Bericht uit Elburg
Het JAMO-systeem Detailmeten
Fig. 6. Rotaties van het prisma.
Wanneer het prisma bij verticale beweging iets voor- of
achterover kantelt (rotatie om de Y-as), is er sprake van
een evenwijdige verplaatsing van de vizierlijn in verticale
zin (planplaat effect). Een horizontale beweging van het
prisma (rotatie om de Z-as) resulteert in een even grote
hoekverdraaiing van de vizierlijn in het horizontale vlak.
Een kanteling van het prisma naar links of rechts (rotatie
om de X-as) manifesteert zich in het kijkerbeeld als een
draaiing van de baak.
Tenslotte
Bij het ontwerpen is er bewust niet naar gestreefd het
waterpasinstrument volledig zelfregistrerend te maken,
hoewel het technisch gesproken in de toekomst zeer wel
mogelijk is. Bij toepassing in de praktijk lijkt het voorlo
pig raadzaam nauw aan te sluiten bij de huidige aanpak
van meten. De sturende en ingrijpende activiteiten van
de waarnemer worden, vergeleken met de traditionele
werkwijze, nauwelijks aangetast. De belasting door de
grote hoeveelheid eentonig rekenwerk en het voeren van
een vervelende administratie is ondervangen. De con
trole en de registratie van de waarnemingen verlopen nu
door ing. J. H. Mombarg, chef sectie Landmeten van de
van de gemeente Elburg.
Inleiding
De huidige gemeente Elburg is in 1974 ontstaan door
samenvoeging van de voormalige gemeente Elburg en
een gedeelte van de gemeente Doornspijk. Zij telt 20 000
inwoners en omvat 6600 ha. Er komen hoogteverschillen
voor van 60 m. De gemeente omvat twee grote kernen,
Elburg en 't Harde, en drie kleine, Doornspijk, Oosten
dorp en Hoge Enk.
De stad Elburg was vroeger een visserij- en Hanzestad;
dit jaar wordt het 750-jarig bestaan gevierd. De stad is
omgeven door een gracht met wallen en heeft een op
vallend stratenpatroon, dat destijds is ontworpen door
NGT GEODESIA 83
feilloos onder regie van het „ingebakken" programma.
De praktijk zal moeten leren in hoeverre deze ontwikke
ling moet worden aangepast en voortgezet om in het sa
menspel tussen mens en instrument optimale resultaten
te leveren.
De samenstellers bedanken de heer C. W. Westerhuis
van de firma Topografics voor zijn ondersteuning; de
heer D. Spaapen van de firma Multifunction voor
het vastleggen van onze programmawensen in een
„eprom" voor de Micronic 445L; de heer M. W. Hoog
stede van de Technisch Physische Dienst voor de Land
bouw voor de eerste realisatie van het tweede ontwerp,
en de heren D. A. de Wit en D. Joghems van de vak
groep Landmeetkunde voor hun constructieve bijdra
gen.
Literatuur
Kiely, E. R. Surveying instruments, their history and classroom
use. 1947.
Klamer, G. C. Directe hoogteaflezingen bij vlakte- en profielwater
passingen. Geodesia 3e jrg. no. 7/8, p. 166-171. 1961.
Zetsche, H. Beitrage zur Konstruktion von geodatischen Feld-
instrumenten mit digitaler Datenausgabe. Bayerischen Akademie
der Wissenschaften. 1966.
Richter, H. Einfluss von Veranderungen der Pentaprismen und der
Basisschiene des BRT006 auf die Streckenmessung. Vermessungs-
Informationen Heft 21, p. 13-18. 1969.
Meckenstock, H. J. Nivellieren ohne Rechnen. Vermessungstech-
nische Rundschau 33e jrg. no. 5, p. 171-173. 1971.
Van Noortwijk, D. Toepassing van lasers in de landmeetkunde.
Geodesia 16e jrg. no. 11, p. 303-305. 1974.
Heidenhain, J. Numerische Positionsanzeige. 1977.
Van Gijsen, J. C. O. Bepaling van de nauwkeurigheid van water
pasinstrumenten. Geodesia 20e jrg. no. 11, p. 299-302. 1978.
Weddig, P. Theorie für eine Nivellierlatte mit automatischer Able-
sung. Das Markscheidewesen 86 jrg. no. 3, p. 112-119. 1979.
Beckers, H., H. H. Kuhr, W. E. Rumpf. Automatische Datenerfas-
sung und -auswertung beim Prazisionsnivellement. Allgemeine
Vermessungs Nachrichten 86e jrg. no. 5, p. 178-193. 1979.
Speksnijder, J. Optisch lezen. NGT Geodesia 14e jrg. no. 3, p.
89-93. 1982.
Masee, R. H., H. A. Schok. Rapport onderzoek precisie-waterpas-
instrumenten met compensator. Landbouwhogeschool vakgroep
Landmeetkunde. 1982.
Dienst Gemeentewerken
Arent Thoe Boecop, rentmeester van de Graaf van
Gelre.
De door twee hoofdwegen in vier kwadranten verdeelde
stad kent uitsluitend rechte straten en stegen, die haaks
op elkaar staan. Er is maar één kromme steeg, die dan
ook de Kromme Steeg heet! (Zie fig. 1.)
Elburg heeft thans toerisme en industrie als voornaamste
inkomensbronnen, 't Harde is een woonoord en is wel
licht het meest bekend als legerplaats. Doornspijk is in
hoofdzaak agrarisch. De meeste bouwactiviteiten vin
den in Elburg plaats.
377
