Het Kadaster als producent en
verstrekker van vastgoedinformatie*)
door mr. ir. C. J. Remijnse, hoofddirecteur van de Dienst van het Kadaster en de
Openbare Registers te Apeldoorn.
Vastgoedinformatie gaat over zaken als huizen en landerijen en ver
schaft de zo nodige informatie zonder welk een behoorlijk volks-
huisvestings- en ruimtelijk ordeningsbeleid niet mogelijk is. Deze
woorden gebruikt de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer in zijn begroting voor het jaar 1986.
In deze inleiding zal, aan de hand van de volgende vragen, de rol
van het Kadaster op dit terrein worden besproken:
1. In welke richting kan de dienstverlening van het Kadaster zich
in de komende jaren ontwikkelen?
2. In welke bestuurlijke context opereert de Dienst van het Kadas
ter en de Openbare Registers?
3. Wat kan in het licht van het voorgaande een verdere uitbouw
van de dienstverlenende taak voor gevolgen hebben voor het
Kadaster zelf?
4. Wat betekent dit voor de relatie tussen de gebruikers van het
Kadaster en het Kadaster zelf?
Bij de behandeling van het eerste onderwerp wordt uitgegaan van
de basisprodukten van de Dienst en de doelen, waarvoor deze pro-
dukten worden gemaakt. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van
datgene, wat in de ontwerp-Kadasterwet als doelstelling van het
Kadaster staat omschreven. Artikel 3 van dit wetsontwerp houdt
onder meer in, dat er een Rijksdienst van het Kadaster en de Open
bare Registers is, die mede in het belang van de rechtszekerheid tot
taak heeft:
a. het houden van de openbare registers;
b. het houden en bijwerken van de kadastrale registratie;
c. het maken, houden en bijwerken van de Grootschalige Basis-
kaart van Nederland (GBKN) en de kadastrale kaart;
d. het verstrekken van inlichtingen omtrent gegevens verkregen in
het kader van de vervulling van aan hem opgedragen taken;
e. het in stand houden van de Rijksdriehoeksmeting.
Dit gedeelte van de taakomschrijving geeft aan, dat het Kadaster
een dienstverlenende organisatie is. Informaties uit registers wor
den verstrekt en kadastrale kaarten worden afgeleverd om aan be
langhebbenden een optimale zekerheid te verlenen. Het Kadaster
functioneert primair in het belang van de rechtzekerheid.
De informatie erin opgeslagen kan mede voor andere doelen wor
den aangewend, zoals bij landinrichting, stadsinrichting, onderzoek
van migratiepatronen, ruimtelijke ordening, enz. Een aantal toe
passingen van de enorme gegevensbank, die het Kadaster is, komt
naar voren uit een onlangs gehouden marktverkenning van de
voorlopige Raad voor Vastgoedinformatie. In de ontwerp-Kadas
terwet wordt voor een ruimere taak van het Kadaster een wettelijke
basis gegeven in artikel 3, lid 2. Daarin staat aangegeven, dat
onverminderd de reeds bestaande taken, het Kadaster ook andere
taken kunnen worden opgedragen.
Door de autonome technische ontwikkelingen worden met het jaar
de mogelijkheden groter om informatie te verzamelen, op te slaan
en te verstrekken. Dat stelt eisen aan het Kadaster als bron van
gegevens over de zakelijke en soms publiekrechtelijke rechtstoe
stand. De afnemers van registratieve gegevens van het Kadaster
hebben in hun eigen organisaties vaak al de mogelijkheden van
automatische gegevensverwerking ontdekt. Zij merken, dat hun
organisaties hierdoor doelmatiger functioneren en zijn nieuwe
diensten gaan leveren. Nu zijn zij op het punt aangeland, dat er nog
doeltreffender zou kunnen worden gewerkt, als de werkprocessen
Inleiding gehouden op 23 oktober 1985 te Utrecht tijdens het 13e
NGL congres.
van hun toeleveranciers, bijvoorbeeld het Kadaster, beter bij hun
eigen werkproces zouden aansluiten.
Aan de kadastrale en openbare registers anno 1985 worden door
hen andere eisen gesteld dan tien of twintig jaar geleden. Het
Kadaster zal geleidelijk aan op deze eisen gaan inspelen. In decem
ber 1985 zal de bewaring in Zeeland als de eerste van de veertien
afdelingen Bewaring en Juridische Zaken haar kadastrale gegevens
volledig in geautomatiseerde vorm ter beschikking hebben. Hier
door kan het Kadaster in Zeeland zijn gegevens snel en in vele
vormen aan de klanten leveren. Burgers kunnen direct worden ge
holpen; overheidsorganen met geautomatiseerde gegevens en het
Kadaster gaan hun werkprocessen beter op elkaar afstemmen. In
1993 zal de automatisering van de kadastrale registratie voor het
gehele land zijn gerealiseerd.
Het in geautomatiseerde vorm ter beschikking hebben van de
kadastrale gegevensbank biedt grote mogelijkheden. Een maat
schappij, die jaarlijks investeert in deze gegevensbank, wil over de
kadastrale gegevens in elke gewenste vorm kunnen beschikken.
Het beschikken over de gegevens in geautomatiseerde vorm maakt
dit mogelijk. Het kan niet anders, dat hierdoor de mogelijkheden
van de dienstverlening van het Kadaster worden vergroot en de
klantenkring wordt uitgebreid. Deze ontwikkeling zal natuurlijk ge
faseerd verlopen en zijn omgeven met de gewenste waarborgen.
Voor de grootschalige kaartvervaardiging, de kadastrale kaart en de
GBKN ligt deze situatie in principe analoog. Ook hier vragen de af
nemers geleidelijk andere wijzen van dienstverlening en andere
diensten van het Kadaster. Tegenwoordig wordt bijvoorbeeld wel
gevraagd te adviseren bij aanschaf en installatie van automatisch
kaartvervaardigende apparatuur en de opleidingen voor het gebruik
van dit soort systemen te verzorgen. Tot nu toe is niet systematisch
op deze vragen ingegaan. Ik vraag me echter af of het Kadaster in
de toekomst natuurlijk zo mogelijk in samenwerking met het
bedrijfsleven niet toch die mogelijkheden zou moeten bieden.
De nieuwe technische middelen nopen gebruiker en vervaardiger
van basiskaarten haast tot een grotere samenwerking. Alleen op
deze wijze kan echt doelmatig en doeltreffend worden gewerkt met
de moderne technologie. Voor deze samenwerking zijn verschillen
de vormen denkbaar, namelijk op het gebied van de keuze voor de
technische middelen, op het terrein van de opleiding van mensen
en/of door gebruik van eikaars faciliteiten.
Op korte termijn zal het Kadaster zijn grootschalige kaarten in toe
nemende mate op geautomatiseerde wijze gaan vervaardigen. De
installatie van het standaard Landmeetkundig Kartografisch Infor
matiesysteem (LKI) zal vanaf maart 1986 in alle vestigingen gaan
plaatsvinden. Met de installatie van dit systeem wordt een meer
jarige proeffase afgesloten. De invoering van dit type systeem, ook
buiten het Kadaster, zal door het verstrekken van programmatuur
en door het maken van afspraken over uit te wisselen gegevens,
worden versneld.
Het tweede onderwerp: ,,ln welke bestuurlijke context opereert de
Dienst van het Kadaster en de Openbare Registers?" geeft aanlei
ding het volgende op te merken. Binnen de overheid wordt meer
dan ooit gestreefd naar een verhoging van de doelmatigheid en
doeltreffendheid van opereren. Het Kadaster is betrokken en is
betrokken geweest bij verschillende van de zogenaamde grote
operaties die uit dit streven voortvloeiden. Een ervan heeft betrek
king op de privatisering van overheidstaken. Naast de privatise
ringsoperatie kan voorts het opvolgen van de aanbevelingen van de
commissie-Pannenborg door het kabinet gevolgen hebben voor het
Kadaster. Deze commissie adviseerde het bedrijfsleven meer te be
trekken bij de automatisering van overheidstaken.
440
NGT GEODESIA 85
