Kwaliteitsbeheer van kaarten bij het
Kadaster
door ir. H. Velsink, werkzaam bij de directie Landmeetkunde en Kartografie van de
Dienst van het Kadaster en de Openbare Registers te Apeldoorn.
SUMMARY
Quality control of maps
Quality control of the production process and the maintenance of large scale line maps is discussed.
Relevant aspects of testing the geometric quality are treated in more detail. An automated system for
this testing procedure is described.
RESUMO EN ESPERANTO
Regado de la kvalito de mapoj
La regado de la kvalito de la procedo de produktado kaj subtenado de grandskalaj mapoj estas la temo
de la artikolo. Aspektoj koncernantaj la testadon de la geometria kvalito estas pli profunde pritraktitaj.
Komputila sistemo por tia testado estas priskribita.
Inleiding
Bij de produktie en het beheer van grootschalige lijnen-
kaarten is het noodzakelijk de kwaliteit van de kaarten
voortdurend te toetsen. Hierbij moet onderscheid wor
den gemaakt in het toetsen van de kwaliteit van de
meetkundige informatie en de semantische informatie.
Dit artikel beschrijft een geautomatiseerd systeem voor
het toetsen van de meetkundige kwaliteit. Het is van be
lang, voorafgaande aan de toetsing met behulp van dit
geautomatiseerde systeem, de normen en toetscriteria
zorgvuldig vast te leggen. Begrippen als lokale en regio
nale precisie, harde en zachte topografie en dergelijke
spelen daarbij een grote rol. Op deze begrippen gaat het
artikel nader in, voordat het systeem zelf onder de loep
wordt genomen.
Informatie op grootschalige lijnenkaarten
Het Kadaster heeft een lange traditie in het maken van
grootschalige kaarten. Momenteel zijn de drie belang
rijkste daarvan de kadastrale kaart, de GBKN en de
basiskaart ten behoeve van het ontwerpproces in de
landinrichting, het zogenaamde werkplan 2.
De hoge kosten van het hermeten van de kadastrale
kaarten, de sinds 1975 opgekomen contractsgewijze
GBKN-produktie, het opgekomen bezuinigingsbeleid en
de grotere mate van uitbesteding die in het verschiet ligt,
hebben het Kadaster genoodzaakt de kosten, de kwali
teit en het gebruik van de grootschalige kaarten scherper
tegen elkaar af te wegen. Dat betekent, dat veel meer
dan vroeger wordt geprobeerd alleen de noodzakelijke
kwaliteit, en niet meer, te halen. Het is daarom nodig de
kaarten strenger te testen op het kwaliteitsgehalte van
de informatie.
Voor een beter begrip wordt een onderverdeling aange
bracht in de informatie op een kaart.
De informatie die een kaart levert, ontstaat door gebruik
te maken van de grafische elementen: punten, lijnen en
vlakken. De symbolen en de tekst op de kaart worden uit
deze grafische elementen samengesteld. De punt-, lijn
en vlaksymbolen en de tekst worden de grafische tekens
genoemd [Hake, 1982].
Meetkundige informatie, elementaire semantische infor
matie en geaggregeerde semantische informatie worden
nu onderscheiden.
Bij meetkundige informatie wordt gedacht aan de ma
ten, die aan de kaart kunnen worden ontleend. Een land-
Grafische weergave
Digitale weergave
Morfologie
Punt-, lijn- en vlak
symbolen met hun
grafische expressie
richtingen.
Punt-, lijn- en vlakele-
menten vastgelegd in
de entiteiten.
Syntaxis
Verbanden en orde
ning in de symbolen.
Het tweedimensionale
tekenvlak.
Verbanden en orde
ning in de classificatie
en de administratieve
informatie.
De logische gegevens
structuur en de topo
logische relaties.
Meetkunde
Maatvastheid van het
tweedimensionale
tekenvlak.
X- en Y-coördinaten.
Semantiek
De betekenis van een
symbool staat in de
legenda.
Beeldvorming.
De betekenis van een
element wordt gege
ven door de classifica
tie en de administra
tieve informatie, die
aan het element is
gehangen.
Gegevensaggregatie
m.b.v. commando's
als „select" en „join"
uit een relationele
vraagtaal.
l'oorbeelden van vergelijkbare begrippen bij de grafische en de digi
tale weergave van informatie, die afhangt van de geografische
positie.
meter gebruikt begrippen als precisie, idealisatie en be
trouwbaarheid.
De semantische informatie zegt wat over de betekenis
van de grafische tekens en hun samenstellingen. De ele
mentaire semantische informatie is de semantische
informatie van de grafische tekens afzonderlijk. Maar het
geheel is altijd meer dan de som der delen. Deze „extra"
informatie is de geaggregeerde semantische informatie.
Geaggregeerde semantische informatie vertelt iets over
de samenhang in de kaart en hierbij zijn begrippen als
ordening, verbanden en beeldvorming van belang.
Bij semantische informatie spelen, naast precisie en be
trouwbaarheid, aspecten als actualiteit, volledigheid,
consistentie, grafische vormgeving en reprografische
weergave een rol.
130
NGT GEODESIA 87
