Grondslagelementen: een nieuw begrip
'7/ "7 7T7 77 *1 rTi
lil7 ,'7 7 j
/OlAZOMATJ Ij I
BELICHTEN ONTWIKKELEN NABELICHTEN
BELICHTEN ONT1
BELICHTEN
j /NEG OR!G 2/ j y ~"/P05 ORIG
NEG ORIG. t1
/diazomat
BELICHTEN ONTWIKKELEN BELICHTEN ONTWIKKELEN BELICHTEN BELICHTEN ONTWIKKELEN
HALVE TWEEDE HELFT
TIJDSDUUR TIJDSDUUR
/POS.ORIG.j I I
IDIAZOMAT.j
BELICHTEN BELICHTEN ONTWIKKELEN
HALVE
TIJDSDUUR
Fig. 3. Mogelijkheden met negatief lichtdrukmateriaal.
ren op „gewone" lichtdrukmaterialen een maximaal
contrast geeft.
Het zal ongetwijfeld duidelijk zijn dat, vooral bij de papie
ren diazodragers, de kwaliteit van elk volgend belichte
origineel minder zal zijn dan de kwaliteit (densiteit) van
het voorgaande. Bij elke ontwikkeling blijft immers wat
ammoniakdamp in het papier achter, en tijdens de diver
se handelingen bereikt het licht van de werkruimte de
onbelichte delen.
Bij de polyester materialen is de invloed van ammonia op
de ondergrond duidelijk minder, omdat het gesloten
kunststof oppervlak de dampen niet absorbeert, in te
genstelling tot de vezelstructuur van het papier.
Op de polyesters kunnen zeker vier tot vijf negatieve ori
ginelen na elkaar worden inbelicht.
Het doel waartoe vooral het negatief werkende papier
materiaal wordt vervaardigd, mag echter niet uit het oog
worden verloren: van een of meer negatieve originelen
snel en goedkoop een positief vervaardigen voor kort
stondig gebruik.
Houdbaarheid
Hiermee is slechts in beperkte mate ervaring opgedaan.
Bij de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat wordt
de papierdrager gebruikt.
Van de gravures die na fotogrammetrische gegevens-
inwinning met de computer gestuurde plotter zijn ver
vaardigd worden positieve roodlijnige afdrukken op dia
zopapier gemaakt die bestemd zijn voor de terreinambte
naar. De kartograaf noteert op de roodlijnige lichtdruk
zijn vragen. De terreinambtenaar lost in het veld de vra
gen op. De kartograaf werkt de bijmetingen op de gra
vure in.
In een tijdsspanne van enkele weken wordt het papier
dus veel aan daglicht en kunstlicht blootgesteld. Het
rode beeld is dan nog goed leesbaar, hoewel het soms
wel iets is afgezwakt.
Mij bekende leveranciers van negatief werkende diazo
materialen zijn Aarque te Delft (patent en alleenverkoop)
voor polyester, en GTR te Enspijk en Rhöne-Poulenc te
Zoeterwoude voor papier.
door ir. L. Schipper, werkzaam bij de directie Landmeetkunde en Kartografie van de
Dienst van het Kadaster en de Openbare Registers te Apeldoorn.
Inleiding
De laatste jaren duikt in een aantal rapporten van de
Dienst van het Kadaster en de Openbare Registers het
begrip grondslagelementen op. Een voorbeeld hiervan is
o.a. het rapport „Proefnemingen GBKN", dat ook ex
tern is verspreid.
In mijn artikel „De Grootschalige Basiskaart van Neder
land: een haalbare kaart" in het NGT van januari 1979
heb ik het begrip grondslagelementen ook reeds gehan
teerd. Het volgende citaat uit dit artikel geeft een vrij
goede omschrijving van dit begrip.
Hieronder kan een beperkt aantal goed identificeerbare
punten, objecten en/of lijnstukken, zoals bijvoorbeeld
gebouwen, bruggen, rioolputten en kanten van wegver
hardingen worden verstaan. De grondslagelementen
kunnen worden beschouwd als de laatste fase van de
430
verdichting van het coördinatenstelsel van de Rijksdrie
hoeksmeting. Deze elementen moeten de basis vormen
van de metingen die de diverse gebruikers van de GBKN
nog moeten verrichten".
In de praktijk blijkt de interpretatie van het begrip grond
slagelementen echter nogal wat problemen en misver
standen op te leveren; om nog maar te zwijgen over de
verschillen van mening over het nut van grondslagele
menten. Ook binnen de Dienst van het Kadaster en de
Openbare Registers zijn de meningen hierover nog zeer
verdeeld. De oorzaak hiervan ligt mijns inziens in het feit,
dat het begrip nog onvoldoende door toepassing in de
praktijk is gerijpt. Er is nog onvoldoende interactie tus
sen theorie en praktijk geweest om het tot een levend
begrip te maken.
Aanleiding tot het ontstaan van het begrip grondslag-
NGT GEODESIA 84
