SOMALIA
LIBYA
ZEEWERK
100 200 300 400 KM
£2=2^
DOPPLER SATELLIET STATIONS jr
VOOR
RADIO PLAATSBEPALING
Fig. 2. Een deel van de 20 kuststations voor een radio navigatie
keten voor seismisch zeewerk. De meting, in moeilijk toegankelijk
bergterrein, werd in 5 weken met 5 simultaan waarnemende ont
vangers voltooid.
DOPPLER SATELLIET STATIONS
VOOR
GEODETISCHE GRONDSLAG
Fig. 3. De hoofdpolygonen met 45 Doppler stations. Het project be
vatte meer dan 10 000 km zwaartekrachtprofielen, deels ingemeten
met EDM-veelhoeken, deels met traagheidsapparatuur llnertial
Land Surveyor).
In fig. 4 is een soortgelijk werk op zee aangegeven. Men
zou eigenlijk aan begin en eind van iedere lijn een satel
liet fix willen hebben. Vooral in de tropen is het interval
tussen fixes soms erg groot (6 tot 8 uur). Daar het schip
met zijn 2 400 meter lange kabel niet kan liggen wachten
tot er een satelliet over komt, hebben diverse lijnen on
voldoende controle en veelal niet op de juiste plaatsen.
..13102
'3lo«
- .13106
-.13108
SEISMISCHE LIJNEN
MET
DOPPLER SATELLIET FIXES
.13118
-.13117
Fig. 4. De meeste lijnen (zie 13103, 13106) hebben onvoldoende
controle doordat het schip niet op satelliet passages kan wachten.
Inter- en extrapolatie geschiedt met gyro- en sonardoppler. Het ge
bruik van deze methode is niet nauwkeurig genoeg.
Omdat plaatsbepaling door middel van interpolatie (een
soort gisbestek) door scheepsmanoeuvres zeer nadelig
wordt beïnvloed, is satelliet plaatsbepaling meestal niet
voldoende nauwkeurig. De toepassingen hebben zich
dan ook grotendeels beperkt tot verkenningsmetingen
en tot controle op het voorkomen van grove fouten.
De invloed van satelliet plaatsbepaling op het routine
matige landmeetkundige werk is dus klein geweest, en
dat geldt in mindere mate ook voor veel hydrografisch
werk. Voor specialistische geodetische doeleinden zoals
het verbinden van nationale en continentale netten en
geoïdebepalingen, ligt de situatie heel anders. Daar is
het gebruik van satellieten niet meer weg te denken.
GPS de toekomst
Met de komst van GPS zullen drie belangrijke punten
veranderen, nl.:
1. De plaatsbepaling wordt continu. We hoeven dus
niet meer op satelliet passages te wachten.
2. De plaatsbepaling wordt ogenblikkelijk. In plaats van
in 16 minuten meten we onze positie in minder dan
0,1 seconde.
3. De snelheid van de waarnemer kan worden bepaald.
Deze verbeteringen hebben echter vooral betrekking op
de dynamische plaatsbepaling, dus van een bewegend
voertuig. Op het eerste gezicht vindt er geen drastische
doorbraak op geodetisch gebied plaats zoals onder
staand overzicht aangeeft:
Aspecten
TRANSIT
GPS
Enkele fix s.d.
50 m
20 m
Relatieve fix s.d.
1 m
1 m
Fix interval
ca. 1,5 uur
continu
Duur enkele fix
16 min.
0,1 sec.
Duur rel. fix.
1 a 2 dagen
1 a 2 dagen?
Prijs per set
f 150 000,-
f 600 000,-
NGT GEODESIA 85
91
