l
TT
d. Berekening van UTM coördinaten:
(P, X Northing, Easting (x,y)
e. Berekening van de verschillen in UTM coördinaten
tussen GPS en Syledis in intervallen van drie secon
den.
De coördinatenverschillen GPS - Syledis worden in prin
cipe door de volgende factoren beïnvloed:
- nauwkeurigheid van de Syledis coördinaten, naar
schatting twee meter;
- nauwkeurigheid van GPS coördinaten, die o.a. af
hankelijk is van het aantal beschikbare satellieten en
van de geometrie (PDOP), ongeveer 25 meter;
- nauwkeurigheid van de transformatie, naar schatting
0,5 meter;
- nauwkeurigheid van de tijdsynchronisatie, ongeveer
één seconde (dit betekent een fout van vijf meter bij
een vaarsnelheid van negen knopen);
- nauwkeurigheid van herleiding van antenne naar een
punt, ongeveer één meter.
De verkregen coördinatenverschillen werden grafisch
uitgezet. In fig. 6 wordt een positiebepaling voorgesteld,
waarbij de coördinatenverschillen gedurende enkele
uren om de tien meter schommelen, en slechts in enkele
gevallen wat grotere afwijkingen vertonen, meestal wan
neer de waarnemer over moest schakelen op een andere
combinatie van satellieten. Aan het einde van elke meet-
periode, vanaf het moment dat slechts twee satellieten
worden gemeten, gaat het echter verkeerd. Er bestaan
sterke aanwijzingen, dat de TI-4100 software niet hele
maal correct werkt, in het bijzonder wanneer de positie
uit minder dan vier satellieten moet worden bepaald. Dit
probleem vraagt nog verder onderzoek met eigen pro
grammatuur, die thans in ontwikkeling is.
-loo -
'"-LY
TIME (u-t)
'u Lh
- loo
Nu.vnVter oC S-sjbelUWs
BE
VWÏ
loo
us syr
100
- loo
-loo
Tl MC (UT
Fig. 6. De verschillen in posities tussen GPS en Syledis 18 decem
ber).
NGT GEODESIA 85
In fig. 7 tenslotte, wordt de variatie in de positiebepaling
voorgesteld, die met GPS bij een stationaire opstelling
werd verkregen. In de haven van Stavanger werden de
posities per drie seconden gemeten. Vervolgens werden
deze omgerekend in UTM coördinaten en ten opzichte
van de gemiddelde positie in een tijdschaal uitgezet. Ook
hier blijkt, dat bij het verliezen van een satelliet, bij slech
te geometrie, de nauwkeurigheid onmiddellijk afneemt,
bijvoorbeeld omstreeks 3 uur.
ko-
20-
0
- ko-
4ro*
20
O
-Zo -
- ko -
x.-x i»~i«
,h 2"
ttumbar of saUJI"è«S
")vy/
y" ak
K-Y in rnatans
TIME ("V
Fig. 7. Stationair plaatsbepaling met GPS in de haven van Stavan
ger (de piek bij 3 uur correspondeert met een slechte geometrie
(GDOP 10)).
4. Conclusies
Tijdens deze korte test werd waardevolle ervaring opge
daan voor het in 1986 uit te voeren NAVGRAV-project,
in het bijzonder voor wat betreft interfacing van de diver
se systemen en hun synchronisatie.
De Syledis nauwkeurigheid blijkt ongeveer twee meter
te zijn. Dit kan worden afgeleid uit de overtalligheid, daar
steeds drie afstanden werden gemeten, en uit het krui
sen van basislijnen. Alleen voor de lijnen in het zuid
westen neemt de nauwkeurigheid af tot ongeveer tien
meter vanwege de slechte geometrie en de grotere af
standen (tot 100 km).
De Hifix-6 nauwkeurigheid is slechter, doordat een groot
deel van het project aan de rand van het toepassingsge
bied ligt. Ook hier werden steeds drie positielijnen waar
genomen. De minder goede geometrie is er de oorzaak
van, dat de plaatsbepalingsnauwkeurigheid tot boven de
tien meter oploopt, behalve in het zuidwesten, waar drie
meter een realistische waarde lijkt. De patronen zijn
voorts onderhevig aan kalibratiefouten, die werden ge
ëlimineerd door vergelijking met Syledis. Gedurende de
nacht traden bij Hifix-6 diverse lane-slips op, voorname
lijk met betrekking tot het station dat ongeveer 300 km
van het werkgebied ligt.
GPS posities, zoals die door het instrument uit ionosfe-
risch gecorrigeerde P-code metingen werden berekend,
stemden meestal met Syledis posities overeen binnen
een marge van 25 meter. Wanneer minder dan vier satel
lieten beschikbaar waren, of indien de geometrie slecht
was, werd deze overeenstemming slechter. In het bij
zonder blijken er onvolkomenheden te zijn in de wijze
waarop gebruik wordt gemaakt van de klok-drift als er
twee satellieten worden ontvangen. In de definitieve
GPS configuratie zullen deze beperkingen niet meer
gelden. Daar staat tegenover dat dan alleen nog de min
der nauwkeurige C/A code beschikbaar zal zijn.
5. Dankbetuiging
Deze navigatietest is tot stand gekomen door mede-
399
