bekende cameraposities kan gebruik worden gemaakt.
De invloed van de opname-camera op het eindresultaat
is, zoals beschreven in hoofdstuk 3, afhankelijk van de
keuze tussen metrisch, halfmetrisch of niet-metrisch.
Ook de camera-opstellingsconfiguratie, de geometrie
van het object en de basis/hoogteverhouding beïnvloe
den de nauwkeurigheid van het eindresultaat. Een confi
guratie met convergente opnamen zal het aantal beno
digde opnamen vaak beperken. Nadelen zijn in dit geval
het schaalverloop, waardoor de nauwkeurigheid van de
objectcoördinaten niet uniform is, en problemen die op
treden bij het stereo-zien, waardoor alleen goed gedefi
nieerde punten bruikbaar zijn. Formules voor de te ver
wachten nauwkeurigheid bij gebruik van convergente
opnamen worden gegeven in [4] en 15].
De nauwkeurigheid waarmee punten in een model of
foto worden aangemeten, is afhankelijk van het instru
ment, de kwaliteit van de film of de glasplaat en de aan-
meetnauwkeurigheid van de operateur. Bij de verdere
uitwerking zijn ook het gebruikte rekenalgorithme en, bij
koppeling van meerdere modellen, de nauwkeurigheid
van de blokvereffening bepalend voor de nauwkeurig
heid van het eindresultaat.
5. Fotogrammetrische dimensiecontrole in de off
shore-industrie
Inleiding
Een groot aantal van de op de Noordzee geplaatste boor
eilanden zijn van een stalen, op de bodem gefundeerd
type. Dergelijke platforms zijn opgebouwd uit vier be
langrijke constructieonderdelen (fig. 1):
1. Fundering.
2. Jacket.
3. Module support frame.
4. Produktie-, boor- en huisvestingsmodules (de zgn.
topside facilities).
Het module support frame draagt het gewicht van de
modules over op het jacket. De constructie van derge
lijke booreilanden vindt plaats op een aantal werven, die
ieder een onderdeel van de totale constructie vervaar
digen. Op zee worden de verschillende onderdelen met
elkaar verbonden (de zgn. ,,hook up").
De werkzaamheden op zee moeten uit kostenoogpunt
tot een minimum worden beperkt, omdat deze kunnen
oplopen tot tienmaal de kosten van dezelfde werkzaam
heden op land. Flet voorkomen van passingsproblemen
tijdens de ,,hook up" is daarom erg belangrijk. Door
tijdens de bouw regelmatig dimensiecontroles uit te
voeren, waarbij nauwkeurig wordt gemeten of de ver
schillende onderdelen binnen de gestelde tolerantie-
eisen zijn vervaardigd, kunnen passingsproblemen wor
den voorkomen. Flet meetinstrumentarium dat hiervoor
wordt gebruikt, loopt uiteen van meetband tot laser-
apparatuur. Voor rechtheids- en vlakheidscontrole wor
den bijvoorbeeld roterende lasers of lasertheodolieten
gebruikt. Aan de meetmethoden en de meetapparatuur
die voor deze werkzaamheden worden gebruikt, worden
een aantal eisen gesteld:
1De metingen mogen geen oponthoud van de produk
tie veroorzaken.
2. De meetnauwkeurigheid moet kunnen worden aan
gegeven.
3. De presentatie van de resultaten moet duidelijk en
eenvoudig te interpreteren zijn.
4. De resultaten moeten bekend zijn vóór de volgende
produktiestap.
Een vergelijking van met name de eerste drie eisen met
de genoemde voordelen van industrie-fotogrammetrie
geven aanleiding om te onderzoeken of industrie-foto
grammetrie als meetmethode voor het uitvoeren van de
dimensiecontrole in de offshore-industrie kan worden
gebruikt. Dat industrie-fotogrammetrie niet zonder meer
als luchtfotogrammetrie met een camera op de grond
kan worden beschouwd, is in het voorafgaande al duide
lijk geworden. Voor metingen ten behoeve van de off
shore-industrie kan een aantal concrete factoren worden
genoemd, die dat onderstrepen:
- de vorm van het object; de geometrie van het meet-
object kan zeer grillig zijn, en zich in alle richtingen
uitstrekken;
- de ruimte voor het opstellen van de camera's is vaak
zeer beperkt, wat de planning sterk kan bemoeilijken;
- de aan te meten punten zitten vaak verborgen achter
stellingen, waardoor de opstelplaatsen van de came
ra's moeten worden aangepast aan de zichtbaarheid
van de punten. Dit vereist een grote flexibiliteit;
- de presentatiemogelijkheden van de gegevens moe
ten zich niet beperken tot het aantal standaardvor
men. Een koppeling van theoretische constructie-
gegevens en meetresultaten, gepresenteerd als af
wijking van de één ten opzichte van de ander, moet
mogelijk zijn.
Proefobject
Als proefobject is een module support frame gebruikt,
dat is gebouwd door Groot Int in Zwijndrecht. Deze con
structie staat op acht poten, die een hoogte hebben van
ongeveer 15 meter, en is ongeveer 60 m lang en 30 m
breed (fig. 2). Aangezien het dekgedeelte zich 15 meter
boven de grond bevindt, is de bereikbaarheid van de
onderkant slecht en kunnen directe metingen alleen met
behulp van een kraan worden uitgevoerd. Besloten is
daarom dit gedeelte fotogrammetrisch in te meten.
Harde eisen met betrekking tot de gewenste nauwkeu
righeid konden niet worden gegeven; het bleef bij moei
lijk te kwantificeren uitspraken als ,,zo goed mogelijk"
en „beter dan een cm".
Fig. 2. Module support frame.
Meet opzet
Het module support frame is gebouwd in een grote con
structiehal, wat grote voordelen biedt in verband met
onafhankelijkheid van weersinvloeden, maar de ruimte
130
NGT GEODESIA 86
