De conversie van het kadastrale kaarten-
bestand naar digitale vorm*)
Enkele beleidsuitgangspunten
nederlands geodetisch tijdschrift
door ir. L. AKoen, directeur Landmeten en Kartografie bij de Dienst van het Kadaster
en de Openbare Registers te Apeldoorn.
SUMMARY
The conversion of the cadastral maps into a digitized format
The author discusses some general principles of the Dutch Cadastral Service regarding the moderni
zation of the Surveying and Cartographic part of the Cadastral System.
Inleiding
In dit artikel wordt ingegaan op de huidige stand van
zaken met betrekking tot de conversie van het kadastrale
kaartenbestand naar digitale vorm. Gekozen is voor de
invalshoek van de gebruiker, in dit geval van iemand die
zich bezighoudt met het kadastrale beleid in de sector
landmeten en kartografie en die de computer primair als
gereedschap beschouwt. In de praktijk, ook in de kadas
trale praktijk, komt automatisering tot stand in samen
werking tussen automatiseringsdeskundigen en gebrui
kers. Anders gezegd: Automatisering is een samenspel
tussen degene die de mogelijkheden van het instrumen
tarium kent en degene die kennis heeft van de taken en
potentiële taken. Het is daarbij belangrijk dat wordt
onderkend dat de taken, het gereedschap en de gebrui
ker niet onafhankelijk van elkaar zijn. Zij vormen eikaars
randvoorwaarden waarbinnen elk zich moet aanpassen.
Het komt regelmatig voor dat automatisering wordt be
naderd vanuit de mogelijkheden van het instrumenta
rium. Wanneer men de in het oog springende eigen
schappen van de computer beschouwt, en met name
zijn snelheid, zijn opslagcapaciteit en zijn communicatie
mogelijkheden, dan is het duidelijk dat deze eigenschap
pen de taken en de doelstellingen kunnen beïnvloeden.
Deze beïnvloeding van de doelstellingen door de midde
len is niet verkeerd en is ook buiten het veld van de auto
matisering gebruikelijk. Wel moeten vanuit de gebrui
kershoek voorwaarden worden gesteld om té autonome
ontwikkelingen te voorkomen.
Computers zijn hulpmiddelen met revolutionaire eigen
schappen. Ik wil trachten duidelijk te maken op welke
manier wij bij het Kadaster proberen deze revolutionaire
hulpmiddelen evolutionair in te zetten. In het navolgende
zal een beeld worden gegeven van de huidige situatie. Ik
ontkom er daarbij niet aan de ontwikkeling van het
kadastrale vastgoedsysteem, en in het bijzonder de
functie van de kadastrale kaart in dat systeem, kort te
schetsen. Ik wil daarbij ook ingaan op de betekenis van
de GBKN voor de vernieuwing en de bijhouding van de
Dit artikel is een bewerking van een voordracht gehouden op 27
juni 1985 over de opbouw en gebruik van het gedetailleerde digi
tale vastgoedbestand.
kadastrale kaart en op het lange termijn beleid achter
deze ontwikkeling. Ik hoop aan te kunnen tonen dat die
LKI-activiteiten geen revolutionaire ingreep in het beleid
betekenen, maar een logisch onderdeel vormen van het
kadastrale beleid.
Historie
De ontwikkeling van het kadastrale vastgoedsysteem
kan worden geschetst aan de hand van een schema
(fig. 1).
Het oorspronkelijke in 1832 ingestelde Kadaster was een
Kadaster met een publieke functie, d.w.z. het was een
hulpmiddel voor een rechtvaardige heffing van de toen
tertijd belangrijke grondbelasting. Het systeem bestond
uit kaarten en registers, waarop en waarin gegevens
over subjecten, rechten en objecten waren vastgelegd.
Het was een grafisch Kadaster en voor de publieke func
tie van dat moment was dat voldoende.
De functie van de kadastrale kaart in die beginjaren was
primair ondersteunend en intern gericht: het was een
hulpmiddel voor bijhouding en raadpleging van de regis
ters. Dit is overigens nog steeds een belangrijke functie.
De kaart was in de beginjaren een technisch administra
tief document, waarbij de randvoorwaarden vooral uit de
administratieve hoek werden gesteld. Het belangrijkste
thema van de kadastrale kaart was (en is) de rechtsgrens
en dit thema bepaalde het karakter van de kaart:
eilandblad;
beperkte topografie.
Een van de sterke kanten van het kadastrale vastgoed
systeem is het feit dat het wordt bijgehouden. De motor
van de bijhouding is de continue stroom akten en andere
stukken die dagelijks in het openbaar register worden
overgeschreven. Ondanks het feit dat wij in Nederland
een onvolledig systeem van grondboekhouding bezitten,
kan worden gesteld dat de kadastrale bijhouding redelijk
verloopt. Daar moet ik dan direct de beperking bij
maken, dat dat voor de rechtsgrenzen geldt.
Rond de eeuwwisseling ontstonden belangrijke verande
ringen. Het was de tijd waarin grote inrichtingswerken
ontstonden: stadsuitbreidingen, wegen en wat later ook
de ruilverkavelingen. Door de toenemende inrichtings
werken werd de grondschaarste geaccentueerd. Voor
de kadastrale bijhoudingsmetingen resulteerde dit in
198
NGT GEODESIA 86
