en de
beschrijving daarvan valt buiten het kader van dit artikel.
Hier zij slechts vermeld, dat een dergelijk hologram in
feite een opname is van het oorspronkelijke object zowel
als een spleet. Zoals figuur 11 aangeeft, is de configura
tie zodanig, dat de spleet op kijkafstand van het holo
gram wordt gereconstrueerd.
Wanneer nu het hologram met een witte lichtbron wordt
verlicht, zal de reconstructie van de spleet in spectraal-
kleuren uiteenwaaieren. Afhankelijk van de verticale po
sitie van het oog, in de voor het hologram geprojec
teerde spleet, ziet men nu het object in een van de spec-
traalkleuren oplichten. Beweegt men het oog in verticale
zin, dan ziet men achtereenvolgens het object „alle kleu
ren van de regenboog" aannemen. Figuur 12 (p. 259)
toont ter demonstratie hiervan de reconstructie van het
hologram „Heart and Shell" van John Kaufman, voor
twee verticale posities van de cameralens.
De mogelijkheid hologrammen te reconstrueren met be
hulp van een eenvoudige witte lichtbron, verlicht de pre-
sentatiekosten zeer aanzienlijk en heeft in hoge mate bij
gedragen tot de grotere verspreiding van de holografie.
In ons land zijn twee hologrammen-galerieën: te Amster
dam, Prinsengracht 675, en te Delft, in het Technisch
Tentoonstellings Centrum van de TH, Kanaalweg 4. Een
bezoek is alleszins de moeite waard.
3. Technische toepassingen
Dit artikel begon met het noemen van Dennis Gabor als
„vader van de holografie", en het zou onjuist zijn het
daarbij te laten. Reeds in 1948 publiceerde Gabor onder
de titel „A new microscopie principle" [6] zijn baanbre-
^ologra
Fig. 11. Configuratie voor de reconstructie in wit licht van een
regenboog hologram.
reëel
beeld
Fig. 13. Opname lal en reconstructie Ibl van een in-line hologram
volgens de methode van Gabor.
NGT GEODESIA 83
263
