w
hetgeen vooral hinderlijk was voor de Artillerie Meet Af
deling, omdat daar, in tegenstelling tot hetgeen bij de
Topografische Dienst gebeurde, de terreinmetingen di
rect in het UTM-coördinatensysteem werden berekend.
Toen de Topografische Dienst in 1959 werd belast met
de tweede uitgave van de militaire coördinatenlijst, lag
het dus voor de hand te onderzoeken of met een andere
transformatiemethode de hinderlijke „sprongen" tot
aanvaardbaarder proporties zouden kunnen worden te
ruggebracht. Dit leidde tot de keuze van een conforme
transformatie van de vierde graad aan de primaire pun
ten Berkheide, Eierland, Finsterwolde, Ubagsberg en
Aardenburg voor het hele land met de volgende transfor
matieformules:
N AO P.A2 - Q.A3 R.A4 - S.A5 T.A6 -
U.A7 V.A8 - W.A9
E A1 Q.A2 P.A3 S.A4 R.A5 U.A6
T.A7 W.A8 V.A9
met de hulpgrootheden:
P
Q
R
S
T
U
V
Y - Y1
X - X1
P.(Y Y2)
P.(X-X2)
R.(Y-Y3)
R.(X - X3)
T.(Y-Y4)
T.(X-X4)
Q.IX-X2)
Q.IY-Y2)
S.IX-X3)
S.IY-Y3)
U.(X - X4)
U.IY-Y4)
Bovenstaande formules zijn geldig voor de omrekening
van RD-coördinaten naar ED50. Voor de inverse trans
formatie moeten N met Y en E met X worden verwisseld.
In tabel 1 zijn de constanten voor de vier mogelijke trans
formaties bijeengebracht.
verloopt geleidelijk en bedraagt niet meer dan ongeveer
1 cm per kilometer.
6.3. Aanpassing 1973
In de jaren 1956-1962 werden door de RD enkele wijzi
gingen aangebracht in het eerste orde net. Zo werd het
nieuwe primaire punt Lelystad ingemeten en werden
betere aansluitingen gemaakt met de Duitse en Bel
gische driehoeksnetten.
Toen in 1973 werd begonnen met de werkzaamheden
voor de derde uitgave van de militaire coördinatenlijst,
werden ook deze aanvullende gegevens in de UTM-
transformatie verwerkt. Dat kon heel eenvoudig door de
zlE-, zlN-correctiekaarten plaatselijk aan te passen.
Om de CEN-waarden van de nieuw-gemeten driehoeks-
punten te berekenen, werden de van de RD ontvangen
vereffende ellipsoïdische hoeken omgezet in vlakke hoe
ken in het UTM-projectievlak, waarna de E, N-coördina-
ten door voorwaartse insnijding vanuit reeds bekende
CEN-punten werden bepaald. Met de aangepaste trans
formatie werden door de TDN de UTM-coördinaten be
rekend voor de derde uitgave van de Nederlandse mili
taire coördinatenlijst. Deze lijst bestaat uit 45 boekjes en
verscheen in de periode 1974-1984.
Het is niet zeker dat de publikatie van deze „triglists" in
dezelfde vorm zal worden voortgezet. Overwogen wordt
de getrianguleerde punten aan te geven op een zgn. ter-
reinmeetstafkaart. Dat is een normale kaart 1 50 000
waarop de situatie en de coördinaten van de benodigde
punten als extra opdruk zijn afgebeeld.
lASTlNC A NO LONGiruCX NOATMINC ANO
OHIO ANO DATUM
van RD naar ED50
van ED50 naar RD
zone 31
zone 32
zone 31
zone 32
VI -
465832,61
Y1 -
465832,61
NI - 5781778,67
N5 5790890,61
XI -
86725,49
X1 -
86725,49
E1 595071,95
E1 184863,86
Y2 -
577404,33
Y2 -
577404,33
N2 - 5894349,93
N2 5900759,95
X2 -
119438,51
X2 -
119438,51
E2 624068,21
E2 223164,22
Y3 -
580314,65
Y3 -
580314,65
N3 5902277,80
N3 5896096,39
X3 -
269564,37
X3 -
269564,37
E3 - 774028,17
E3 373263,19
Y4 -
317522,71
Y4 -
317522,71
N4 - 5637082,43
N4 5637344,76
X4 -
194845,62
X4 -
194845,62
E4 - 707963,95
E4 285581,79
AO -
5781778,67
AO -
5790890,61
AO 465832,61
AO 465832,61
A1
595071,95
Al -
184863,86
A1 86725,49
A1 86725,49
A2 -
0,999255381.
A2
0,999470447.
A2 - +0,999648685.
A2 +0,998008761.
A3 -
-0,33094419. E 1
A3 -
+0,50233726. E l
A3 - +0,33107445. E-1
A3 -0,50160262. E-1
A4 -
-0,61539. E-9
A4 -
-0,78040.
E-9
A4 - +0,41732. E-9
A4 +0,32931. E-9
A5 -
-0,195849. E 8
A5 -
0,294143.
E8
A5 +0,201003. E-8
A5 -0,302186. E-8
A6 -
-0,212404. E6
A6
-0,212926.
E 6
A6 +0,213750. E6
A6 +0,210869. E6
A7 -
+0,31163. E 7
A7 -
-0,21184.
E 6
A7 - -0,2847. E-8
A7 -0,21515. E-7
A8 -
-0,12590. E 7
A8
-0,19630.
E 8
A8 - +0,2470. E-7
A8 +0,104. E 8
A9 -
+0,75020. E-7
A9 -
+0,72050.
E 7
A9 -0,7001. E-7
A9 -0,7759. E-7
Tabel 1. Coëfficiënten voor conforme RD-ED50 transformatie.
Met deze transformatieformules werden de overige 100
driehoekspunten, waarvan ED50-coördinaten beschik
baar waren, omgerekend. De in de getransformeerde
coördinaten resterende verschillen ZlE en ZIN bedroegen
maximaal 35 cm. Aan de hand van de restverschillen
werden op een overzichtskaart lijnen van gelijke correc
tie voor E en N geïnterpoleerd.
De totale UTM-transformatie bestaat dus uit twee com
ponenten:
a. toepassing van de vierde graads formules en
b. aanbrengen van de aanvullende correcties uit de cor-
rectiekaarten. Deze correctiekaarten zijn hier niet af
gebeeld, maar wel bij de TDN verkrijgbaar.
Tegenwoordig zijn de correctielijnen in digitale vorm
voorhanden, zodat de gehele transformatie in de compu
ter kan worden verwerkt. De verandering in zlE en zlN
STATION NAME 069 204
NO 49 H.K. Rinsumagee
OUDE* 1
El£v 27,3 (B)
•696 204,09
296 340,65
5,56'38,587"
x 192 043,58
*5 909 448,07
5 909 761,31
53*17'48,221
Rod above king-post, Protestant church.
Stang boven makelaar, hervormde kerk.
STATION NAME 069 823
NO 50 C.K. Rinsumageest
OSOER. 2
ELEV 19,0 (D)
•696 640,00
296 787,90
5*57'02,442"
•5 909 601,37
5 909 877,50
53*17'52,593H
Rod above knob, Protestant church.
Stang boven knop, gereformeerde kerk.
069204
H.K. Rinsumagees
069823
C.K. Rinsumageest
069319
H.K. Wansverd
069205
Fig. 2. Gedeelte uit de Nederlandse militaire coördinatenlijst, derde
editie.
6.4. Enkele aanvullende opmerkingen
De belangrijkste vrucht van de Europese Vereffening
was de sanering in de coördinatenstelsels op de militaire
kaarten. Weliswaar ontstonden er geen uniforme Euro
pese kaartseries, maar de militaire kaarten werden in elk
geval allemaal voorzien van het gestandaardiseerde en
op ED50 stoelende UTM-ruitennet. Toch was het aan
sluitingsprobleem niet helemaal opgelost. Het CEN be
dekte Europa immers niet volledig, maar vormde slechts
een raamwerk van driehoekskettingen, waartussen gro-
346
NGT GEODESIA 85
