Goederen die aan ruilverkaveling zijn onderworpen
Zoals blijkt uit de titel van de wet, gaat het om ruilver
kaveling van landeigendommen. Het is onnodig hier stil
te staan bij het begrip „landeigendom" zelf, waarover
enkele interessante studies zijn verschenen. Bij nader
onderzoek blijkt echter, dat in het ruilverkavelingsblok
goederen kunnen worden opgenomen, die niet sensu
stricto als landeigendommen worden beschouwd. Het
verslag van de Kamer van Volksvertegenwoordigers bij
de wet van 22 juli 1970 (1968 - 1969, Stuk 250 no. 1, p.
3), is wat dat betreft zeer duidelijk en vermeldt onder
meer ,,Uit ervaring is inderdaad gebleken dat het nuttig
kan zijn dergelijke onroerende goederen (d. w.z. gronden
die manifest geen landbouwgronden zijn) op te nemen In
het ruilverkavelingsblok ten einde over te gaan tot de ge
wenste verbetering van de begrenzing van de kavel of
ook tot het tot stand brengen van een weg of een erf
dienstbaarheid die nodig zou worden geacht".
Op te merken valt dat de wet van 11 augustus 1978, voor
wat betreft het Vlaamse Gewest, artikel 2 van de wet
van 1970 heeft opgeheven. Dit artikel voorzag, dat de
onroerende goederen aangewezen door de Minister van
Landbouw, niet werden opgenomen in een ruilverkave
ling wegens het gebruik of de bestemming ervan, waar
door zij ongeschikt zijn voor de landbouw of hun ge
schiktheid hiervoor onzeker is, evenals de geklasseerde
landschappen, behoudens machtiging van de Konink
lijke Commissie voor Monumenten en Landschappen.
De reden van opheffing van deze bepaling in 1978 ligt in
het feit, dat het precies de bedoeling van de wetgever
was niet-landbouwgronden en geklasseerde landschap
pen in het ruilverkavelingsblok op te nemen ten einde ze,
zo nodig, beter geschikt te maken voor hun specifieke
bestemming (gezien in het kader van de landinrichting).
Het is dus duidelijk, dat de minister bij de vastlegging
van het ruilverkavelingsblok goederen in dit blok kan op
nemen, die manifest geen landbouwgronden zijn, ten
einde bij te dragen tot de finaliteit van de wet. In deze
context stelt zich het probleem van de vergoedingen,
vooral van de vergoeding voor het verlies van gronden
die geen landbouwgronden zijn, een probleem dat later
wordt behandeld.
De vaststelling van het ruilverkavelingsblok behoort tot
de bevoegdheid van de uitvoerende macht. De recht
bank heeft dus niet te oordelen over de beslissing van de
overheid, waarbij een bepaald perceel in het blok wordt
opgenomen [3]. Een verzoekschrift tot verzet tegen de
voorgenomen ruilverkaveling bij de vrederechter is on
ontvankelijk [4],
Opsomming van de rechtsvorderingen voorzien in
de wet
1. Afpaling van de blokgrens: artikel 18.
2. Inbreng en de classificatie: artikel 23.
3. Betwisting nopens de cultuurschade: artikel 25 1,
lid 5.
4. Rechtsvorderingen nopens de pacht: artikel 31.
5. Herverkaveling: artikel 43 1, lid 1.
6. Kostenomslag: artikel 43 1, lid 2.
7. Overdracht van zakelijke rechten: artikel 43 2.
8. Rechtsvorderingen na de ruilverkavelingsakte: artikel
52.
Aard van het ruilverkavelingsrecht
Het ruilverkavelingsrecht, zoals de onteigeningswetge
ving en de wetgeving op de stedebouw en ruimtelijke
NGT GEODESIA 87
ordening, behoort deels tot het administratief recht (zie
de juridische aard van het ruilverkavelingscomité, het
verplichtend karakter en het doel van de ruilverkaveling,
de te volgen procedure), en deels tot het burgerlijk recht.
Kenmerkend voor de Ruilverkavelingswet is, dat deze
wet een uitzonderingswet is. Hieruit volgt dat, wat be
treft de materies die door de wet zijn geregeld, alleen de
uitzonderingswet van toepassing is, bij uitsluiting van de
algemene wetsbepalingen, en dat alleen die vorderingen
mogelijk zijn die op beperkende wijze in deze wet zijn
voorzien, overeenkomstig de in deze wet beschreven
regels van aanleg, bevoegdheid en rechtspleging. Dit
betekent ook, dat aan de begrippen waarde van de
kavels, opleg, gebruiksverlies, meer- en minderwaarden
en cultuurschade (zie verder) die betekenis moet worden
gegeven, die zij in de wet hebben.
Algemene beginselen van rechtsbescherming toe
gepast op de ruilverkaveling
Ofschoon de Ruilverkavelingswet een uitzonderingswet
is, zijn uiteraard alle beginselen inzake rechtsbescher
ming op het ruilverkavelingsrecht van toepassing. Aan
gezien dit recht zowel tot het administratief recht als het
burgerlijk recht behoort, zijn onder meer de regelen van
behoorlijk bestuur van toepassing, inzonderheid de regel
dat het ruilverkavelingscomité die de ruilverkaveling uit
voert en die een openbaar bestuur is, geen beslissing
mag nemen zonder voorafgaand de betrokkenen te heb
ben gehoord.
Inzake gerechtelijk recht kunnen worden aangehaald:
de gelijke behandeling van de gedingvoerende par
tijen;
de regel volgens welke de rechter onafhankelijk en
onpartijdig moet zijn;
de regel dat niemand in een zelfde zaak tegelijk rech
ter en partij mag zijn;
de regel dat niemand in een zelfde zaak tegelijk rech
ter en deskundige mag zijn [5],
Onder rechtsbescherming inzake ruilverkaveling vallen
niet alleen de rechtsvorderingen voorzien in de wet,
doch ook deze van het gemene recht voor zover deze
niet strijdig zijn met de beschikkingen van de Ruilverka
velingswet. Vorderingen strekkende tot het betalen van
schadevergoeding op grond van artikel 1382 BW en de
beroepen tot nietigverklaring ingediend bij de Raad van
State tegen de akten van de administratieve overheden
vallen dus ook onder deze rechtsbescherming. Wanneer
een wederrechtelijke bestuurshandeling op de subjectie
ve rechten van de bestuurde inbreuk pleegt, kunnen de
hoven en rechtbanken de openbare rechtspersoon ver
oordelen tot het betalen van schadevergoeding, over
eenkomstig de gewone regels van aanleg, bevoegdheid
en rechtspleging [6]. Anderzijds doet de afdeling admi
nistratie van de Raad van State uitspraak bij wijze van
arresten, over de beroepen tot nietigverklaring wegens
overtreding van hetzij substantiële, hetzij op straffe van
nietigheid voorgeschreven vormen, overschrijding of af
wending van macht, ingesteld tegen de akten en regle
menten van de onderscheiden administratieve over
heden [7].
Breed gezien kunnen ook tot de rechtsbescherming wor
den gerekend de administratieve procedures van onder
zoek die elke belangrijke fase van de ruilverkaveling
inbreng en classificatie, herverkaveling, kostenomslag
en overdracht van zakelijke rechten voorafgaan en
telkens worden gevolgd door de mogelijkheid een
rechtsvordering in te leiden voor de vrederechter.
171
