speciale fotografische technieken worden de foto's van de gevels
aan de straatkant op deze gebouwen geplakt. Het resultaat bena
dert de werkelijkheid. Omdat men nu driedimensionele beelden van
de stad heeft, kan ook een helicoptervlucht boven de stad worden
nagebootst. Men kan dus een autorit door de stad simuleren, des
gewenst af en toe onderbroken door een helicoptervlucht. In fig. 3
zijn twee van deze gestileerde afbeeldingen weergegeven.
Ook voor vastgoedsystemen kan het Movie Map-systeem veel be
tekenen. Zo kunnen ten behoeve van stadsvernieuwingsprojecten,
gedeelten van een stad worden opgenomen. Dit is uitstekend
materiaal voor vergaderingen van bestuurders. Planologen kunnen
met behulp van de computerkartografie nieuwe elementen in het
stadsbeeld inbouwen die van verschillende kanten kunnen worden
bekeken. Het systeem is erg geschikt voor informatie over beheer
en onderhoud, bijvoorbeeld van wegen, openbaar groen, enz.
Het CAESAR-project
Ten aanzien van de doelstellingen van het systeem FRANK, met
name het opbouwen van digitale topografische gegevensbestan
den, lijkt het nuttig systemen met elektronische beeldopname te
beschouwen. Een korte omschrijving van het CAESAR-project is
hiervoor een goed uitgangspunt.
In opdracht van het Directoraat-Generaal voor Wetenschapsbeleid
wordt momenteel door het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Labo
ratorium (NLR) en de Technisch Physische Dienst (TPD) in een ge
zamenlijk project een CCD-scanner ontwikkeld. Dit project wordt
aangeduid met het acroniem CAESAR, hetgeen afgeleid is van
CCD Airborne Experimental Scanner for Applied Remote Sensing.
De voornaamste doelstellingen van dit project zijn:
1het vergroten van de Nederlandse know-how" met betrekking
tot het toepassen van CCD-detectoren voor Remote Sensing,
hetgeen aansluit bij de theoretische en praktische ervaring met
dergelijke detectoren die de afgelopen jaren bij de TPD is opge
bouwd;
2. het bijdragen aan de ontwikkeling van een „totaal" pakket op
multispectraal gebied, door het ontwikkelen, bouwen en ge
bruik maken van deze scanner vanuit een vliegtuig.
In het algemeen kan men zeggen, dat het CAESAR-project is ge
richt op het stimuleren van Remote Sensing-technologie en -acti
viteiten.
De ontwikkelde CCD-scanner meet vanuit een vliegtuig een onder
liggende strook land (of water) in verschillende spectrale gebieden,
zoals geschetst in fig. 4. Het lineaire gezichtsveld „veegt" als het
ware over het grondoppervlak, vandaar dat de Engelse benaming
voor dit scanprincipe „pushbroom" is.
De strookbreedte hangt af van vlieghoogte en gezichtsveld, terwijl
het ruimtelijk oplossend vermogen in eerste instantie wordt bepaald
door een aantal detectorelementen van het CCD-array (bij CAE
SAR 1728).
De voordelen ten opzichte van een conventionele scanner zijn o.a.:
geen bewegende onderdelen;
compacte dimensionering;
langere integratietijd.
Het CAESAR-project is typisch gericht op Remote Sensing-onder-
zoek, dat wil zeggen het meten in verschillende spectrale banden
aan hetzelfde object. Met deze scantechniek is het echter ook
mogelijk meer nadruk te leggen op fotogrammetrische registratie,
waarbij metingen in een breed spectraal gebied plaatsvinden.
Voor het FRANK-project biedt een CCD-scanner interessante mo
gelijkheden. Naast het gebruik van een dergelijke scanner voor het
maken van opnamen vanuit een vliegtuig is het heel goed denkbaar
een CCD-scanner te ontwikkelen voor kleinschalig gebruik, bijv.
voor het maken van „rondom scans" vanuit een auto. Hierbij kan
men door rotatie van het systeem de omgeving vanuit vaste punten
of al rijdende aftasten, waarbij de gegevens op magneetband wor
den opgeslagen. Deze gegevens dienen met een computersysteem
verder te worden verwerkt. Het voordeel van een dergelijk systeem
is, dat men tot een gegevensbank van de verschillende metingen
komt, waaruit men met de computer zeer snel de gewenste infor
matie kan halen.
Fig. 4. CAESAR scan principe.
De ontwikkeling van een dergelijk systeem voor FRANK sluit zeer
goed aan bij de activiteiten voor het CAESAR-project. De kennis,
die bij dit project wordt verkregen betreffende de CCD-detectoren
en de gegevensopslag/verwerking, kan direct worden toegepast bij
het FRANK-project. Het voornaamste verschil wordt veroorzaakt
door de roterende scan, waardoor een duidelijk andere systeem
configuratie noodzakelijk is. Bovendien zal het systeem voor an
dere specificaties betreffende gezichtsveld, oplossend vermogen,
radiometrische nauwkeurigheid, enz. dienen te worden ontworpen
en gedimensioneerd. Tevens zal de nodige aandacht moeten wor
den besteed aan de ontwikkeling van de programmatuur voor de
specifieke fotogrammetrische toepassing.
De vervaardiging van kaarten met het FRANK-systeem
Bij het onderzoek van FRANK gaat het in feite om twee produkten.
In de eerste plaats kaartvervaardiging en/of het leveren van aanvul
lingen/bijhoudingen ten behoeve van kaarten. In de tweede plaats
een realistische weergave van de werkelijkheid op beeldschermen,
voornamelijk ten behoeve van inrichtings- en beheersactiviteiten
met vastgoed.
In deze inleiding zal uitsluitend de landmeetkundige kant van het
systeem FRANK worden behandeld. Dit deel van het systeem kan
worden beschouwd als een nieuwe vorm van terrestrische foto-
grammetrie. Wij denken dat in de toekomst met het systeem
FRANK efficiënter kan worden gewerkt dan met het huidige
systeem van terrestrische metingen in casu de tachymetrie. De
tachymetrische opnamen, vooral in stedelijke gebieden, hebben
twee belangrijke bezwaren.
In de eerste plaats moeten de coördinaten van de opstelpunten be
kend zijn. Dit betekent dat een vrij omvangrijke veelhoeksmeting
moet worden uitgevoerd die een moeilijke organisatie vergt. Steeds
moeten bij een bepaalde meting prisma's worden opgesteld op het
voorgaande en het volgende veelhoekspunt. Vooral bij drukke ver-
Fig. 3.
56
NGT GEODESIA 84
