gebouwen moet kunnen worden gekoppeld met het deelsysteem
topografie.
Technisch is dat goed mogelijk. Bij wijze van demonstratie werd
een tape met gegevens uit het systeem gebouwen ingelezen in een
data base. De administratieve gegevens uit deze data base werden
gekoppeld aan de grafische gegevens uit de data base topografie.
Deze koppeling van deelsystemen werd gerealiseerd met de in bei
de bestanden voorkomende adresgegevens. Het gekoppelde
bestand was beschikbaar in een interactief grafisch computer
systeem. Het was toen mogelijk selecties te plegen in het systeem
gebouwen en de resultaten af te beelden op topografische onder
gronden. Dit gebeurde met symbolen en bijbehorende legenda.
Deze thematische kaarten maakten diepe indruk op de bestuurders.
Het was een demonstratie van het verstrekken van bestuursinfor
matie. Een betere onderbouwing van een te voeren beleid behoort
dus toch tot de mogelijkheden. Terecht huldigt een van de leden
van het forum, dat na deze inleidingen een discussie gaat voeren
over de behandelde onderwerpen, de stelling: Besturen is infor
matie verwerken".
De informatie toespelen aan de bestuurders op een hanteerbare
manier is dan wel een voorwaarde. De bestuurders waren enthou
siast over de manier waarop dat hier was gebeurd, echter, de ge
meente Utrecht had financieel al grote problemen, en de grote
vraag was wie de uitbreiding van een systeem voor kaartvervaardi
ging tot een systeem voor verstrekking van vastgoedinformatie zou
moeten betalen. Om in de terminologie van de heilige koe te spre
ken: er was geld voor een systeem in budgetuitvoering, maar om
de gewenste toepassingen te kunnen realiseren, moest een
systeem in GLX-turbo uitvoering worden gekocht.
Als de nood het hoogst is, is de redding nabij. Automatisering
werkt als katalysator bij het ontdekken van problemen, maar werkt
ook als katalysator bij het oplossingsproces. De Afdeling Land
meten en Kartografie is organisatorisch ondergebracht bij de Dienst
voor Ruimtelijke Ordening van de Dienstenstructuur ROVU (Ruim
telijke Ordening Openbare Werken Volkshuisvesting
Utrecht). Bij deze drie vakdiensten wordt door 1200 man zeer veel
ontwerp-, teken- en rekenwerk verricht op topografische onder
gronden. Omdat al deze werkzaamheden worden verricht ten be
hoeve van ruimtelijke inrichting en beheer, is er duidelijk sprake van
samenhangende toepassingen, en is het logisch te onderzoeken of
die samenhangende toepassingen kunnen worden gerealiseerd op
hetzelfde computersysteem. Dit bleek de sleutel voor de oplossing
van het financieringsprobleem voor de grotere configuratie. Boven
dien wordt ervan uitgegaan dat dit systeem andere afdelingen faci
liteiten zal bieden voor technische planning en uitvoering van ruim
telijke inrichting en beheer.
Resulterend ontstaat de situatie, dat met het uigebreide systeem:
1. de verdere opbouw van het systeem topografie en leidingen zal
plaatsvinden met de Afdeling Landmeten en Kartografie als in
formatiebeheerder, terwijl deze afdeling ook het systeembeheer
van de gehele configuratie zal verzorgen;
2. vastgoedinformatie kan worden verstrekt als bestuursinformatie
ten behoeve van bepaling van beleid. Hierbij kan worden opge
merkt, dat daarvoor geen speciale bestanden worden opge
bouwd of bijgehouden, maar bestaande bestanden, eventueel
gekoppeld, worden geraadpleegd. De situatie ontstaat dan, dat
uit gekoppelde bestanden meer informatie kan worden geselec
teerd dan uit niet-gekoppelde bestanden, zodat de waarde van
een gekoppeld bestand groter is dan de som van de waarden
van de bestaande bestanden! Dit spreekt aan in deze tijd;
3. faciliteiten kunnen worden verstrekt voor ontwerp-, teken- en
rekenwerk door andere afdelingen. Deze afdelingen blijven na
drukkelijk zelf informatiebeheerder. Dit geldt ook voor admi
nistratieve bestanden met vastgoedgegevens. De informatiebe
heerder krijgt zijn eigen elektronische kaartenbak. Die kan hij
ook op slot doen, als hij niet wil dat anderen zijn gegevens raad
plegen. Ten behoeve van het bestuur kunnen echter dwars
doorsneden door de bestanden worden gemaakt ter beantwoor
ding van speciale vragen.
Het zal u duidelijk zijn, dat op het moment waarop kaartenbakken
in de computer worden „leeggestort", er ook zal worden gekeken
welke informatie door de verschillende afdelingen en diensten dub
bel of misschien wel drie- of viermaal wordt geregistreerd. De in
ventarisatie van basisgegevens, dat zijn gegevens die binnen de
organisatie door meerdere afdelingen worden gebruikt, maar
slechts eenmaal behoren te worden geregistreerd en bijgehouden,
zal nog de nodige aandacht vragen! Ook hier werkt de automatise
ring als katalysator bij het opschoningsproces. Men kan er niet
meer omheen! Bovendien ontstaat hier een mogelijkheid om struc
tureel te bezuinigen zonder de dienstverlening aan te tasten.
Wat moet u zich nu voorstellen van de gebruiksmogelijkheden van
de computerfaciliteiten van de Afdeling Landmeten en Kartografie
voor andere afdelingen? Ik zal u één voorbeeld geven.
De Afdeling Openbaar Groen en Openluchtrecreatie van de Dienst
Openbare Werken verzamelt allerlei gegevens over parken, gazons,
borders enz., waar zij bemoeienis mee heeft. Dit gebeurde tot nu
toe met behulp van een kaartsysteem. Het is de bedoeling van deze
afdeling die administratieve gegevens op te slaan in een data base
en al deze gegevens te verbinden met het bestand topografie. Als
dat is gebeurd, zijn er vele gebruiksmogelijkheden.
Een voorbeeld is de sortering van alle gazons door een bepaald
level met die speciale informatie actief te maken. Een ander voor
beeld is het verzoek om een kaartje, op een bepaalde schaal, met
een bepaalde inhoud, van een aan te geven gebied, waarop alle
gazons staan die de laatste twee maanden niet zijn gemaaid.
Dit soort vragen kan zeer snel worden beantwoord door verstrek
king van een kaartje, waarop die gazons in dat gebied staan aange
geven. De aannemer krijgt het kaartje, weet precies waar hij moet
gaan maaien en hoeveel vierkante meter hij in rekening kan bren
gen. De tijd van de kaartenbak en het turfwerk is voorbij!
LEVEL 1
[gn?OUW£N]
LEVEL 2
Opp 50 m2
Gemaaid 3-5 'ö3
LEVEL 3
Een zeer belangrijke ontwikkeling is, dat het Gemeentelijk Energie
bedrijf (GEB) een interactief grafisch computersysteem gaat bestel
len, dat qua type identiek is aan dat van de ROVU. Het leidingen
informatiesysteem (LIS) en het distributie-informatiesysteem (DIS)
van het GEB zullen daarop operationeel worden. Waarschijnlijk zul
len de twee systemen door middel van een datacommunicatie
systeem met elkaar worden verbonden, zodat het GEB over onze
meest recente topografische gegevens kan beschikken en daaruit
zelf selecties kan maken, en wij de liggingsgegevens van hun leidin
gen, gerelateerd aan onze topografie, kunnen verwerken. De verza
melkaart van leidingen, waar tot nu toe geen financiële dekking
voor is, wordt zo op den duur een gratis bijprodukt. In het alge
meen is dit de „blijde boodschap" bij automatisering van koppel-
bare bestanden; bestanden die op zichzelf al bestaansrecht heb
ben, krijgen een duidelijke meerwaarde in gekoppelde toestand.
De kostendoorrekening
Binnen de gemeente lijkt alles dus „koek en ei". Eind 1983 krijgen
we ons eigen interactief grafisch systeem met drie werkstations en
twee plotters in huis. Het GEB loopt slechts ongeveer een half jaar
achter op ons tijdschema.
Technisch gezien zijn dit mooie oplossingen voor grote problemen.
Naast die mooi opgeloste technische problemen vragen nog veel
andere probemen de aandacht, zoals:
reorganisatie van de afdeling, met alle sociale en materiële ge
volgen;
opleiding en scholing (van tekenaar tot operator);
zendingsfunctie bij andere afdelingen;
angstbestrijding;
procedures in het leven roepen voor automatiseringsprojecten;
verrekening computerkosten;
afbakening van taken, bevoegdheden en verantwoordelijk
heden.
Al deze problemen en de oplossingen die ons voor ogen staan, laat
ik nu onbesproken, omdat ik in deze inleiding langzamerhand de
stap moet gaan maken naar de Vastgoedraad en de beantwoording
van de vraag of die nog wel op tijd komt voor Utrecht. Die stap wil
ik doen door u deelgenoot te maken van mijn problemen bij de
doorrekening van kosten van de Afdeling Landmeten en Karto
grafie.
NGT GEODESIA 84
13
