Landmeten in de oerwouden
van Indonesië
Kartografie ter beschikking gestelde bestanden en pro
grammatuur.
De benodigde hardware voor het werken in een PC-
omgeving bestaat uit een microcomputer (PC) met vol
doende intern geheugen, grafische mogelijkheden en bij
voorkeur een plotter.
Indien de gebruiker de produktie overlaat aan de afdeling
Landmeten en Kartografie, heeft dat als voordeel, dat de
daar aanwezige kennis, met name waar het de vervaardi
ging van thematische kaarten betreft, kan worden ge-
1. Inleiding
De Indonesische regering heeft het plan honderdduizen
den (arme) boeren, die op het overbevolkte Java maar
een klein stuk land hebben, te transmigreren naar de
oerwouden van Irian-Jaya (het voormalige Nederlands
Nieuw-Guinea). Diverse buitenlandse consultants, waar
onder ook het Nederlandse Euroconsult, kregen de op
dracht bepaalde gebieden te onderzoeken op hun ge
schiktheid als landbouwgrond. Die onderzoeken vonden
plaats in drie fasen:
- het aanwijzen van de te onderzoeken gebieden en het
vervaardigen van luchtfoto's daarvan;
- een globaal onderzoek van die gebieden op hun even
tuele geschiktheid;
- het detailonderzoek van de uit de vorige fase overge
bleven gebieden.
Aan de hand van de gegevens van de laatste fase werd
een plan ontworpen voor ontbossing, het aanleggen van
wegen en het bouwen van dorpen.
De grootte van de gebieden varieerde van 9 000 tot
25 000 ha; zij lagen voornamelijk in het zuidelijke deel
van Irian-Jaya. Merauke werd daarom gekozen als basis
van waaruit werd gewerkt.
Nieuw-Guinea
Nieuw-Guinea is met een oppervlakte van 785 000 km2 op
Groenland na het grootste eiland ter wereld. Het is verdeeld
in een oostelijk deel (Papua Nieuw-Guinea, onafhankelijk in
1975) en een westelijk deel. Dit gedeelte was tot 1962 Neder
lands, daarna werd het overgedragen aan Indonesië. Van
1962 tot 1973 heette het Irian-Barat, daarna Irian-Jaya. De
hoofdstad is Jayapura (het vroegere Hollandia).
Deze provincie is 421 981 km2 groot en telt 923 000 inwoners
(1971Ter vergelijking: Nederland is 41 160 km2 groot en telt
14,1 miljoen inwoners (1981).
Ten tijde van het uitvoeren van het project was de auteur ver
bonden aan Euroconsult.
bruikt. Verder kan dan het uit te werken thema worden
gecombineerd met bestaand kaartmateriaal.
Als de gebruiker zelf zijn produkten vervaardigt, heeft dit
als voordeel, dat hij zeer snel (eenvoudige) kaarten kan
maken. Worden de thema's complexer, dan kan hij ad
vies vragen bij de afdeling Landmeten en Kartografie,
zodat hij de juiste kaartsoort gebruikt voor zijn doel. Ook
als hij speciale uitvoermedia (elektrostatische plotter,
drukwerk) wil gebruiken, kan hij terecht bij deze afde
ling.
Transmigratie
Om het transmigratieprobleem van Indonesië duidelijk te
maken, volgen hieronder enige cijfers en toelichtingen.
Het eilandenrijk Indonesië telt ongeveer 3 000 eilanden met
een totale oppervlakte van zestigmaal dat van Nederland, en
een inwoneraantal van ongeveer 165 miljoen. Vijfenzestig
procent van deze bevolking woont op Java en Madura, welke
te zamen slechts zeven procent van de oppervlakte innemen.
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat al aan het begin van
deze eeuw een bevolkingsstroom vanuit Java naar de andere
eilanden werd ingezet. Van 1905 tot 1941 verhuisden 240 000
Javanen naar Sumatera (Sumatra) en van 1950 tot 1980 nog
eens 1 miljoen naar Sumatera en Kalimantan (Borneo). De
toekomstplannen gaan tot de 65 miljoen mensen; de benodig
de financiën worden op tafel gelegd door de donorlanden van
Indonesië, verenigd in de IGGI, de Intergouvernementele
Groep voor Indonesië.
De transmissieprojecten in Indonesië staan overigens onder
zware kritiek van een aantal organisaties op het gebied van de
mensenrechten.
Dit artikel geeft een indruk van de landmeetkundige
werkzaamheden in die derde fase, waarbij het eindpro-
dukt een kaart moest zijn op schaal 1 20 000, met topo
grafie en hoogtelijnen met een interval van vijf meter.
Ten behoeve van de overdracht van specifieke kennis
moest worden samengewerkt met een Indonesische
consultant, die een deel van de opdracht uitvoerde en de
(Indonesische) surveyors leverde. De buitenlandse con
sultant kreeg bovendien voor ieder vertegenwoordigd
vakgebied een Indonesische assistent toegewezen. In
het vakgebied landmeten was dat één HTS-er, de ove
rige surveyors waren van MTS- of MAVO-niveau, waar
van een enkeling een specifieke landmeetkundige oplei
ding had.
2. Voorbereiding
a. Kaartmateriaal
Als basis werd een kaart op schaal 1 50 000 gebruikt,
die was vervaardigd uit luchtfoto-mozaïeken. De schaal
van de oorspronkelijke luchtfoto's was 1 20 000; de op
door P. C. AGijzen, verbonden aan de Hogere Bosbouw- en Cultuurtechnische School
te Velp*).
SUMMARY
Surveying in the virgin forests of Indonesia
The government of Indonesia intends to transport hundreds of thousands poor peasants from the over-
populated Java to Irian-Jaya.
Different consultants are commissioned to look in the jungle of Irian-Jaya for fertile agricultural soils.
In this article an impression is given of the surveying activities tinder these difficult circumstances.
294
NGT GEODESIA 86
