Bericht uit Rotterdam
Een bijzondere landmeetkundige opdracht
genereerde puntnummers die een tijdelijk karakter heb
ben, worden afgebeeld. Deze nummers kunnen dan
worden gebruikt bij de inwinning van toe te voegen ge
gevens.
Bij de analoge presentatie van een digitaal bestand is het
alleen nodig de grondslagelementen te onderscheiden
als deze kaarten voor landmeetkundige doeleinden wor
den gebruikt.
Slotopmerkingen
Hoewel het begrip grondslagelementen in eerste instan
tie is ontwikkeld om de kosten, verbonden aan het in het
stelsel van de Rijksdriehoeksmeting brengen van de ka
dastrale kaart, te beperken, zal het nut van grondslag
elementen in de toekomst waarschijnlijk nog meer naar
voren komen bij het invoeren en beheren van geautoma
tiseerde digitale kartografische bestanden. Diverse be
standen kunnen namelijk gemakkelijker onderling wor
den vergeleken of op elkaar worden afgestemd, als in de
bestanden gemeenschappelijke objecten (grondslagele
menten) voorkomen. Te verwachten is, dat de ontwik
keling van het beleid ten aanzien van de eisen die aan
grondslagelementen moeten worden gesteld, gelijk zal
opgaan met de ontwikkeling van conversiemethoden
voor kartografische bestanden en met de toepassing van
digitale kartografische bestanden.
door ing. Cees Zuijdendorprayonchef bij de afdeling Mutaties van het Kadaster te
Rotterdam.
In NGT Geodesia zult u nooit een advertentie aantreffen
met de knaller „Het Kadaster, alles op het gebied van
landmeten en vastgoed-administratie". Als honderdvijf-
tigjarige, die zich erop kan beroepen te werken met ma
teriaal dat zo oud is, dat het oudheidkundige waarde
heeft gekregen, doe je dat niet. Insiders weten, dat de
ambtenaren van die Dienst soms heel andere problemen
op te lossen krijgen dan het afpassen van reeds lang ver
jaarde grenzen van minuutplans. Dat was ook het geval
toen de Rijksgebouwendienst mij vroeg de Qibla te bepa
len voor een nieuw te bouwen gebedsruimte (moskee)
van de Moluks Islamitische Gemeenschap te Ridderkerk.
Wat betekent Qibla?
Een van de pijlers van de islamitische geloofspraktijk is
het gebed. In de tijd van Mohammed, de stichter van de
ze godsdienst, was het gewoonte tijdens het gebed met
het gezicht naar de heilige plaats te zitten. De Semitische
volken richtten in die tijd hun gebed naar Jeruzalem. De
Essenen en de Syrische christenen baden in de richting
van de opgaande zon, het oosten. In de islam is deze tra
ditie overgenomen, en werd bepaald dat de moslems
moesten bidden met het gezicht naar Mekka. Daar be
vindt zich de „Kaaba", het religieuze centrum. De naam
Qibla heeft in veel moslimlanden de betekenis van punt
op het kompas dat de richting naar Mekka aangeeft.
Door die richting is de hoofdas van de moskee bepaald.
In het kort kwam het er dus op neer, dat ik in Ridderkerk
de richting naar Mekka moest uitzetten. Om die te kun
nen berekenen, moeten de geografische coördinaten
van begin- en eindpunt van de richting bekend zijn.
In de boldriehoeksmeting zijn een aantal formules afge
leid, die bekend staan als de cotangensregels, waarmee
kan worden berekend dat
NGT GEODESIA 84
Fig. 1. De Qibla q in de parallactische driehoek NPM.
sin cpP cos AA cos cp tan cpM
De architect, zelf islamiet, wilde graag dat zijn schepping
zo goed mogelijk in die richting q werd gebouwd.
Mijn eerste werk was om zo goed mogelijk de geografi
sche lengtes en breedtes van de punten te bepalen. Voor
het punt in Ridderkerk was dat betrekkelijk eenvoudig.
433
