L
r
De landinrichting in Nederland heeft haar agrarische
karakter verloren. In België is het agrarische karakter
nog evident. Verder is opvallend, dat in België de agra
rische maatregelen worden opgelegd en dat de niet-
agrarische voorzieningen slechts met instemming van de
eigenaren kunnen geschieden.
In Nederland is voor de agrarische vorm van landinrich
ting (ruilverkaveling) de instemming van de eigenaren
nodig, terwijl de veel verder gaande vormen van landin
richting, herinrichting en aanpassingsinrichting, worden
opgelegd.
De beide wetgevingstradities volgden hun eigen spoor.
Dit leidde tot een wetsopbouw in België, waarbij het
besluit tot ruilverkaveling door de minister wordt ge
nomen.
3. Vergelijking basisprocedures
Om de verwarring van het volgende niet te groot te
maken, geef ik hieronder een zeer globale vergelijking
België
minister onderzoekt nut van
de ruilverkaveling
i
onderzoek: kavelplan
(inventarisatie kavels, eigen
dom, gebruik)
l
tervisielegging stukken en
bezwarenbehandeling
l
vaststelling kavelplan
(blokgrens)
besluit minister of ruilverkave
ling nuttig is
l
oprichting ruilverkave
lingscomité
bijstand Nationale Land
maatschappij
l
classificatie van gronden
i
tervisielegging van kavel
plan en lijsten van eigen
dom, vruchtgebruik en
gebruikers
bezwarenbehandeling
l
KB voor plan wegen, af
wateringen, kunstwerken;
aanpassing plan in ruimte
lijke ordening
opstelling landschapsplan
l
uitvoering werken
herverkavelingsplan
i
tervisielegging van lijsten
m.b.t. herverkavelingsplan
(rechten en kosten)
bezwarenbehandeling
l
definitieve afpaling kavels
verlijden ruilverkavelings
akte
l
tervisielegging lijsten
basiskosten
bezwarenbehandeling
I
aanvullende ruilverkavelings
akte t.b.v. financiële
afrekening
Nederland
verzoek tot landinrichting
l
voorbereidingsschema
(landelijke prioriteit)
l
benoeming landinrichtings
commissie
l
landinrichtingsprogramma/
landinrichtingsplan
l
inspraak en bezwaren
behandeling
i
besluit tot herinrichting
besluit tot ruilverkaveling
I
start van de uitvoering
1
i
uitvoering
lijst van recht
werken
hebbenden
i
1e schatting
begrenzingen
pacht-
plan wegen/
registratie
waterlopen/
i
landschaps
tervisie
plan
legging
l
bezwaren
regeling
behande
eigendom,
ling
beheer,
wegen/
onderhoud
water
lopen/
land
schaps
plan
L
J
plan van toedeling
l
tervisielegging
bezwarenbehandeling
i
akte van toedeling
l
2e schatting
lijst der geldelijke rege
lingen
l
tervisielegging
bezwarenbehandeling
i
renteberekening
Schema globale procedures.
van de beide basisprocedures. Onder onze Belgische
vrienden zal dat ongetwijfeld tot grote vrolijkheid leiden.
Door de twee procedures te vergelijken, kan worden ge
constateerd dat de procedure in België sterk lijkt op de
procedure die in Nederland wordt gevolgd bij de tot
standkoming van de ruilverkaveling bij overeenkomst.
Uiteraard niet ten aanzien van het initiatief tot ruilverka
veling, maar wel in de afwerking. De combinatie van
rechten en kosten in de ruilverkavelingsakte en de daar
opvolgende verfijning in de aanvullende ruilverkavelings
akte zijn zeer wel te vergelijken met de overeenkomst tot
ruiling, die later wordt gevolgd door de ruilakte en de be
zwarenbehandeling ten aanzien van de financiën door de
CLC (Centrale Landinrichtingscommissie).
Verder valt op, dat de Nederlandse wet een zware proce
dure kent in de voorbereiding. De plannen worden in
detail voorbereid. Dat moet ook wel, als je de betrokke
nen op redelijke gronden wil laten beslissen over het pro
ject. Ik vermoed in België meer verweving tussen plan
vorming en uitvoering na het besluit tot ruilverkaveling.
Uiteraard is ook het verschil in besluitvorming opvallend.
In België gebeurt dit op ministerieel niveau, in Nederland
door eigenaren en gebruikers of door het provinciaal
bestuur. Het provinciaal bestuur draagt mede verant
woordelijkheid voor het provinciaal ruimtelijk beleid.
Verder constateer ik, dat het beroemde „tweesporenbe
leid" zonder regelende bevoegdheden van landinrichting
en ruimtelijke ordening in Nederland, in België is geïn
corporeerd in de wetgeving van de ruilverkaveling. De
door de Kroon goed te keuren plannen worden (artikel
70, laatste alinea) verwerkt in gewestplannen behorende
bij de ruimtelijke ordening.
Ik heb het flauwe vermoeden, dat de procedure in België
aanzienlijk sneller verloopt door de kortere termijnen, de
minder voorgeschreven inspraak en de andere wijze van
voorbereiding.
4. Herverkavelingsproces en rechtsbescherming
Ten aanzien van de rechtsbescherming denk ik, dat eige
naren en pachters in beide wetten gelijke posities heb
ben, echter de Belgische wet kent ook de figuur van de
„feitelijke gebruiker". In België wordt op deze wijze zeer
pragmatisch rechtstreeks gestreefd naar een gebruiks-
verkaveling.
5. Goederen
De goederen die in het blok of gebied liggen, lijken ver
band te houden met het verschil in doelstelling van de
beide wetten.
In België is sprake van het begrip „landeigendommen",
waaraan niet-landbouwgronden worden toegevoegd om
tot een gewenste verbetering te kunnen komen.
In Nederland worden gebieden met samenhangende
functies ten behoeve van een complete inrichting opge
nomen.
Ook hier is weer de tegenstelling te zien tussen agrarisch
en multifunctioneel.
6. Rechtsbescherming
Ten aanzien van de opmerkingen in de inleiding van de
geachte referent Heyerick met betrekking tot mogelijke
rechtsvorderingen, de aard van het ruilverkavelingsrecht
en de algemene beginselen van de rechtsbescherming,
is niet veel afwijking te constateren met de Nederlandse
situatie. In de herverkavelingsprocedure kennen beide
wetten:
NGT GEODESIA 87
179
