+5-
++7-
++2-
47
46
Vr
44
1A1.
48
42
41
48
JT
46
44
42
41
148
146
144
143
141
148
146
145
T4T
143
141
Doorgaande waterpasmethoden
Na de perikelen bij de instrumentkeuze wordt vervolgens aandacht
geschonken aan de doorgaande waterpasmethode.
Voordat waterpassingen definitief worden vereffend, ondergaan
zij een hele reeks controles. De voornaamste zijn de slag-sectie
traject en kringtoets, met daarna toetsingen bij de vrije en ge
dwongen vereffening.
Zoals zo vaak is een goed begin het halve werk. Dit betekent
onder andere, dat op slagniveau de baakaflezingen moeten wor
den gecontroleerd op betrouwbaarheid en precisie, hetgeen in
houdt dat foute aflezingen moeten worden gesignaleerd, maar ook
minder nauwkeurige waarnemingen. De oorzaak van het laatste
kan bijvoorbeeld zijn: te veel ondulatie, te veel compensatortrillin-
gen door wind en/of verkeersdrukte, of gewoon slordig werken.
Ook een controle op het vanuit het midden waterpassen is belang
rijk.
Afleesprocedure met het nieuwe kruisdradenplaatje en het
nieuwe baakpatroon
Richt het instrument op de baak. De kruisdraden vallen in
een willekeurige positie.
Stel de bovendraad symmetrisch in op het H-patroon met
de micrometer en lees het H-patroon (147) en de micro
meter (bijv. 46) af.
Stel de middendraad symmetrisch in op het H-patroon
met de micrometer en lees het H-patroon (145) en de
micrometer (bijv. 1 2) af.
Stel de onderdraad symmetrisch in op het H-patroon met
de micrometer en lees het H-patroon (142) en de micro
meter (bijv. 74) af.
De waarnemingen worden geschreven in een veldboek of in
getoetst in een veldcomputer en worden vervolgens gecon
troleerd.
Na een grondige analyse van de afleesmethoden is bij de Meet
kundige Dienst gekozen voor de drie-dradenmethode, waarbij alle
drie de draden (boven, midden en onder) worden ingesteld met de
micrometer.
Nieuw kruisdradenplaatje
Het aflezen van de boven- en onderdraad heeft echter ook een
aantal bezwaren. Niet altijd valt de boven- of onderdraad op de
baak, waardoor het drie-dradensysteem niet meer waterdicht is.
Bovendien is het aflezen van de boven- en onderdraad op den duur
nogal oogvermoeiend. Je kijkt als het ware steeds om een hoek
omhoog of om een hoek omlaag.
Ter ondervanging van deze nadelen en ter opvoering van de pro-
duktiviteit is door de Meetkundige Dienst een kruisdradenplaatje
ontworpen met een vermenigvuldigingsfactor 1000 voor de af
standsdraden, het zogenaamde combiplaatje, met links in het
beeld de factor 100 voor bijvoorbeeld profielmetingen en rechts in
het beeld de factor 1000 voor doorgaande waterpassingen. Dit
betekent, dat bij de factor 1000 de afstandsdraden een factor 10
dichter bij elkaar zitten dan bij de traditionele factor 100 (zie fig.
4).
De wigvorm is vervallen. Het nut hiervan was meer theoretisch
Fig. 4. Links: kruisdradenplaatje met de vermenigvuldigingsfacto
ren 100 en 1000 voor de afstandsdraden, het zogenaamde combi
plaatje. Rechts: detail van de factor 1000.
dan praktisch. De openingen in de factor 1000 draden worden ge
bruikt voor het invangen en vervolgens de coïncidentiemethode in
stellen van de invarstrepen voor diegenen die de traditionele invar-
baken willen gebruiken.
Na ruim achtduizend kilometer waterpassen met de factor 1000
kan worden gesteld, dat de ervaringen bijzonder goed zijn. Ook de
precisie is enigszins verhoogd, doordat alle draadaflezingen wor
den meegeteld voor de bepaling van de hoogteverschillen.
De kruisdradenplaatjes met de factor 1000 zijn inmiddels in de
handel verkrijgbaar.
Nieuw baakpatroon
De MD heeft om praktische redenen een H-baakpatroon ontwik
keld voor het snel, volgens de symmetriemethode, instellen van
horizontale draden met de micrometer, waarbij het schatten van
mm mogelijk blijft. Dit H-patroon heeft body, zodat het ook bij
donker weertype goed is te gebruiken. Bovendien is elke cm voor
zien van een driecijferig getal, voor een snelle aflezing met weinig
kans op fouten. Er hoeft immers niet meer te worden geteld.
Aan de operationalisatie van de H-baak wordt thans hard gewerkt.
Op te merken valt nog, dat ook voor de micrometer van het water
pasinstrument de complete becijfering gewenst is.
Nieuw geautomatiseerd waterpassysteem
Bij de Meetkundige Dienst wordt thans ook onderzoek gedaan
naar de volledige automatisering van de aflezing. Het overleg over
deze ontwikkeling met onder andere het bedrijfsleven is echter niet
afgerond. Ik hoop dan ook op een volgend congres of studiedag
een operationeel geautomatiseerd waterpassysteem te kunnen
presenteren.
Transport, te voet of met de fiets
Analyse van waterpassingen leert, dat veel tijd wordt verdaan met
lopen. Uit de literatuur zijn een aantal alternatieven, zoals auto,
motorfiets, scooter, bromfiets en fiets, bekend.
Voor de Meetkundige Dienst blijkt de auto thans niet lonend te
zijn, wel is een goed alternatief de vouwfiets. De investering is
laag en vervoer in een meetbus is geen probleem.
Een proef over 500 km met twee fietsploegen toonde een onge
veer 10% hogere produktie aan en een aanzienlijke vermindering
van lichamelijke vermoeidheid, vooral bij oudere personen. Het ge
volg is dan ook, dat meerdere ploegen met fietsen zullen worden
uitgerust.
NGT GEODESIA 88
25
