A 0 sx* b) Q* Qx0 met QtYVr^YVr1 s^V "Vs^y Immers uit S-L*x 0 volgt, dat x e R(S). Met andere woorden, er bestaat een vector a, zodanig dat (37) x Sa Substitutie van (37) in (36.a) geeft dan Eiy} ASa. Nu is AS een basismatrix, en wordt de LKK-schatter van a gegeven door a van (34). Substitutie van a in (37) geeft dan de LKK-schatter x0 van (30). Schrijven we (36) nu als (38) E x, 0 dan kunnen we de restricties (36.b) interpreteren als extra waarnemingsvergelijkingen met een oneindig groot gewicht (d.w.z. de variantie is gelijk aan nul). Op een vergelijkbare manier kunnen we nu iedere LKK- schatter x van x interpreteren als zijnde verkregen door toepassing van het LKK-algoritme op het zogenaamde rangdefecte lineaire model met gewogen minimumcon dities: (39) f N E y A c x, O XD O V. Dit model wordt verkregen door het rangdefecte lineaire model (1) uit te breiden met de fictieve waarnemings vergelijkingen (40) E {c> SX+x Qc Deze fictieve waarnemingsvergelijkingen worden de zgn. gewogen minimumcondities genoemd; „mini mum", omdat zij de informatie bevatten die minimaal nodig is om het rangdefect van A op te heffen, „ge wogen" omdat zij worden behandeld als waarnemings vergelijkingen met covariantiematrix Qc. STELLING V Indien matrix S1 een basismatrix is van N(S*), dan is I I (41) S V vierkant en regulier, en wordt de LKK-schatter x van x onder model (39) met covariantiematrix Qs gegeven door: (42) a) x vY met t (SJ-*V1)"1c Bewijs: We bewijzen eerst (41). Daar V1 een nx(n-rA) basismatrix is, en (S V1) vierkant en regulier is, volgt dat S een nxrA basismatrix is. Hieruit volgt dat de basismatrix S1 van N(S*) een nx(n-rA) matrix is. Dus S1*V1 is vierkant. Stel nu dat S-^V1 singulier is, dan moet een aantal lineaire combinaties van de kolommen van V1 in R(S) NIS1*) liggen. Dit is echter uitgesloten, daar (S1: V1) regulier is. Dus S1*V1 is regulier. Nu bewijzen we (42). Substitutie van (43) in (39) geeft: S V1 (44) E N y AS 0 a 'Qy o' c 0 SXV 0 0 «c V Hieruit volgt direct dat (45) Tevens volgt, daar S1*Vi vierkantten regulier is, dat p (S1*V1)-1 E|c|. Dus de LKK-schatter p van p luidt (46) 6 SX*VX )_1c Substitutie van (45) en (46) in (43) geeft dan tenslotte met (30) het I(AS)*Q-1(AS)]"1(AS)*Q-1y resultaat (42.a). De covariantiematrix volgt na toepassing van de voortplantingswet op (42.a). Merk op dat, afhankelijk van de gekozen matrix Qc, de rang van de covariantiematrix Q* van x kan variëren van rA tot n. Matrix O* heeft volle rang n en is dus regulier en inverteerbaar als matrix Qc positief definiet wordt ge kozen. Wordt Qc 0 gekozen, dan heeft O* de rang rA. In dit geval is Q* dus singulier en niet inverteerbaar. In (39) hebben we aangenomen, dat y en c ongecorre leerd zijn. We kunnen echter ook nog een fictieve corre latie invoeren. Dit komt er dan op neer, dat we de vector t van (42) stochastisch en gecorreleerd met x0 veron derstellen. In plaats van (42) krijgen we dan (42' a) x xn V t b> Q* Qx0 \t^* vlQtx0 v\vl* Het bewijs hiervan gaat analoog aan dat van Stelling V en wordt aan de lezer overgelaten. Vervolg voorbeeld 2 Om het lineaire model (39) op te lossen, moeten we een basismatrix S1 kiezen, zodat de matrix S1*Vi vierkant en regulier is. Er bestaan oneindig veel matrices welke aan deze eisen voldoen. Voor een triangulatienetwerk is de meest eenvoudige keuze cl* (47) SJ 4xn =(01-0 Het zal duidelijk zijn, dat deze S1 een basismatrix is. Met V1 van (20) volgt dan (48) 4x4 1 0 0 xi 0 1 y 1 0 x' 0 1 y' 0 >1 0 "xi 0 en deze matrix is regulier. De bij de keuze (43) behorende minimumcondities kun nen nu worden geïnterpreteerd als waarnemingsvergelij kingen voor de coördinaten van de twee netwerkpunten P, en Pj. Wordt Qc 0 gekozen, dan prikt men de coör dinaten van de punten Pj en P, vast. Wordt Qc#0 geko zen, dan krijgen de coördinaten van Pj en Pj een fictieve variantie Qc mee. Ook de bij keuze (47) behorende basismatrix S is van een eenvoudige vorm, namelijk: (49) S nx(n-4) Hieruit volgt, dat de LKK-schatter (50) S[(AS) Q (AS)] wordt verkregen middels het elimineren van de vier, bij de coördinaten van Pj en Pj behorende, kolomvectoren van de designmatrix A. 8. Verband met S-transformaties en schatbare coördinaten We hebben tot nu toe gezien, dat de LKK-schatter x van x onder model (1) niet uniek is als rA n, dat iedere 186 NGT GEODESIA 87

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

(NGT) Geodesia | 1987 | | pagina 18