Driedimensionaal meetsysteem
gerust met lichtgevoelige elementen in het beeldvlak
(CCD) en door de metingen te automatiseren door
middel van correlatietechnieken [8], [10]. Een tussen
stap is het automatisch aftasten van de foto met CCD-
camera's, die zijn ingebouwd in een analytische plotter,
en het automatisch uitvoeren van de metingen door toe
passing van correlatietechnieken [9]
In 110] wordt het onderzoeksproject DIGIDS van de
werkeenheid Fotogrammetrie van de Afdeling der Geo
desie beschreven. Het onderzoeksthema van dit project
is: Toepassing van digitale beeldverwerkings- en correla
tietechnieken binnen de fotogrammetrie en de robotica.
Met betrekking tot de uitgevoerde metingen van het mo
dule support frame kan worden gesteld, dat het nood
zakelijk is om de uit te voeren controlemetingen in het
gehele bouwproces te integreren. In dit kader is het voor
een snelle vergelijking van de as-built" gegevens met
de ontwerpgegevens gewenst om in de ontwerpfase
(CAD/CAM) en bij de controlemeting dezelfde of een
voudig aan elkaar te relateren coördinaatsystemen te
hanteren. Het aanbrengen van o.a. een permanent stel
sel van bekende punten kan hierbij een rol spelen.
Ten behoeve van toekomstige bouwprojecten kunnen,
na analyse van de as-built gegevens, scherpere en beter
onderbouwde maattoleranties worden geformuleerd.
Met dank aan de heer Van Bergen Henegouwen van de Meet
kundige Dienst voor het maken van de fotografische opnamen.
Inleiding
Dit artikel beoogt een driedimensionaal meetsysteem op
basis van (minimaal) twee theodolieten te beschrijven,
waarmee punten in de ruimte met grote nauwkeurigheid
kunnen worden bepaald. De meetmethode zelf is uiter
aard niet nieuw, maar bijna zo oud als de theodoliet. Met
de komst van digitale precisietheodolieten en de micro
computer is het echter mogelijk dit driedimensionale
meetsysteem op een meer praktische basis in te zetten.
In dit artikel zal worden ingegaan op het hoekmeet-
systeem van de T2000 van Wild/Heerbrugg, het erbij
behorende driedimensionale meetsysteem RMS2000 en
de toepassing hiervan bij ESTEC (European Space Tech
nology Centre) in Noordwijk.
Hoekmeetsysteem van de T2000
Beschrijving
Van de T2000 zal alleen het gepatenteerde hoekmeet
systeem worden beschreven, aangezien juist dit dyna
mische meetprincipe de T2000 tot een uiterst precies en
NGT GEODESIA 86
Literatuur
1. Hobby, D. en H. Rudenhauer, The Zeiss Planicomp family: a
user-oriented solution to practical requirements. Commission
2, ISPRS 1984, Rio de Janeiro.
2. McGlone, J. en L. G. Gillen, Applications of the Maco 35/70
in close-range photogrammetry. Commission 5, ISPRS 1984,
Rio de Janeiro.
3. Webster-Ebbinghaus, W., Ein photogrammetrisches System
für Sonderanwendungen. Bildmessung und Luftbildwesen 51,
Heft 3, 1983.
4. Abdel-Aziz, Y. I., Expected Accuracy of Convergent Photo's.
Photogrammetric Engineering 1974: 1341 - 1346.
5. Pfsti, 0., Noyaktighed ved naer-fotogrammetri institut fir geo-
desi og fotogrammetri NTH Trondheim (interne publikatie),
januari 1981.
6. Vegt, H. J. W. van der, Fotogrammetrische dimensiekontrole
in de offshore-industrie. Afstudeerscriptie TH Delft, mei 1984.
7. Bakhuizen, W. A. H. J., Development of a subsea photogram
metric system. Off-shore division, VIAK AB, Gothenburg,
Sweden (interne publikatie), 1982.
8. Hellmeier, H. J., Industriephotogrammetrie von der 3-
Stufen-Lösung zum Real-Time-Verfahren. Allgemeine Ver-
messungs Nachrichten 8-9, 1984.
9. Ackermann, F., Digitale Bildverarbeitung in der photogram-
metrischen Stereo-Auswertung. Photogrammetrische Woche,
1985.
10. Lemmens, M. J. P. M., 3-Dimensional geometric information
from digital stereo images. Afd. der Geodesie TH Delft, intern
rapport 1985.
11. Meijer, H., De toepassing van fotogrammetrie bij de Meet
kundige Dienst voor niet-kartografische doeleinden. Geodesia
1971, p. 249-255.
12. Polderman, A. H., Over scheepswrakken en fotogrammetrie.
Geodesia 1973, p. 1 - 13.
13. Waal, A. de, Fotogrammetrische toepassingen (2): Architec-
tuurfotogrammetrie. Geodesia 1978, p. 44 - 48.
betrouwbaar hoekmeetinstrument maakt (fig. 1). Het
principe van het verticale en horizontale hoekmeet
systeem is exact gelijk, zodat kan worden volstaan met
één beschrijving, waarbij gemakshalve wordt uitgegaan
verticale rand
hoofd
computer
Fig. 1. Blokschema meetsysteem.
133
door ing. H. G. F. van Holthoon, werkzaam bij de firma Ahrin als verkoopleider op de
afdeling Geodesie en Systemen.
SUMMARY
In the first part of this article the dynamic angle measuring of the electronic theodolite T2000 made by
Wild/Heerbrugg is explained. The second part describes an industrial application of the electronic theo
dolite T2000 at a location of ESTEC (European Space Technology Centre), where the theodolites are
used in combination with a remote 3D measuring system.
grove
meting
motor
