het niveau van 4,5 V is gezakt, schakelt de EPSON zich
zelf uit. Deze maatregel is noodzakelijk, ten einde de in
het geheugen opgeslagen informatie te kunnen vast
houden.
Voor het opladen van de batterijen aan het lichtnet
wordt een laadapparaat bijgeleverd. De oplaadtijd van
een machine in de bovenomschreven toestand bedraagt
acht uur. Daar de batterijen niet zijn beveiligd tegen
overladen, dient er goed op te worden gelet de oplaad
tijd zo min mogelijk te overschrijden. Het beste kan een
tijdklok worden gebruikt. Bij een gedeeltelijk ontladen
machine is de oplaadtijd vanzelfsprekend korter. Het is
helaas niet mogelijk het niveau van de batterijen op te
vragen en zo de oplaadtijd te bepalen. Ten einde de
capaciteit van de batterijen op peil te houden, is het aan
te bevelen ze regelmatig uit te putten, dus alleen op
laden als de machine erom vraagt! Om dezelfde reden
dient het werken met de machine rechtstreeks aan het
lichtnet zoveel mogelijk te worden vermeden. Voor
komen dient te worden, dat bij het werken in de meet-
auto de EPSON zich zelf uitschakelt wegens een te lage
spanning in de batterijen. Hiervoor kan de volgende pro
cedure een hulpmiddel zijn.
Na een bepaalde periode, waarvan de lengte afhankelijk
is van het gebruik van printer en recorder, wordt een
programma gestart dat de batterijen verder uitput. Een
dergelijk programma kan bijvoorbeeld bestaan uit het
heen- en weerspoelen van een cassette, wat veel stroom
vergt. Verder wordt de EPSON door gebruik van een
tijdklok in de nachtelijke uren opgeladen. Dat de machi
ne hierbij aanstaat, is geen bezwaar. Houdt in het week
einde wel in de gaten dat slechts één lading wordt
gegeven!
De EPSON HX-20 wordt geprogrammeerd in Microsoft
Basic. In [3] staat een goed leesbare en in het Neder
lands gestelde handleiding van apparatuur en Basic-
instructies ter beschikking.
4. Functies EPSON HX-20
In hoofdstuk 2 werd al aangegeven, dat aan de EPSON
HX-20 meerdere functies zijn toebedacht. Allereerst na
tuurlijk de functie van uitleescomputer: ten behoeve van
het uitlezen van de veldboeken R48, GRE-3 en MSI/85
zijn voor de EPSON programma's gemaakt. De EPSON,
die bij de binnendienst is geplaatst, wordt in principe ge
bruikt voor het uitlezen van de door de meetdienst aan-
NGT GEODESIA 86
geleverde microcassettes. Met deze werkzaamheden
zijn slechts enkele uren per dag gemoeid.
Verder bestaat in de binnendienst een sterke behoefte
aan een kantoorboek. Dit is een computer, waarop de
landmeetkundig ambtenaar aan zijn bureau de op veld
werken genoteerde metingen in systeem Detailmeting
'76 kan intoetsen. Het kan het beste worden vergeleken
met een geautomatiseerde versie van het ponsdocument
metingen (fig. 6 in [1]). Tot dusverre is het gebruikelijk,
dat bij de verwerking van veldwerkgegevens de metin
gen op ponsdocument worden genoteerd, waarna de
gegevens centraal in Apeldoorn of op het provinciale
kantoor op de Tektronix worden verponst. Het gebruik
van een kantoorboek maakt een verdere ponsgang van
de gegevens overbodig. Als wordt aangenomen, dat het
Foto 3. De EPSON HX-20 draagbare computer.
intoetsen op de EPSON evenveel tijd kost als het in
vullen van het ponsdocument, dan wordt direct be
spaard op tijd en kosten van de verponsing. Bovendien
wordt het aantal foutenbronnen met één verminderd.
Om de EPSON de functie van kantoorboek te geven, is
een programma „TOETS IN" ontwikkeld. Voor zover
deze machine niet wordt gebruikt voor het uitlezen van
microcassettes, kan de EPSON van de binnendienst als
kantoorboek worden ingezet. In de loop van de tijd zal
het aantal EPSON'S voor deze functie worden uitge
breid.
Een derde functie van de EPSON is die van reken
machine. Voor gebruik in de binnendienst is een pro
grammapakket ontwikkeld voor kleine landmeetkundige
berekeningen.
5. MD-formaat
Bij het uitlezen van de veldboeken door de EPSON wor
den de meetgegevens op microcassette gezet. Het for
maat, waarin de gegevens worden weggeschreven, is
4) LCD staat voor liquid cristal display, hetgeen zoveel wil zeggen
als ,,het weergeven met vloeistofkristallen". De hier toegepaste
techniek maakt het mogelijk schrifttekens en andere grafische
voorstellingen af te beelden, waarbij maar een geringe hoeveel
heid energie wordt gebruikt.
5) Een dergelijk toetsenbord volgt de indeling zoals die ook geldt
voor mechanische typemachines. De benaming QWERTY is af
geleid van de eerste zes toetsen van het vak lettertoetsen.
6) RAM staat voor random access memory, hetgeen betekent dat
het geheugen voor de gebruiker willekeurig toegankelijk (dus
adresseerbaar) is.
247
Foto 2. Gebruik EPSON HX-20 in de meetauto.
